Current 93

Current 93
Όντας φανατικός αναγνώστης της αστυνομικής λογοτεχνίας, έχω διαβάσει για κάθε λογής κίνητρα φόνων. Αυτό που δεν θυμάμαι είναι ο φόνος αρχισυντάκτη εντύπου από κάποιον άμοιρο πιεσμένο συντάκτη. Πιστεύω πως η ανάθεση ενός αφιερώματος σε ένα συγκρότημα όπως οι Current 93 είναι μια πολύ …εύλογη αιτία ενός τέτοιου φονικού! Σπεύδω όμως να απαλλάξω τον αρχισυντάκτη μας από κάθε υποψία τέτοιων σαδιστικών ενστίκτων. Η επιλογή για αυτό το αφιέρωμα ήταν αποκλειστικά δική μου (μήπως φορτώνω τον εαυτό μου με …μαζοχιστικά σύνδρομα;).

Η δισκογραφία των Current είναι κυριολεκτικά αχανής. Και μόνο η παράθεση των τίτλων θα έφτανε να καλύψει όλο το άρθρο. Πέρα από τα «κανονικά» LP (καμιά εικοσαριά είναι αυτά) περιλαμβάνει EPs, split δίσκους με συνεργασίες, επανεκτελέσεις και υπερβολικά πολλά live για μια μπάντα η οποία δεν βρίσκεται και πολύ συχνά στο δρόμο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει στηθεί ένας άτυπος διαγωνισμός για το ποιοί θα βγάλουν τους περισσότερους δίσκους. Οι Current 93 ή οι Fall; Να το διορθώσω: Ο Tibet ή ο Smith; Γιατί και οι δύο έχουν τις μπάντες ως προσωπικά οχήματα. Οι συνεπιβάτες-μουσικοί έρχονται και παρέρχονται… Έτσι από την κολλεκτίβα των Current πέρασαν κατά καιρούς: o Steven Stapleton (ο οποίος συντηρεί παράλληλα και τους Νurse with Wound για τους πιο «άρρωστους» πειραματισμούς του), ο συγχωρεμένος Jhon Balance των Coil, η Rose McDowell των καταχωρημένων ως twee-pop (!) Strawberry Switchblade., ο Tony Wakeford των Sol Invictus και ο Douglas P. των Death in June, ο εκπληκτικός κιθαρωδός Michael Cashmore, ο Steve Ignorant των Crass, o Boyd Rice (ΝΟΝ), ο διάσημος πλέον Anthony των Johnsons και πολλοί πολλοί άλλοι.

Λίγη (προ)ιστορία: (όσοι θέλετε περισσότερα υπάρχει ένα καταπληκτικό βιβλίο του David Keenan για όλο αυτόν τον κυκεώνα με τίτλο «England’s Hidden Reverse»). Εν αρχή είναι οι Throbbing Gristle, αυτή η ακραία ριζοσπαστική αγγλική μπάντα, πρόδρομος της βιομηχανικής επέλασης στα 80s. Η διάλυση των Gristle ήταν θα έλεγε κανείς …ευεργετική καθώς τα θραύσματα ήταν τρία σημαντικά σχήματα: οι electropop Chris & Cosey, οι Coil και οι Psychic TV. Ο (η) (ας μην εκφραστούμε με απόλυτη βεβαιότητα) Genesis P-Orridge των τελευταίων, θα …»βαφτίσει» έναν νεαρό που είχε ενσωματωθεί στην μπάντα μετά από ένα πέρασμα από τους (κυριολεκτικά αχαρακτήριστους!) 23 Skidoo δίνοντας του το όνομα Tibet (εκείνη την εποχή ήταν βουδιστής εξ’ ου και το..Θιβέτ).

Ο Tibet είχε γεννηθεί στη Μαλαισία και από τα 10 του (!) άρχισε να ενδιαφέρεται για τον θρησκευτικό αποκρυφισμό, όταν και έπεσε στα χέρια του ένα βιβλίο «του πιο κακού ανθρώπου στον κόσμο» Aleister Crowley. Από τον Crowley θα πάρει και το όνομα του το μουσικό όχημα που θα τον συνοδεύσει για τα επόμενα χρόνια. 93 Current είναι το ρεύμα του Θελήματος (ότι κι αν σημαίνει αυτό, εγώ σηκώνω τα χέρια ψηλά!). Αν πάντως προσπαθήσεις να αποκρυπτογραφήσεις τον Tibet και τους στίχους του μάλλον θα …αποτρελαθείς. Δύσκολο να βάλεις ταμπέλα: κατά καιρούς υπήρξε γνωστικός, υπαρξιστής, βουδιστής, σατανιστής, αποκρυφιστής, καλός χριστιανός, παγανιστής, ρουνολόγος(;) και πάει λέγοντας… Το παράξενο, το αφύσικο, το μεταφυσικό, το διεστραμμένο, το απόκρυφο έλκουν τον Tibet όπως το φως την πεταλούδα. Τώρα τί θα κρατήσει ο καθένας από αυτό το μεταφυσικό παραλήρημα, είναι ζήτημα αποκλειστικά προσωπικής πρόσληψης. Δυστυχώς εξαιτίας των εμμονών του, της συχνά εσκεμμένης σύγχυσης που καλλιεργούσε, κάποιων παρεξηγήσιμων προκλήσεων χωρίς ουσία (πολλές φορές έχει κατηγορηθεί ως φιλοναζιστής και αρνητής του Ολοκαυτώματος), ουσιαστικά αυτο-περιθωριοποιήθηκε. Και είναι πραγματικά γελοίο να βλέπεις να είναι στη μόδα με παγκόσμια επιτυχία και αναγνώριση οι κάθε λογής δραματικοί μοναχικοί και θλιμμένοι τραγουδοποιοί, ένας συρφετός ατάλαντων που ταλαιπωρούν κιθάρες και άτυχα αυτιά (με κάποιες εξαιρέσεις όπως ο Devendra) και οι Current 93 να απασχολούν μόνο έναν μικρό πυρήνα φανατικών. Από μία άποψη καλύτερα βέβαια…

Η μουσική των Current 93 υπήρξε πολυσχιδής. Στην πρώιμη (και για πολλούς πιο ενδιαφέρουσα) περίοδο τους υπήρξαν ακραία πειραματικοί αντλώντας από τα περιθωριακά μουσικά κινήματα της εποχής, την πραγματικά εναλλακτική κουλτούρα των 80s (όχι «indie» και άλλες τέτοιες γελοιότητες). Και ξάφνου, κάπου στα 1987 ο Tibet έρχεται σε επαφή με την μουσική των Incredible String Band, ανακαλύπτει το «Forever changes», τον Nick Drake, και όλη την folk σκηνή, την μπολιάζει με την δική του ιδιορρυθμία και εγένετο …apocalyptic folk! Αυτό τον δρόμο εξακολουθεί να βαδίζει με λίγες λοξοδρομήσεις μέχρι και σήμερα…

Οι Current 93 δεν υπήρξαν φορέας καμίας μουσικής επανάστασης, έκρηξης και άλλων πομπωδών που συνηθίζουμε να ανακαλύπτουμε εμείς οι «μουσικοκριτικοί». Δημιούργησαν όμως μια μουσική απόλυτα προσωπική, μια μουσική που φέρει χαραγμένο με πύρινη σφραγίδα το πάθος του δημιουργού της, μια μουσική απαιητηική, η οποία ξεσκεπάζει το χάος μέσα μας και μετουσιώνει τον πόνο, τον φόβο και τις πιο αποτρόπαιες πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης σε υψηλή τέχνη. Αυτό δεν είναι άλλωστε και ένα από τα ζητούμενα της τέχνης;

H επιλογή των 20 τραγουδιών ακολουθεί την ορθόδοξη χρονολογική ροή. Και έχει αφήσει έξω πολλά αγαπημένα. Αδικεί επίσης τις μικρές μουσικές μινιατούρες-γέφυρες που συνηθίζουν οι Current στους δίσκους τους (όπως π.χ. το «The darkly splendid world» ή το «North»). οι οποίες διαρκούν μόλις μερικά δευτερόλεπτα (άντε λεπτό). Αφήνω όμως σε εσάς την ανακάλυψη. Υπάρχουν άλλωστε τόοοσοι δίσκοι των Current 93 εκεί έξω…

1. Falling back in the fields of rape (Dogs blood rising)
Όσοι έχουν συνηθίσει τους Current σε θλιμμένα folk τραγουδάκια, εδώ ας μην πλησιάσουν τα «συρματοπλέγματα». Είναι …ηλεκτροφόρα! Άρρωστο, εκφοβιστικό (δεν ακούγεται με τίποτα νύχτα!), τρομακτικοί θόρυβοι σε σκοτάδια που άλλα πιο «συμβατικά» industrial σχήματα όπως οι Neubauten ποτέ δεν πλησίασαν, μοχθηρά φωνητικά (ακόμη και η φωνή ενός μικρού παιδιού ακούγεται δυσοίωνη!), παράνοια, και μια ενοχλητική αίσθηση βίας έκδηλη ήδη από τον τίτλο. Το εξώφυλλο με την κερασφόρο μορφή είναι η απόλυτη οπτικοποίηση της μουσικής του δίσκου. Το soundtrack του Καθαρτηρίου! Αν όχι της Κολάσεως…

2. Alone (Imperium)
Το έργο είναι πάντα ανεξάρτητο από το δημιουργό και έχει δική του αυτόνομη ζωή από τη στιγμή που θα φύγει από την κλειστή του κάμαρα… Γιατί θυμίζω αυτή την αυτονόητη αλήθεια; Επειδή ο Tibet σε μια στιγμή επηρμένης ανάγνωσης του παρελθόντος αποκήρυξε τον δίσκο αυτό. Έναν δίσκο ακραία πεσιμιστικό, όπου ο θόρυβος αντιμάχεται νικηφόρα τις μελωδίες και ο θάνατος τον σκιάζει με το μαύρο του πέπλο. Η μοναξιά μετά την απώλεια… Δεν ξέρω γιατί, αλλά το «Alone» πάντα μου έφερνε στο νου το «Again» των Tuxedomoon, χωρίς όμως το λυτρωτικό άγγιγμα του σαξόφωνου.

3. Happy birthday pigface Christus (S/T Single)
Μια από τις πιο προσφιλείς τεχνικές του Tibet είναι η χρήση παιδικών φωνών και μελωδιών από παιδικά τραγούδια. H παιδική αθωότητα σε αντίστιξη με την βιαιότητα του κόσμου; Όχι μόνο… Ένα παιδί εκτός από έκφραση του αθώου Καλού, είναι όσο κι αν ακούγεται «βέβηλα» προκλητικό, η έκφραση συνάμα του αγνού αθώου Κακού, αυτού που προκαλεί πόνο χωρίς κανένα κίνητρο, χωρίς καν να το συνειδητοποιεί (με τι ηδονή ένα παιδί ξεσκίζει τα φτερά μιας πεταλούδας!)… Το κομμάτι ξεκινάει με την παιδική χορωδία να τραγουδά «αθώα», πατώντας στη μελωδία της Άγιας Νύχτας το «pigface Christus is born», για να πάρει τη σκυτάλη ο Tibet με μια σεληνιασμένη ερμηνεία για τις συμφορές που εκείνη η άγια νύχτα και η εκμετάλλευση της επέφεραν στην ανθρωπότητα (παρολ’ αυτά έχω την εντύπωση ότι ο Tibet έχει πίστη βαθιά, όση δεν έχουν χίλιοι …Χριστόδουλοι!). Σε μια παλιά του συνέντευξη το είχε χαρακτηρίσει πάντως ως το …pop τραγούδι των Current. Το κομμάτι θα το βρείτε στο «Emblems», το διπλό δίσκο με τον ελληνοπρεπή τίτλο ο οποίος συγκέντρωνε πολλά singles, Β-sides και ακυκλοφόρητα της πρώτης περιόδου των Current. Περιόδου είπα; In menstrual night I go…

4. The return to their earth (for my Christ thorn) (Emblems)
«Χους ει και εις χουν απελεύσει» τραγουδάνε οι μαυροφορεμένοι υπάλληλοι του Θεού πάνω από το φέρετρο… Η γη που μας θρέφει και την θρέφουμε… Οι στίχοι είναι συγκλονιστικοί, σχεδόν περιπαιχτικοί της ρομαντικής μας αφέλειας και υπεροψίας. Και παρόλο που τα όργανα και η μουσική είναι οικεία, το όλο άκουσμα είναι ανοίκειο, σχεδόν εκφοβιστικό…

5. Maldoror is ded ded ded ded (Emblems)
Όποιος κατατρέχεται από την εμμονή της ύπαρξης του Κακού στον μάταιο τούτο κόσμο, δύσκολα μπορεί να αποφύγει τον Ισίδωρο Ντυκάς, ή πιο γνωστό ως Κόμη του Λωτρεαμόν (όπως και είχε αυτο-αναγορευτεί!). Έναν πρόωρα χαμένο νεαρό που οι φιλόλογοι κατατάσσουν μεταξύ των «καταραμένων ποιητών» (μαζί με Μπωντλέρ και Ρεμπώ) και του οποίου τα διαβόητα «Άσματα του Μαλντορόρ» αποτελούν έναν από τους πιο φαρμακερούς καρπούς της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Υπνωτικό, ύπουλο, υποχθόνιο, αργόσυρτο ινδουιστικό mantra, ύμνος στη μελαγχολία της ύπαρξης, μοιρολόι στο αγέννητο παιδί του Tibet, το οποίο κατέληξε όπως λέει ο ίδιος «σε μια τουαλέτα λόγω έκτρωσης», και το οποίο αν ζούσε θα έπαιρνε το όνομα Maldoror…

6. Oh Coal Black Smith (Swastikas for Noddy)
Σβάστικες για τον Noddy, μια φιγούρα βλάκα της αγγλικής παιδικής λογοτεχνίας. Εύγλωττο αν μη τι άλλο! Εδώ ο Tibet βουτάει στη λαϊκή παράδοση της Αγγλίας, μια παράδοση παγανιστική, γεμάτη σκοτεινές μορφές, δρυίδες, ξωτικά και διασκευάζει αυτό το παραδοσιακό κομμάτι (γνωστό και ως «The two magicians»), το οποίο αφηγείται την ιστορία του κακού μαύρου Smith (ενσάρκωση του διαβόλου ουσιαστικά) ο οποίος κυνηγά ανελέητα την νεαρή παρθένα που με τη σειρά της χρησιμοποιεί ένα σωρό κόλπα και μεταμορφώσεις για να προασπίσει το …πολυτιμότερο αγαθό της. Επιλέγω αυτή εδώ την εκτέλεση από την πιο γυαλισμένη και φροντισμένη που υπάρχει στο «Croocked crosses for the nodding god»…

7. Rome for Douglas (Earth covers earth)
Καμιά δεκαρά νοματαίοι συνδράμουν σε αυτό το δίσκο και φωτογραφίζονται «αλά Incredible String Band» στο εξώφυλλο (τώρα ξέρετε τι ξεπατίκωσαν και οι Espers). Ο Douglas του τίτλου είναι προφανώς ο φίλος και συνεργάτης του Tibet Douglas Pierce των Death in June (τον οποίο και έχει τιμήσει με αυτόν τον τρόπο σε ακόμη δύο τραγούδια). Κομμάτι με υποδόρια επιθετικότητα, και μια αίσθηση πτώσης και παρακμής. «And when Rome falls/falls the world»… Κατ’ ευθείαν από ποίημα του Byron (του δικού μας Βύρωνα) όπου περιέγραφε τις εντυπώσεις από την επίσκεψη του στο ερειπωμένο Κολλοσαίο. Όλες οι αυτοκρατορίες πέφτουνε καταρρέοντας από την ίδια τους την ισχύ… Αυτή του θανάτου; So this empire is nothing??

8. Crοwleymass unveiled (Island)
Σαν παραφωνία στη «συνήθη» τραγουδοποιία των Current είναι αυτό το κομμάτι. Πολύ κοντά στην …electropop, με ρυθμική βάση, όπου έχει σίγουρα βάλει το χέρι του ο Hilmar Orn Hilmarsson (ΗOΗ), ο οποίος εκτός από ιερέας της παγανιστικής προχριστιανικής ισλανδικής θρησκείας (της «Islenska Asatruarfelagid» αν ενδιαφέρεστε) είναι και μάστορας των ηλεκτρονικών (όσοι είδατε πέρυσι το καταπληκτικό ντοκυμανταίρ «Screaming masterpiece» θα τον θυμόμαστε). Τραγούδι αφιερωμένο στο …νονό της μπάντας, είχε πρωτοκυκλοφορήσει μάλιστα την ημέρα των γενεθλίων του Crowley…

9. Falling (Island)
Μουσική συνάντηση σε χθόνιο επίπεδο. Ίσως ο πιο ονειρικός δίσκος που έβγαλαν ποτέ οι Current, με ήχους απόκοσμους και στίχους για άστρα που πεθαίνουν… Τα σύνθια του ΗOΗ κυριαρχούν και η μικρούλα Bjork (πολύ πριν γίνει …αστέρι και τραγουδάει σε Ολυμπιάδες) ακούγεται πραγματικά σαν εξώκοσμη νεράιδα από το υπερπέραν…

10. In the heart of the wood and what I found there (Thunder perfect mind)
1945… Nag Hammadi της Αιγύπτου. Ένας ντόπιος αγρότης στέκει απορημένος μπροστά στο περιεχόμενο ενός σφραγισμένου αγγείου το οποίο είχε ξεθάψει τυχαία. Και ασφαλώς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αυτοί οι πάπυροι που είχε ανακαλύψει θα αποτελούσαν έναυσμα για μια μεγάλη εκδοτική (και οσονούπω κινηματογραφική) επιτυχία, για την αναζωπύρωση της «αίρεσης» του Γνωστικισμού και για μια μεγάλη συνωμοσία κατά της …ελληνορθοδοξίας (κατά ..Τράγκα!). Αυτοί οι πάπυροι περιείχαν τα λεγόμενα και Γνωστικά Ευαγγέλια (όπως π.χ. αυτό του Ιούδα). Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τους Current, πέρα προφανώς από το γεγονός ότι ο Tibet υπήρξε και γνωστικιστής; Το Thunder perfect mind λοιπόν, είναι ένα ποίημα που ήταν μεταξύ αυτών των κειμένων, ένα ποίημα όπου εξυμνείται η θεία γυναικεία φύση. «Thunder perfect mind» θα ονομαστεί και ο κατά την άποψη μου κορυφαίος δίσκος των Current (την ίδια εποχή μάλιστα κυκλοφόρησαν και οι Nurse with Wound το …δίδυμο αδελφάκι του δίσκου με τον ίδιο τίτλο). Τι να πρωτοδιαλέξεις από αυτό το αριστούργημα; Αυτή η μεθυστική ελεγεία του δάσους δεν θα μπορούσε να μείνει απ’ έξω πάντως. Παιγμένη λες από ομάδα ξωτικών της φαντασίας με τον Πάνα προεξάρχοντα…

11. Rosy star tears from heaven (Thunder perfect mind)
Η δουλειά που κάνει ο Tibet με τις φωνές είναι εκπληκτική. Κραυγές και ψίθυροι, στρώματα φωνών σαν από οράματα αγγελικών και δαιμονικών μορφών με την αραχνοϋφαντη γυναικεία φωνή της Rose να ακούγεται τρυφερά παράταιρη, σαν αγαπημένο πρόσωπο σε εφιαλτικό όνειρο…

12. When the May rain comes (Thunder perfect mind)
Το τραγούδι δεν είναι δικό τους… «Ανήκει» στη γερμανική (τι άλλο;) kraut μπάντα Sand. Αλλά με αυτή την ονειρική διασκευή ουσιαστικά το αφομοίωσαν. Γεμάτο εικόνες, με υπέροχους στίχους, κλείνεις τα μάτια και σχεδόν νιώθεις τη μυρωδιά του χώματος μετά από μαγιάτικη βροχή. Μάιος, ο μήνας που αναγεννάται η φύση, «τα φύλλα στα δέντρα και οι θάμνοι και μικρά λουλούδια ανθίζουν», μια νίκη της φύσης πάνω στο θάνατο, με λίπασμα τον ίδιο το θάνατο…. Πιάνεις χώμα και πιάνεις έρωτες, σκέψεις, όνειρα, φιλοδοξίες, γνώσεις, μνήμες, υπάρξεις αιώνων… Να είναι άραγε αυτό το νόημα;

13. Hitler as Kalki (SDM) (Thunder perfect mind)
Ένα από τα πιο αποκαλυπτικά κομμάτια της κοσμοθεωρίας του Tibet (τουλάχιστον εκείνη την εποχή). Το όνομα Hitler στον τίτλο από μόνο του προκαλεί. Παρολ’ αυτά είναι αφιερωμένο στον πατέρα του, ο οποίος και πολέμησε τους ναζί. Kalki, για όσους δεν κατέχετε ινδουϊστική μυθολογία (όλοι μας δηλαδή), είναι η δέκατη και τελευταία ενσάρκωση του θεού Βισνού, ο οποίος καβάλα σε ένα λευκό άλογο (τα καημένα τα αλογάκια τα τραβάνε όλα!) θα έρθει να καταστρέψει τον κόσμο! Πολλοί είχαν κάποτε πιστέψει ότι ο Hitler ήταν ένας Kalki. Τελικά αποδείχθηκε ότι δεν ήταν, αν και ομολογουμένως προσπάθησε …φιλότιμα. Το ομώνυμο κομμάτι είναι ένα 16-λεπτο αργόσυρτο ψυχεδελικό έπος που μουσικώς αντλεί και από το kraut rock (ειδικά τους Amon Duul).

14. Moonlight, you will say (Of ruine or some blazing starr)
Προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσεις το νόημα των στίχων του Tibet εμπλουτίζεις σίγουρα και τις θρησκειολογικές σου γνώσεις. Το Miserere λοιπόν που επαναλαμβάνεται συνεχώς σαν οιωνός ή σαν επίκληση στο τελετουργικό αυτό κομμάτι, είναι ένας από τους πιο γνωστούς ύμνους της χριστιανικής εκκλησίας, ο οποίος βασίζεται στον ψαλμό 51, γνωστό ως μετάνοια του Δαβίδ (εκείνου που αφού πρώτα …κανόνισε τη Βηθσαβεέ και απαλλάχτηκε από τον κερατά σύζυγο φονεύοντας τον, τράβηξε στο τέλος και μια μετάνοια – και όλα καλά!). Τί κόσμος Θεέ μου… Η εκπληκτική Φοίβη (Phoebe Cheshire) απαγγέλει σκιαχτικά: «είδα αυτόν τον κόσμο ως ένα δυνατό ουρλιαχτό πόνου / είδα αυτόν τον κόσμο ως έναν μεγάλο ωκεανό αίματος / είδα αυτόν τον κόσμο ως τoν κολοφώνα της δυστυχίας / είδα αυτόν τον κόσμο ως την μεγάλη απογοήτευση»… Miserere, ελέησέ με Θεέ, λυπήσου με… Ανατριχιαστικό…

15. How the great satanic glory faded (Tamlin EP)
Μια τηλεφωνική συνομιλία του Tibet με τον Tiny Tim (λίγους μήνες πριν αποχαιρετήσει οριστικά τη ματαιότητα) μας εισάγει στο κομμάτι, όπου ο …μικροσκοπικός Tim υποστηρίζει με πάθος ότι ο διάβολος είναι τόσο γοητευτικός όσο η Σάρον Στόουν (!). Ο Tibet ακούγεται σαν δυσοίωνος μάντης κακών σε ένα κομμάτι που χρωματίζεται από τον ηδονικό συνδυασμό ακουστικής και ηλεκτρικής κιθάρας (την οποία παίζει ο Nick Saloman των Bevis Frond). Κάποιοι το είπαν ακόμη και «ροκ»!

16. Lucifer over London (Lucider over London EP)
Θεοδικία λέγεται ίσως το πιο σημαντικό άλυτο θεολογικό πρόβλημα (ήθελα πάντως να ήξερα, υπάρχουν και λυμένα;;) και συνίσταται στο πρόβλημα της ύπαρξης του Κακού στον κόσμο. Πως δηλαδή μπορεί ένας πανάγαθος και καλός κατά τ’ άλλα θεούλης να έφτιαξε έναν τέτοιο κόσμο-τερατούργημα; Και αλήθεια, μπορεί να υπάρξει Θεός χωρίς τον διάβολο; Σκοτάδι χωρίς το φως; Και τελικά τί τον χρειαζόμαστε τον διάβολο; Δεν είναι ο άνθρωπος ο ίδιος, μια μηχανή παραγωγής πόνου, σίγουρα το πιο μισάνθρωπο θηρίο στον πλανήτη; Τέτοιες σκέψεις οδηγούν τον Tibet στην εμμονοληπτική του ενασχόληση με τον Εξαποδώ, και όχι κάποιες γραφικές σατανολαγνείες. Ο Lucifer κάνει πάλι την εμφάνιση του σε τραγούδι των Current… Από τα πιο γνωστά κομμάτια τους, με τον Tibet να ξεδιπλώνει όλη την γκάμα των φωνητικών του ικανοτήτων, δυναμικό, ξεκινά με το riff του «Paranoid» και διατηρεί μια ένταση μέχρι το τέλος… «Six, six, six it makes us sick, we are sick, sick, sick of six six six»…!

17. All the pretty little horses (All the pretty little horses)
Ένα παλιό παραδοσιακό νανούρισμα επιστρατεύεται μήπως και ησυχάσει το παιδάκι που κλαίει στο εξώφυλλο… Από τα πιο τρυφερά κομμάτια των Current, ειδικά στην εκτέλεση όπου ο Tibet ψιθυρίζει σαν σε κατανυκτική προσευχή. Την προτιμώ σαφώς από την προβλέψιμα σκοτεινή και μανιερίστικα λυρική του Cave.

18. Α gothic love song (Soft black stars)
Αυτός είναι ο εσωτερικός συναισθηματικός δίσκος των Current (κάτι σαν το «Nebraska» του Springsteen). Ηχογραφήθηκε σε μια αγροικία κάπου στην Ιρλανδία, μόνο πιάνο-βιολί και φωνή. Και είναι πραγματικά μια κατάθεση ψυχής (όσο τετριμμένο ακούγεται πια αυτό, ευτελισμένο από χείλη καλλιτεχνών που άλλου είδους …καταθέσεις προσδοκούν!) Το κομμάτι αυτό ξεχώρισε και έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή της μπάντας. Μια κρυστάλλινης διαύγειας μελωδία, από αυτές που κάνουν τα δάκρυα να κυλάνε πιο εύκολα και ίσως και πιο ειλικρινή από ποτέ, από αυτές που μιλούν για παλιές αγάπες που δεν πήγαν στο παράδεισο και έμειναν αλύτρωτες και στοιχειωμένες… Το εξώφυλλο του δίσκου το επιμελήθηκε ο ίδιος ο Tibet αποκαλύπτοντας έτσι και τις εικαστικές του ανησυχίες…

19. The immortal bird (Sleep has his house)
Δίσκος αφιερωμένος στον πατέρα του που πέθανε εκείνη τη χρονιά. Μινιμαλιστικός, χαμηλών τόνων, ψυχοβγαλτικός… Στο «Αθάνατο πουλί» (μαντέψτε ποιον εννοεί!) ο ήχος της μελόντικας πυκνώνει τα σύννεφα μελαχολίας που σκιάζουν το κομμάτι. Η φωνή ηχεί κουρασμένη, απογοητευμένη, μοναχική, εύθραυστη, τρυφερή… Μουσική για πονεμένους… «Για καλύτερο αποτέλεσμα θα πρέπει να ακούγεται στις 2 το πρωί» συνιστά ο δημιουργός….

20. Sunset (the death of Thumbelina) (Black ships ate the sky)
Το ομολογώ ότι το τελευταίο LP των Current δεν με συγκίνησε ιδιαίτερα (επιφυλάσσομαι ακόμη πάντως). Τούτο όμως το παραμυθένιο τραγουδάκι για την Τοσοδούλα, το κορίτσι που γεννήθηκε μέσα σε ένα λουλούδι, ξεχωρίζει. Όχι τόσο γιατί είναι αφιερωμένο στον συγχωρεμένο Jhon Balance, αλλά για την γοητευτική του μελωδία την οποία αγκαλιάζει χωρίς να την πνίγει ένα αισθησιακό τσέλο.

1^η δημοσίευση: http://www.mic.gr

20/05/2006

Heretology Vol. 1

Το έθιμο λέει πως όταν εμφανίζεται μια νέα στήλη, ο συντάκτης της οφείλει να εξηγεί το περιεχόμενο και τους στόχους της, κάτι σαν προγραμματικές δηλώσεις μιας νέας κυβέρνησης! Ας ακολουθήσουμε λοιπόν την ασφαλή πεπατημένη, τουλάχιστον σ’ αυτό! Λοιπόν… Στην πραγματικότητα στόχος δεν υπάρχει! Για κειμενάκια άτακτα και αναρχικά γραμμένα από μένα για μένα πρόκειται. Έχει περάσει πια η ρομαντική εποχή που πίστευα σε τέτοιου τύπου επικοινωνίες. Μια κρυφή (όχι πιά!) ελπίδα υπάρχει μόνο! Ότι βγάζοντας προς τα έξω κάποιες σκέψεις και απόψεις που τις θεωρώ αν όχι αιρετικές, σίγουρα διαφορετικές, αυτές θα αποτελέσουν αφορμή για προβληματισμό, για γόνιμη αντίδραση (περιττό το «γόνιμη»: κάθε αντίδραση είναι γόνιμη εν τέλει!) και άγονη συμφωνία! Σκέψεις όχι αποκλειστικά για την μουσική, ούτε καν μόνο για την τέχνη αλλά γενικότερες. Άλλωστε η τέχνη μια μίμηση της ζωής είναι (το αντίστροφο δυστυχώς είναι σπάνιο). Ας βάλουμε λοιπόν λίγο …θόρυβο στην σκέψη μας και ας ξεκινήσουμε…

Και συγχωρέστε τις αντιφάσεις μου… Η ίδια η ανθρώπινη φύση είναι αντιφατική! Ή όπως έλεγε και η αγαπημένη μου Μαλβίνα: «βεβαίως και αντιφάσκω… Γιατί αυτό μου επιβάλλει ο μεταβαλλόμενος εαυτός μου. Και επίσης γιατί όλες οι θέσεις ζωής που υποστηρίζω με πάθος θα μου δημιουργούσαν μεγάλο ζόρι αν με εμπεριείχαν» (άλλωστε πάντα μου το λεγαν οι φίλοι, ότι είμαι ένα πνεύμα αντιλογίας!)

Η λέξη αίρεση είναι μια από τις αρνητικά φορτισμένες λέξεις. Και πως να μην είναι άλλωστε; Από μικρά παιδάκια στο σχολείο (αλήθεια, τι λέει το Σύνταγμα; Απαγορεύεται ο προσηλυτισμός;; Χαχα!) μαθαίναμε ότι οι αιρέσεις είναι κάτι βλαβερό για την κοινωνία και ο αιρετικός σίγουρα ένας κακός, ανήθικος άνθρωπος με …καζάνι ρεζερβέ στην κόλαση! Πίνοντας το γάλα μου, μεγαλώνοντας και διαβάζοντας, άρχισα να αναρωτιέμαι και να απορώ πως είναι δυνατό σχεδόν όλοι οι πρωτοπόροι της επιστήμης, όλοι οι κοινωνικοί επαναστάτες σε κάποια φάση της ζωής τους να είχαν αποκτήσει το στίγμα του «αιρετικού»;

Ο κίνδυνος για τις εξουσίες ήταν, είναι και θα είναι το διαφορετικό, το πρωτοπόρο. Ποτέ καμία εξέλιξη δεν υπαγορεύτηκε από κάποια εξουσία. Οι εξουσίες έχουν ανάγκη την συντήρηση αν όχι και την …κατάψυξη! Είναι ζήτημα ενστίκτου επιβίωσης! Στα πλαίσια δε αυτά οι μονοθεϊσμοί στήριζαν θαυμάσια την συγκεντρωτική εξουσία του εκάστοτε αυτοκράτορα, βασιλιά, δικτάτορα. Είναι σαφής ο υπαινιγμός: ένας Άρχων στους ουρανούς, ένας και στη Γη. Βολικότατο! Οι υποτιθέμενες ιδεολογικές, θεολογικές διαφορές υπήρξαν απλές προφάσεις (και απο τις δύο πλευρές!). Ο αιρετικός ήταν ένας επικίνδυνος άνθρωπος για την εκκλησιαστική και πολιτική εξουσία (πόσο διαφέρουν άραγε;;) επειδή απλούστατα …διαφωνούσε. Η πυρά έχει τον λόγο…

Τώρα που κόπασε ο θόρυβος με την έκθεση Outlook και έκατσε η σκόνη και ο ντόρος, και αφού η ορθοδοξία (το Ορθόν Δόγμα δηλαδή) και πάλι σώθηκε χάρη στην ηρωϊκή επέμβαση των άγρυπνων «φρουρών» της, μπορούμε να πούμε δυό λόγια εξ αποστάσεως. Ας βγάλουμε πρώτα φλας και ας προσπεράσουμε τα αυτονόητα περί ελευθερίας της τέχνης, της έκφρασης κλπ κι ας μιλήσουμε για λογοκρισία. Ασφαλώς η οποιαδήποτε λογοκρισία στην τέχνη είναι απαράδεκτη, αντιδημοκρατική, αυταρχική και άλλα πολλά επίθετα. Όμως αξίζει να σημειώσουμε, ότι στην πράξη ποτέ η λογοκρισία δεν κατάφερε να εμποδίσει τον πραγματικά μεγάλο καλλιτέχνη. Η λογοκρισία έβλαψε και βλάπτει μόνο τους μέτριους και τους αταλάντους, των οποίων και αποτελεί άλλοθι. Άλλωστε η ίδια η λογοκρισία ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα έξυπνη και πνευματώδης, είτε μιλάμε για τον αγράμματο χωροφύλακα, είτε για τον γραφειοκράτη υπάλληλο είτε για τον παπά του οποίου η μόνη μόρφωση είναι μέσω επιφοίτησης! Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η «Βιριδιάνα» του Μπουνιουέλ, μια από τις πιο «ασεβείς», «βλάσφημες» ταινίες ever, η οποία και γυρίστηκε σχεδόν με τις ευλογίες του Franco!…

Μια άλλη γραμμή επίθεσης των πολέμιων ήταν η μομφή ότι τα έργα αυτά ήταν της λογικής: «πρόκληση για την πρόκληση». Αλήθεια; Λες και η τέχνη δεν είναι συνυφασμένη με την πρόκληση! Ειδικότερα η ιστορία της μουσικής είναι γεμάτη από προκλήσεις: όταν οι Stones έβγαζαν το «Sympathy for the devil», όταν οι Neubauten χρησιμοποιούσαν μηχανές και κομπρεσέρ στα κομμάτια τους, όταν ο Bowie ντυνόταν ανδρόγυνο, όταν οι Joy Division επέλεγαν το όνομα τους, όταν ο Morrison γδυνόταν και ο Reed «σούταρε» επί σκηνής, όταν ο Dylan έβαζε την κιθάρα του στην πρίζα, όλοι αυτοί προκαλούσαν! Που λοιπόν τελειώνει η γνήσια πρόκληση και αρχίζει η «πρόκληση για την πρόκληση»; Δηλαδή να υποθέσω ότι χρειαζόμαστε ψυχαναλυτικές ικανότητες για να αποτιμήσουμε ένα καλλιτεχνικό έργο;

Το πιο πλήρες και μεστό σχόλιο για την υπόθεση… Δυστυχώς δεν είναι δικό μου! Τσαγκαρουσιάνος στην «Ελευθεροτυπία» : «Όλη αυτή η ιστορία με τους άσχετους που «σοκαρίστηκαν» από το Outlook (την ύπαρξη του οποίου πληροφορήθηκαν από τον Λιάγκα) θυμίζει εκείνο το ανέκδοτο με τη γεροντοκόρη που μηνύει το απέναντι ομορφόπαιδο επειδή κυκλοφορεί γυμνό στο σαλόνι του «Μα αφού δεν φαίνεται από το παράθυρο σας» της λέει ο δικαστής. «Άμα ανεβείτε στην ντουλάπα μου, φαίνεται» απαντάει εκείνη… Δεν είναι κακό να μην ξέρεις από τέχνη… Κακή είναι η υστερία της αμάθειας» Τελεία και παύλα…

Κι ένα γενικό συμπέρασμα από την όλη ιστορία (μπορεί να επεκταθεί και σε ολόκληρη την καθημερινότητα): η ανθρώπινη βλακεία είναι λίγο πιο μικρή από το σύμπαν… Γιατί πρέπει να χωράει κάπου! Και ένα άλλο εξίσου ανησυχητικό: στην υπόθεση αυτή ήρθαν κοντά η ακροδεξιά με τον «εκσυγχρονισμό». Το «αυγό του φιδιού» δυστυχώς βρίσκει πολλά φιλόξενα περιβάλλοντα εκκόλαψης. Η New Dark Age που προέβλεπαν οι Sound από το 1981 υπάρχει πάντα σαν απειλή…

Το συνολικό κόστος παραγωγής και των τριών ταινιών του «Άρχοντα των Δακτυλιδιών» ανήλθε λέει γύρω στα 400 εκατομμύρια δολάρια!! Ας μην καθήσω να ψάξω σε πόσων αφρικανικών χωρών το ΑΕΠ αντιστοιχεί αυτό το ποσό! Και ας μην συγκρίνω το κόστος αυτής της «επικής» τριλογίας (wow!), με το κόστος ταινιών του Κουροσάβα ή του Μπέργκμαν για παράδειγμα (για την καλλιτεχνική αξία δεν τίθεται καν ζήτημα!)

400 εκατομμύρια δολάρια λοιπόν για μια τριλογία μετριότατη, απευθυνόμενη σε όσους αντιλαμβάνονται τον κινηματογράφο όχι ως τέχνη αλλά ως θέαμα, για μια ταινία η οποία σύντομα θα πάρει την θέση της στην κινηματογραφική ιστορία δίπλα σε άλλα μεγαλεπήβολα χολλυγουντιανά «έπη» τύπου «Μπεν Χουρ», «Κλεοπάτρα», «Τιτανικός» κ.ά. Και για μια ταινία βασισμένη σε ένα λογοτεχνικό έργο μικρής εμβέλειας (έλεος, δεν έγινε ο Τόλκιν και Ντοστογιέφσκυ!), απλοϊκό, αφιλοσόφητο, φασίζουσας νοοτροπίας τύπου «εγώ καλός, εσύ κακός» (σας θυμίζει τίποτα αυτή η …κοσμοθεωρία;;)

Πάντως, ευτυχώς ή δυστυχώς (για κάποιους) την ιστορία του σινεμά την έγραψαν και την γράφουν τύποι σαν τον Κουροσάβα, τον Ρενέ, τον Γκοντάρ, τον Άλλεν, τον Κιούμπρικ, τον Τζάρμους και άλλοι «κουλτουριάρηδες»… Τα υπόλοιπα είναι για καταναλωτές «χάμπουργκερ» από αμφίβολης ποιότητας βοδινό!

Μιας και πιάσαμε τα κινηματογραφικά… Κιτς είναι η απόπειρα ικανοποίησης πολλών και διαφορετικών αισθητικώς αντιλήψεων συγχρόνως. Για να το πούμε πιο λαϊκά, το κιτς είναι μια αισθητική σαλάτα! Ένα patchwork επιρροών. Ο ορισμός αυτός μας οδηγεί λοιπόν στο συμπέρασμα ότι και το «Kill Bill» του κυρίου Quentin είναι ο ορισμός του κιτς! Υπάρχουν βέβαια και υψηλής αισθητικής κιτς δημιουργήματα (βλ. Αλμοδοβάρ). Αν το Kill Bill ανήκει σε αυτά ή όχι, το αφήνω να πλανάται σαν ερώτηση στην κρίση του καθενός…

Άλλωστε μ’ αρέσουν οι αναπάντητες ερωτήσεις γενικά! Και μια ερώτηση είναι συνήθως πιο ενδιαφέρουσα από μία απάντηση. Γιατί μια ερώτηση περιλαμβάνει μέσα της εν δυνάμει, το σπέρμα όλων των απαντήσεων…

Εδώ που τα λέμε πάντως, λείπει γενικά ο λόγος που να προκαλεί, να τσιγκλάει. Και ειδικά στον δικό μας χώρο, των μουσικογραφιάδων. Ψάχνω, διαβάζω σχεδόν απεγνωσμένα κείμενα, ψάχνοντας κάτι να διαφωνήσω, να συμφωνήσω, να εκνευριστώ! Nada… Ανία, χασμωδία, δελτιοτυπολογία… Με λίγες εξαιρέσεις (ας μην ευλογήσω τα γένια του παρόντος site!)

Ετεροχρονισμένο, αλλά αν δεν το πω θα σκάσω. Ένα πράγμα που με ενοχλεί αφάνταστα σε συναυλίες είναι η χουλιγκανική θορυβώδης συμπεριφορά του κοινού… Μιλάμε δε για συναυλίες τύπου Godspeed και όχι για συναυλίες punk και rock χαβαλέ και εκτόνωσης. Όταν δε τέτοια συμπεριφορά την βλέπεις από το support group, από τις ελπίδες υποτίθεται της ελληνικής ηλεκτρονικής σκηνής, είναι τουλάχιστον λυπηρό… Ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε! Δεν είμαστε δα και η Espresso!

Αλήθεια ποιό έτος καλωσορίσαμε πριν από λίγο καιρό; 2004 ή μήπως …1960; Με Παπανδρέου και Καραμανλή και έναν φρέσκο Μητσοτάκη να έρχεται, μόνο ο Κοκός λείπει για να συμπληρωθεί το σκηνικό! Ας κάνουμε υπομονή, κατά τον Αύγουστο στα «Δασκαλάκεια – Αγγελοπούλεια 2004» θα εμφανιστεί και αυτός…

Ξεφυλλίζοντας μια εφημερίδα τις προάλλες έπεσα πάνω σε ένα πληρωμένο «φιρμάνι» της IFPI (η οποία εκπροσωπεί τις περισσότερες δισκογραφικές εταιρείες) όπου ούτε λίγο ούτε πολύ κατηγορεί όσους αγοράζουν CD από την «Νιγηριανή Μαφία» ως κλεπταποδόχους και τους απειλεί με ποινικές διώξεις! Εύγε τα σαϊνια! Μετά τις εφόδους σε ΚΤΕΛ, σουβλατζίδικα και μπαρμπέρικα, βρήκανε επιτέλους την τελική λύση στο πρόβλημα της πειρατείας (διάβαζε: των υπερκερδών μας)…

Και τελειώνοντας, μια μουσική ευχή, μιας και μπήκαμε σε νέο χρόνο: δώστε λίγο χρόνο παραπάνω στις μουσικές… Μπροστά στην πλημμυρίδα του νέου, η βραδύτητα είναι μια πολυτέλεια σχεδόν αριστοκρατική. Ας προσεγγίσουμε ξανά την μουσική όχι πλέον (ή έστω όχι μόνο) σαν πληροφόρηση αλλά σαν αίσθημα, σαν ταξίδι, σαν συγκίνηση, σαν αγάπη! Η αγάπη θέλει τον χρόνο της… Και αυτά τα λέω και στον τύπο που με κοιτάζει through the looking glass…

Θα τα ξαναπούμε στο μέλλον (δεν έχει άλλωστε ακόμη εφευρεθεί η χρονομηχανή για να τα πούμε στο παρελθόν!). Δεν θα υπάρχει συγκεκριμένη συχνότητα εμφάνισης! Η στήλη θα χτυπάει απροσδόκητα, όταν υπάρχει υλικό, σαν προκήρυξη ένα πράγμα! Άντε καλοτάξιδοι..

1^η δημοσίευση: http://www.mic.gr

01/02/2004

Δανία… Η χώρα και η μουσική

Euro 2008 : Δανία

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Στο σουηδικό ορίζοντα αιωρούνται γκριζόμαυρα σύννεφα, ένας ανατριχιαστικά κρύος άνεμος κατεβαίνει σφυρίζοντας από τα στενά της Βόρειας Θάλασσας και κάποιες αραιές χιονονιφάδες χορεύουν στον αέρα γύρω από μια ταπεινή λιτή προτομή… Βρισκόμαστε στην Κοπεγχάγη, πρωτεύουσα της Δανίας, πατρίδα του μεγάλου επιστήμονα Niels Bohr, πατέρα της κβαντικής θεωρίας… Κάτι παράξενο συμβαίνει στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας, για να παραφράσω με ταπεινοφροσύνη τον άτυχο δανό πρίγκιπα του Σαίξπηρ… Ξεκινώντας το κείμενο αυτό για την μικρή χώρα των 5.5 εκατομμυρίων κατοίκων, είχα σκοπό να εστιάσω ειδικά στις αντιφάσεις της…. Δεύτερη και σοφότερη σκέψη όμως με οδήγησε να συνειδητοποιήσω ότι αυτό δεν είναι διόλου παράξενο, σε τελική ανάλυση η κάθε χώρα, ο κάθε λαός, είναι μια συνισταμένη από πολλές ατομικές, ετερόκλητες και φύσει αντιφατικές μονάδες! Διόλου παράξενο; Ας επικαλεστούμε τη βοήθεια του «θείου» Niels… Και ας αναλογιστούμε… Ακόμη και στο πιο «απλό» θεμελιώδες της επίπεδο, η ύλη μπορεί να συμπεριφέρεται, ανάλογα με τον παρατηρητή και το πείραμα, άλλοτε ως κύμα και άλλοτε ως σωματίδιο… Η απόλυτη αντινομία! «Ο παρατηρητής επεμβαίνει και αλλάζει το σύστημα το οποίο παρατηρεί»… Για να το πω εκλαϊκευμένα, κοντολογίς, σε αυτόν τον κόσμο «βλέπουμε ό,τι θέλουμε! Μαθήματα ταπεινοφροσύνης από την «ψυχρή» επιστήμη… Ας το έχουμε αυτό πάντα κατά νου όταν κρίνουμε αβασάνιστα ανθρώπους και λαούς… Ότι κρίνουμε από τη δική μας σκοπιά, με τις δικές μας «βεβαιότητες», ότι προσπαθούμε προκρούστεια να χωρέσουμε έναν μπερδεμένο χαοτικό κόσμο στα δικά μας προκάτ κουτάκια… Έχοντας λοιπόν ξεκαθαρίσει το τοπίο, θα επιμείνω, και με τα προκάτ …τουβλάκια μου (είμαστε άλλωστε στην πατρίδα των lego!) θα προσπαθήσω να χτίσω τη δική μου εικόνα της …αντιφατικής τούτης χώρας! Είναι γνωστό το «ανέκδοτο» ότι τη Δανία στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο την κατέκτησε το Α’ Τάγμα …Φιλαρμονικής της Βέρμαχτ! Εύκολα λοιπόν θα μπορούσαν οι Δανοί να χαρακτηριστούν λαός άκαπνος και άψυχος, ειδικά από όσους προτιμούν να συνδυάζουν το ουσιαστικό «αρετή» με το επίθετο «πολεμική»… Από την άλλη όμως, οι Δανοί ήταν ο λαός της Ευρώπης ο οποίος τήρησε την πιο γενναία και λεβέντικη στάση στο ζήτημα της εξόντωσης των Εβραίων από τους χιτλερικούς… Με τον βασιλιά τους να απειλεί ότι θα είναι ο πρώτος που θα φορέσει το κίτρινο αστέρι, τη (δοτή!) κυβέρνηση να απειλεί με παραίτηση, τους ναυτεργάτες να κατεβαίνουν σε απεργία… Στο βιβλίο της «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ», η Χάνα Άρεντ γράφει για «την τεράστια δύναμη που είναι ενδογενής στις πράξεις μη-βίας και στην αντίσταση ενός λαού σ’ έναν εχθρό ο οποίος έχει στην κατοχή του πολύ ισχυρότερα μέσα εξάσκησης βίας» (καλύτερα να μην αναφέρω τα σχόλια για την στάση των Ελλήνων στο ίδιο ζήτημα γιατί θα στενοχωρηθούμε!). Αντιφάσεων συνέχεια… Αν βγεις βόλτα στην πανέμορφη ομολογουμένως Κοπεγχάγη (με την ευκαιρία, καμία σχέση με το δικό μας γλυκό!) η δανέζικη ερυθρόλευκη σημαία απαντάται παντού, σε κάθε μορφή και σχήμα, από τα σάντουιτς έως τα …σώβρακα! Από την άλλη η μανία αυτή δεν συνοδεύεται από ακραίες εθνικιστικές εξάρσεις, ούτε καν στα ποδοσφαιρικά γήπεδα, τον κλασικό χώρο εκτόνωσης της κάθε ντόπιας καφρίλας (θυμάστε το παλιό κλισέ για τους φιλήσυχους roligans που παρακολουθούν τα ματς σε ένα κλίμα «love and peace» με τους αντίπαλους οπαδούς;). Αντιφάσεων αποκορύφωση… Δύο εικόνες… Από τη μία, η Δανία του κοινωνικού κράτους (το γνωστό στα μέρη μας ως «σουηδικό μοντέλο»), της φιλελεύθερης προοδευτικής κοινωνίας (θυμηθείτε την ιστορία με τα σκίτσα του Μωάμεθ), της ανοχής προς το ξένο και το διαφορετικό (ας αναλογιστούμε το εκπληκτικό της ύπαρξης στο κέντρο της πρωτεύουσας μιας νησίδας ελεύθερης αυτοδιαχείρισης, της περιβόητης Κριστιάνια, μιας περιοχής όπου πολλές φορές τα όρια μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας καταργούνται και υπερβαίνονται!). Στον αντίποδα όμως, βρίσκεται η Δανία των καλών νοικοκυραίων, η φιλοβασιλική Δανία (με …σταλινικά μάλιστα ποσοστά αποδοχής!), η αποικιοκρατική Δανία, η Δανία που καταπιέζει τους Λάπωνες στη Γροιλανδία (για το ζήτημα αυτό αξίζει να αναζητήσετε το «Η Δεσποινίς Σμίλα διαβάζει το χιόνι» του τολμηρού Δανού Πέτερ Χόε, αλλά και την εμπνευσμένη από το βιβλίο ταινία, η οποία σε μια μοναδική μεταφραστική …σύμπνοια είχε τίτλο «Η αίσθηση της Σμίλα στο χιόνι»!)… Όσο δε για την Κριστιάνια, η κρατική καταστολή με το κλομπ στο ένα χέρι και τα φράγκα των κατασκευαστικών εταιρειών στο άλλο απειλεί να εξαλείψει ακόμη και αυτή την περιορισμένη ψευδαίσθηση ελευθερίας… Είναι ένα θλιβερό σύμπτωμα της εποχής μας το πώς ο βάκιλος του συντηρητισμού εξαπλώνεται ανά τον κόσμο, σα φωτιά σε …ξερό πευκοδάσος, προσβάλλοντας ακόμη και τους πλέον υγιείς οργανισμούς… Μιας που το αφιέρωμα τούτο είχε ποδοσφαιρική αφορμή, αξίζει να γυρίσουμε το χρόνο πίσω στο 1992, και να θυμηθούμε ένα στιγμιότυπο της ιστορίας όταν και πάλι ο Θεός (…αν υπάρχει!) είχε …υπνηλία! Τότε που η εθνική ομάδα της Δανίας, προκρίθηκε στο EURO από το παράθυρο που άνοιξε ο πολιτικός αποκλεισμός της Γιουγκοσλαβίας, και αφού οι παίχτες μαζεύτηκαν κυριολεκτικά από τις παραλίες (ο Σμάιχελ για παράδειγμα είχε καβαντζώσει πρώτη-ξαπλώστρα-θάλασσα και λιαζόταν εδώ στη Μύκονο!) κατέληξαν τελικά να σηκώσουν την κούπα, με τους Αφους Λάουντρουπ να ζωγραφίζουν στο χορτάρι! Τεράστια επιτυχία για τη μικρή αυτή χώρα, η οποία μέχρι τότε έβλεπε διεθνείς επιτυχίες μόνο στο …γυναικείο χάντμπολ! Ζούμε σε κόσμο άδικο όμως, και παικταράδες οι οποίοι εντυπωσίασαν σε εκείνο το παράξενο και «ύποπτο» Μουντιάλ του ’86, όπως το επιθετικό θηρίο που λεγόταν Πρέμπεν Ελκγιερ και ο αγαπημένος μου τότε Σόρεν Λέρμπυ, με τις μονίμως κατεβασμένες αλά-Βαμβακούλας κάλτσες (καλά, δεν έτρωγαν κλωτσιές τότε;), δεν γεύτηκαν ποτέ την επιτυχία… Θα μου πείτε, και σε μας, ο Χαριστέας το σήκωσε, όχι ο Σαραβάκος… Πουτάνα ζωή (που τα ‘χεις με άλλους!)… Ολοκληρώνοντας την αδρή αυτή παρουσίαση, ας σταθούμε σε μερικές σημαντικές μορφές, ζωντανές και μη, έμψυχες και μη, οι οποίες ορίζουν με έναν γενικό τρόπο την …δανικότητα! Θα αναφέρουμε λοιπόν τον «to be or not to be» Άμλετ, τον παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, τoν …δογματικό σκηνοθέτη Lars von Trier, τον άσπονδο φίλο του Thomas Vinterberg, τον χριστιανό πρωτοπόρο σκηνοθέτη Carl Dreyer, το φιλόσοφο Soren Kirkegaard, την αμφιλεγόμενη συγγραφέα του «Πέρα από την Αφρική» Κάρεν Μπλίξεν, τη διάσημη από τις καρτ-ποστάλ αγαλματένια μικρή γοργόνα, την ηθική αυτουργό πολλών …ονειρώξεων Helena Christensen, τον πανταχού παρόντα σε κάθε δυνατή καπνιστή ή «άκαπνη» μορφή …σολομό, και για να αρχίσουμε να μπαίνουμε σιγά-σιγά στα μουσικά «χωράφια», τον …ναπστεροκτόνο και πειρατοφάγο Lars Ulrich των Metallica… 1. Efterklang Θα μπορούσε να ήταν ένα κεντρικό ζητούμενο του αφιερώματος αυτού που περιδιαβαίνει εδώ και μήνες ανά τας Ευρώπας, το κατά πόσο υπάρχει ένα νήμα που να συνδέει όλους αυτούς τους διαφορετικούς πολιτισμούς, ένα κάποιο κοινό «ευρωπαϊκό» πνεύμα πέραν της γεωγραφίας και της γραφειοκρατικής νομικίστικης σύγκλισης που εκπορεύεται από τις Βρυξέλλες… Υπάρχει ας πούμε κάτι που να μπορεί να χαρακτηριστεί «ευρωπαϊκός» ήχος; (εξαιρώντας ασφαλώς τους Βρετανούς – άλλωστε και οι ίδιοι διαχωρίζουν τους εαυτούς τους, αναφερόμενοι στην υπόλοιπη Ευρώπη ως The Continent)… Είναι αδύνατον να απαντηθεί ένα τόσο πολυπλόκαμο ερώτημα στα περιορισμένα πλαίσια ενός τέτοιου αφιερώματος. Θα αρκεστώ έτσι σε ένα παράδειγμα που ίσως θα μπορούσε να σταθεί ως case-study υπόδειγμα… Οι Efterklang λοιπόν, η πολυμελής και πολυοργανική αυτή μπάντα από τη Δανία, συμπυκνώνει νομίζω στον ήχο της, κάποια από τα στοιχεία του ευρωπαϊκού πνεύματος… Δεν είναι μόνο η φινέτσα, η εκλέπτυνση, οι λεπτοδουλεμένες ενορχηστρώσεις, ακόμη κι ο εστετισμός του ήχου τους. Είναι ότι και οι μικρές νυχτερινές ηλεκτρονικές μουσικές δωματίου των Efterklang (τις οποίες φαντάζομαι να φτιάχνονται σε ένα κουκλίστικο ξύλινο σπιτάκι, με τον καιρό έξω να λυσσομανά και τους …γλάρους να κρώζουν!) πατάνε σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή παράδοση αιώνων, όπου ακαδημαϊκά και «δύσκολα» είδη μουσικής (όπως π.χ. η όπερα) είχαν μια ευρύτερη λαϊκή απήχηση… Οι Efterklang μπορεί προς το παρόν να έχουν κυρίως απήχηση στο χώρο των δύσκολων κριτικών, αλλά πιστεύω ότι βρίσκονται έναν εμβληματικό δίσκο (ή και τραγούδι) μακριά από το να γίνουν ένα όνομα πρώτης γραμμής… Πρόταση: «Tripper» (2004) Επί του πιεστηρίου: οι Efterklang στην Αθήνα, 6 Δεκεμβρίου στο Αν 2. The Raveonettes Τι σου είναι αυτό το …αποφώλιον τέρας, η παγκοσμιοποίηση! Πώς καταλήγει ένα δίδυμο από την Κοπεγχάγη να παίζει σαν να έχει πέσει σε …χωροχρονική ανωμαλία, με το χρόνο να έχει κολλήσει στο …1959, και το χώρο να έχει μεταβληθεί στο L.A. της ίδιας περιόδου; Πρώιμες ροκενρολιές, …δαν(ε)ικοί ήχοι (θα έσκαγα αν δεν αξιοποιούσα κάπου αυτό το εύκολο λογοπαίγνιο!), ροζ αναμνήσεις και εκείνη η ανάλαφρη μελαγχολία στο μάτι της Ronnie Spector (με τέτοιο άντρα που παντρεύτηκε!)… Η συνέχεια θα τους βρει σε πιο φαζαριστούς γκαραζόδρομους, οι οποίοι όμως μάλλον δεν τους πάνε και τόσο… Πρόταση: «Pretty in black» (2005) 3. Tenderloud Ζούμε πάντως σε εποχές όπου η μουσική είναι παντού, ρέει ελεύθερη μέσα από τα σύρματα και τις οπτικές ίνες, από ήπειρο σε ήπειρο. Κάπως έτσι η μυρωδιά και η σκόνη της άνυδρης ερήμου της Αριζόνα φτάνει στην καταπράσινη όλο νερά πεδιάδα της Δανίας, και μία μπάντα πάλι από την Κοπεγχάγη, οι Tenderloud, γράφει έναν δίσκο …παραδοσιακής americana ακολουθώντας τα καταραμένα, χαραγμένα στην πέτρα ίχνη του Eugene Edwards… Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι το κομμάτι τους «White lines» ήταν κάποτε ένα από τα πιο καταζητούμενα κομμάτια του ελληνικού internet (λόγω παρουσίας στη σειρά-πρότυπο του Πάνου Κοκκινοπούλου «10η εντολή»)… Και όχι άδικα… Κομματάρα, με καπνισμένες κιθάρες και μια δολοφονική μελωδία στο πιάνο η οποία αγγίζει γυμνό νεύρο και σε ωθεί να απλώσεις το χέρι και να ψάξεις τσιγάρο (κι ας μην καπνίζεις!). Πρόταση: «Red shadow hand» (2005) 4. Sort Sol Στα δανέζικα ο τίτλος σημαίνει μαύρος ήλιος… Οπότε τι περιμένετε να παίζει η μπάντα; Jazz fusion; Την μπάντα αυτή λοιπόν τη μάθαμε κι εμείς την εποχή όπου η απόκτηση του κάθε δισκίου που κυκλοφορούσε και έγραφε στην ούγια 4AD ήταν ένα είδος φετίχ. Οι Sort Sol ένα ταπεινό EP πρόλαβαν να κυκλοφορήσουν στην 4AD, τα κομμάτια του οποίου συμπεριλήφθησαν μάλιστα στην πρώιμη συλλογή «Nature Mortes» (ειδική μνεία στο εξαιρετικό «Marble station»). Στη συνέχεια η μπάντα προχώρησε, αποτίναξε τη σκόνη του post-punk, άφησε πίσω τις ομιχλώδεις κιθαριστικές ατμόσφαιρες και στράφηκε σε ένα πιο ορθόδοξο, φιλικό για το μέσο αφτί ροκ… Το δε αξιοπερίεργο είναι ότι στο best που κυκλοφόρησε το 2001 με τίτλο «Circle hits the flame» δεν συμπεριέλαβαν κανένα κομμάτι από εκείνη τη «σκοτεινή» περίοδο… Μαύρη πέτρα σε νεανικά «ατοπήματα»; Πρόταση: «Under en sort sol» (1980) 5. Leather Strip Δίπλα στα κλισέ για τις δίμετρες (αυθεντικά) ξανθιές «αλόγες» (θυμάστε εκείνο το …αντροθήλυκο την Μπριγκίτε Νίλσεν;) στέκεται και αυτό για τους ψυχρούς τεχνοκράτες Βόρειους… Η δύναμη των στερεοτύπων βέβαια έγκειται στο ότι εκκινούν από ευλογοφανείς αφετηρίες… Σε χώρα του σκοτεινού Βορρά είμαστε λοιπόν, οπότε δεν θα μπορούσε να λείπει ένα σχήμα από τη βρώμικη πλευρά της electro, με σαδομαζοχιστικά πλήκτρα, δερμάτινα ρούχα, «σωματικά» beat, και έναν τραγουδιστή ο οποίος έχει ξεχάσει να κάνει …αντιτετανικό ορό! Για όλα αυτά βασικά ένας ήταν ο υπεύθυνος, ο Claus Larsen, προσωπικό όχημα του οποίου ήταν (και είναι) οι Leather Strip, οι οποίοι ανήκουν στην δεύτερη γενιά ΕΒΜ σχημάτων μετά τους γεννήτορες Front 242… Πρόταση: «Satanic reasons – The Best of Leather Strip» (2005) 6. Mercyful Fate Πρέπει να ομολογήσω εκ των προτέρων ότι ποτέ δεν πέρασα την εφηβική «ασθένεια» του heavy metal και των παραφυάδων του, οπότε οι γνώσεις μου για το χώρο είναι τόσο ρηχές που ίσα φτάνουν να …βρέξουν τον αστράγαλο! Παρολ’ αυτά δεν θα μπορούσα να αγνοήσω σε ένα τέτοιο αφιέρωμα την Αυτού «Τραγικότητα» (κάποιοι πιο κακεντρεχείς θα έγραφαν και «Γελοιότητα») King Diamond και την μπάντα του… Συνεχίζοντας τα …στραβά μάτια, και αγνοώντας το ρεσιτάλ κακογουστιάς, το βιασμό της αισθητικής, το σατανιστικό κιτς με τα περίφημα κόκαλα και τις αναπόφευκτες προκλήσεις του χώρου, δεν μπορούμε μολοταύτα να μην παραδεχτούμε ότι γονίδια και σπερματοζωάρια του King Diamond μπορεί να ανιχνευθούν σε πολλά κατοπινά σχήματα τόσο του thrash όσο και του black metal… Έχει πάρει και Grammy! 7. Eivor Palsdottir Τα Νησιά Φερόε είναι το όνομα που θέλει να ακούσει ως αντίπαλο κάθε προπονητής σε μια κλήρωση αγώνων ποδοσφαίρου… Μικροσκοπικά νησάκια στα 170 μίλια από τις ακτές της Σκωτίας και 420 μίλια ανοιχτά της Νορβηγίας, ανήκουν διοικητικά στη Δανία, με σημαντική αυτονομία όμως, πολιτιστικά δε «διεκδικούνται» από την πιο κοντινή Ισλανδία. Ας λησμονούμε όμως τις κοινές ρίζες όλων αυτών των λαών που φτάνουν στην εποχή των Βίκινγκς, αλλά και το γεγονός ότι η Ισλανδία μόλις πριν από 50 χρόνια αποτίναξε το «ζυγό» των Δανών και έφτιαξε ανεξάρτητο κράτος… H Eivor Palsdottir, ψηφισμένη από τους ψαράδες συμπατριώτες της …Φεροέζα της χρονιάς του 2004 (υποθέτω δεν είχε έντονο συναγωνισμό), αδικείται από τη σύγκριση της με την Bjork. Εξαιρετική «γδαρμένη» φωνή, μουσική σε δρόμους ταξιδιάρικους αλλά συνάμα και σκληρούς, σαν τους ανεμοδαρμένους βράχους των νησιών της, τραγουδάει στη μητρική της γλώσσα και πατάει γερά στην παράδοση, αποδεικνύοντας για πολλοστή φορά ότι το πραγματικά τοπικό εύκολα γίνεται παγκόσμιο… Πρόταση: «Eivor» (2004) 8. Gry Bagoien Στην αυγή του 2001 το MiC σβήνει το πρώτο του κεράκι και η τότε συντακτική ομάδα ψηφίζει για δίσκο της χρονιάς που τελείωνε το «Public recording» κάποιων Gry and FM Einheit and his Orchestra… Επιλογή-έκπληξη η οποία αν μη τι άλλο, με το καλημέρα έδωσε στίγμα και …χάραξε πορεία! Και ο δίσκος αυτός καθαυτός ήταν έκπληξη. Αν σας έλεγαν ότι σε έναν δίσκο συνεργάζονται ένα ασουλούπωτο νεαρό κορίτσι με ενδιαφέρον για την ηλεκτροακουστική πειραματική μουσική, ο FM Einheit και ο Alex Hacke των Einsturzende Neubauten και διάφοροι άλλοι …Ούννοι της κονσόλας και των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων, μέλη των Pan Sonic, των DAF και των Funkstorung, δεν θα είχατε άδικο εάν αναμένατε έναν επίφοβο για την …ψυχική σας υγεία δίσκο; Κι όμως… Όλη αυτή η παλιοπαρέα, άφησε πίσω το «βεβαρημένο» της παρελθόν και σκάρωσε έναν pop, σχεδόν ρετρό δίσκο, με μοντέρνα αισθητική και τη φωνή της Gry να υπηρετεί το εγχείρημα με συναισθηματική βόρεια απάθεια… Αξέχαστο το καταιγιστικό swing του «Princess crocodile» αλλά και η ευφυώς πειραγμένη διασκευή του «Summer wine»… Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, το κορίτσι μας θα κάτσει στα θρανία, θα πάρει το master του στις καλές τέχνες, θα συνεχίσει τις εκλεκτικές συνεργασίες, ενώ για το 2008 σκοπεύει να κυκλοφορήσει έναν δίσκο ως Grand Gry μαζί με τον καλύτερό της φίλο: το drum machine της… Πρόταση: «Public recording» (2000) 9. Laid Back One hit wonders… Αναρωτιέμαι λοιπόν, εάν το αντίστοιχο MiC της Δανίας έκανε ένα αντίστοιχο αφιέρωμα στην Ελλάδα, αυτή τη θέση ποιος θα την κατελάμβανε; Ο Charitodiplomenos; Οι Laid Back πάντως αδικούνται από τον χαρακτηρισμό, και όχι μόνο γιατί στην πραγματικότητα ήταν …three hit wonders. Έτσι στο βιογραφικό τους θα απαντήσουμε το «White horse», το «Sunshine reggae» -ρέγγε από τη Δανία; ήμαρτον!- και το «Bakerman». Ειδικά το τελευταίο ήταν ένα αξιοπρεπέστατο δείγμα της λευκής μετά πλήκτρων funk που είχαν επιλέξει να παίζουν… Με το αξιομνημόνευτο μάλιστα videoclip (η μπάντα να κάνει skydiving παίζοντας συγχρόνως) να το σκηνοθετεί ο …Lars von Trier λίγο πριν το οριακό «Europa/Zentropa»… Αυτοί όμως που αξίζουν πέρα ως πέρα τον χαρακτηρισμό «one hit wonders» σε συνδυασμό με γενναιόδωρες δόσεις κιτς και πλαστικής pop είναι οι Aqua! Εφιάλτες ξυπνούν από το καλοκαίρι του 1997… «Come on, Barbie, let’s go party, ha ha ha, yeah!»… Μπρρρρ… 10. Moi Caprice Το νέο αίμα από τη χερσόνησο της Γιουτλάνδης… Στη θέση αυτή θα μπορούσαν να βρίσκονται: οι indie κομφορμιστές Mew (το «Shespider» θα το ζήλευαν πάντως ακόμη και οι Interpol), οι electro-jazz Hess is More, των οποίων το αισθησιακό άσμα τους «Yes Boss» προτείνει ανεπιφύλακτα η αν- αισθησιολόγος Ελεάνα του MiC, οι Grand Avenue (υπερβολικά συμβατικοί για τα γούστα μου), οι όχι και τόσο νέοι Under Byen (με καλλίγραμμο βορειοευρωπαϊκό αλά-Mum ήχο και προτίμηση για την ντοπιολαλιά), o Trentemoller, ο επονομαζόμενος και εναλλακτικός Tiesto (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό!), οι «πτωχοί πλην τίμιοι» Kissaway Trail, οι απλώς πτωχοί Carpack North… Προκρίνω όμως τους Moi Caprice, μόνο και μόνο για τον λόγο ότι το να γράφεις πηγαίες μελωδίες είναι ακόμη πολυτιμότερο από τον κάθε ψαγμένο «πειραματισμό»… Και στο «The art of kissing properly» υπάρχει μία από τις πιο ανεπιτήδευτες ξένοιαστες μελωδίες που έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια, must για κάθε καλοκαιρινή -με ανεκπλήρωτες χειμερινές επιθυμίες- συλλογή που ετοιμάζω… Ευφορική σαν δροσερά χείλη κοριτσιού (με έχει βαρέσει μάλλον η ζέστη!) και όσο πρέπει αφελής και μελαγχολική, όπως κάθε γνήσιο ερωτικό συναίσθημα… Άντε καλό καλοκαίρι λοιπόν… 1η δημοσίευση: http://www.mic.gr 20/07/2008

Stereolab – Chemical chords

Stereolab Chemical chords (4AD) Alternative
	1. Neon beanbag 2. Three women 3. One finger symphony 4. Chemical chords 5. The ecstatic static 6. Valley hi! 7. Silver sands 8. Pop molecule (Molecular Pop 1) 9. Self portrait with electric brain 10. Nous vous demandons pardon 11. Cellulose sunshine 12. Fractal dream of a thing 13. Daisy click clack 14. Vortical phonotheque
Θυμάμαι τους Metro Decay… Το «πάγωμα του πάθους»… Περνάνε τα χρόνια, ο χρόνος διαβρώνει σαδιστικά ακόμη και το πιο ανθεκτικό μέταλλο, η χαρά της προσμονής γίνεται συνήθεια, επανάληψη, μητέρα της ανίας… Και μια ωραία πρωία ξυπνάς και αναρωτιέσαι «πώς φτάσαμε ως εδώ», το πάθος έχει εξαχνωθεί, και ανασκαλεύεις τη θράκα να βρεις σπίθες από τη φλόγα του παλιού σου έρωτα… Παλιά αδυναμία οι Stereolab… Προσπαθώντας να εξορθολογίσω με επιχειρήματα την αγάπη αυτή, θα σημειώσω ότι υπήρξαν μία από εκείνες τις σπάνιες μπάντες οι οποίες κατάφεραν να ισορροπήσουν στοιχεία, από εκείνα που αν κάποιο υπάρχει σε περίσσεια μπορεί να καταστρέψει και την καλύτερη ιδέα (σαν το αλάτι στο φαΐ ένα πράμα!). Π.χ., είχαν μια σοφιστικέ αντίληψη για την pop, χωρίς να πέφτουν στη λούμπα του διανοουμενισμού, μια αριστερή άποψη χωρίς στρατευμένη ξύλινη σοβαροφάνεια (παραλίγο να γράψω …νεκροφάνεια!) και ρετρό αναφορές χωρίς παρελθοντολαγνικό …ιδεασμό! Όμως… Πόσες μπάντες άραγε υπάρχουν οι οποίες να έβγαλαν το αριστούργημά τους μετά από 16 χρόνια συνύπαρξης; Ιδιαίτερα μετά από εκείνη τη μαύρη μέρα του Δεκέμβρη του 2002, όταν ένα φορτηγό έκοψε άδοξα (μεταξύ μας, μήπως υπάρχει και ένδοξος θάνατος;) το νήμα της ζωής της Mary Hansen, τα πράγματα (δεν) θα ήταν πια τα ίδια για τους Stereolab. Δεν είναι τόσο (ή μόνο) ότι έλειψε αυτή καθαυτή η συνεισφορά της στον ήχο της μπάντας, εκείνες οι μαγικές διφωνίες της με την Laetitia… Είναι που έχω την αίσθηση ότι από τότε οι Stereolab αναζήτησαν την ασφάλεια της συνήθειας στις μουσικές τους επιλογές, λες και πλέον η ύπαρξή τους από μόνη της να αποτελεί μια απάντηση στο χρόνο που περνάει αμείλικτα… Το σίγουρο είναι ότι οι ημέρες των πειραματισμών έχουν παρέλθει! Έτσι, παρά τον παραπλανητικό «χημικό» τίτλο και την ψυχεδελική γραμματοσειρά η οποία παραπέμπει σε δεκάδες «ουσια-στικούς» δίσκους, στο «Chemical chords» δεν θα συναντήσουμε ούτε έναν από αυτούς τους …πολύλεπτους ελευθεριάζοντες lost-in-space παροξυσμούς που συνήθιζαν στο παρελθόν… Αντιθέτως! Ας δώσουμε το μικρόφωνο στον ίδιο τον Tim Gane να μας τα πει από πρώτο χέρι: «Εσκεμμένα σύντομα, πυκνά, γρήγορα pop τραγούδια»… Ας μου επιτραπεί να συμπληρώσω κι εγώ: πολλά κομμάτια μοιάζουν με διασκευές σε επιτυχίες των …Supremes ή της bubblegum pop (όπως το γοητευτικό παρά την αφέλειά του «Daisy Click Clack»), η δε φωνή της Laetitia με τα χρόνια ακούγεται όλο και πιο βελούδινη και γλυκιά, όπως και η ίδια άλλωστε (αμετανόητος γαρ wannabe …groupie!). Επέστρεψε και ο …απολωλός παλιός συνεργάτης, το …ψηλό λάμα ο Sean O’Hagan, ο οποίος με τις πνευστές ενορχηστρώσεις του δημιούργησε έναν ρευστό μελένιο κόσμο μέσα στον οποίο «πλέουν» οι μελωδίες… Όμως… Η τρίλεπτη pop φόρμα προϋποθέτει γερές συνθέσεις, μελωδίες που σε αρπάζουν και δεν σε εγκαταλείπουν ακόμη κι αν πατήσεις το pause… Και αν εξαιρέσεις το ρυθμικό κομψοτέχνημα που λέγεται «Neon beanbag», το οποίο στρατηγικά τοποθετημένο στην αρχή σε σκλαβώνει με την πρώτη αυτιά, ο υπόλοιπος δίσκος κυλάει σε μια ευχάριστη μεν, ανώδυνη και χωρίς εκπλήξεις δε ομοιογένεια… Το «Chemical chords» ασφαλώς δεν είναι ένας κακός δίσκος… Είναι όμως «ένας ακόμη» Stereolab δίσκος… Φτωχός πλην τίμιος και αξιοπρεπής… Άλλη μια καταχώρηση στη μακρά λίστα του βιογραφικού τους. Από την οποία ίσως θα ξεχωρίζει, γιατί είναι ο πρώτος τους στην πάλαι ποτέ θρυλική 4AD, που και αυτή αναθυμάται περασμένα μεγαλεία αναζητώντας μια χαμένη προ πολλού ταυτότητα! Κατά τα λοιπά, δεν κερδίζουν αλλά ούτε και χάνουν σε υστεροφημία… Δεν μου πάει το χέρι όμως για λιγότερο από… 7 1η δημοσίευση: http://www.mic.gr 22/09/2008

Geert Mak – Στην Ευρώπη

1η Δημοσίευση: http://www.mic.gr (15/09/2008)

Οι μαργαρίτες και τα τριφύλλια ανθίζουν στο Άουσβιτς… Έξω από το στρατόπεδο μαγαζιά πωλούν σουβενίρ σε ευσυγκίνητους τουρίστες και η ζωή συνεχίζεται, όπως συνεχίζει να γράφεται και ποίηση, παρά τον διάσημο αφορισμό του Αντόρνο… Οι γραμμές του τραμ σκουριάζουν στο γκέτο της Βαρσοβίας, στην πύλη υπάρχει πλέον μια διεθνοποιημένη πιτσαρία… Οι σφαίρες από τον εμφύλιο στην Αθήνα είναι θαμμένες κάτω από στρώματα σοβά και χρόνου… Ηλιοτρόπια φυτρώνουν και αγελάδες μηρυκάζουν τεμπέλικα σε αιματοβαμμένους κάμπους… Ομαδικοί τάφοι ξεχνιούνται κάτω από ένα πάρκο όπου παίζουν παιδιά, τα αγριόχορτα πνίγουν ερείπια και καλύπτουν κρατήρες από παλιές βόμβες, πολυσύχναστοι κάποτε σιδηροδρομικοί σταθμοί στοιχειώνουν έρημοι, αγάλματα σκουριάζουν, κοχύλια σκεπάζουν μισοβυθισμένα τανκ στην ακτή της Νορμανδίας, και ταπεινά αμπέλια «κατακτούν» λόφους που κάποτε είχαν «στρατηγική» σημασία, για τους οποίους έπεσαν (τι λέξη!) αδιανόητοι αριθμοί νέων ανθρώπων… Η φύση παντού βάζει τα δυνατά της και καλύπτει τα «θαυμαστά» ανθρώπινα έργα… Ο χρόνος έχει αναλάβει τα υπόλοιπα…

Ονόματα ξεχασμένα σε ομαδικές αναθηματικές πλάκες… Ονόματα που δεν λένε πια τίποτε σε κανέναν… Οι αριθμοί ανελέητοι σε ψυχρές στατιστικές… Στο Βερντέν, 1 νεκρός το λεπτό για 10 μήνες, στη Δρέσδη, στο Λονδίνο, στην Γκερνίκα, εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί, μικρές ζωές, απλοί μικροί έρωτες, μικρές αγάπες, σαν και τις δικές μας, dust in the wind που έλεγαν και οι Kansas… Σε έναν τεράστιο τόμο οι Ιρλανδοί του Όλστερ προσπαθούν να κρατήσουν τις μνήμες από χιλιάδες τέτοιες «Lost lives»…

Και μετά έρχονται οι ιστορικοί… Οι ιστορικοί υπηρέτες του κάθε κρατικού παραμυθιού, οι ιστορικοί των ημερομηνιών, των στατιστικών, των «ηρώων», των ποτισμένων με αίμα «μεγαλείων», των εθνικών φαντασιώσεων και ονειρώξεων, οι κήρυκες του «δεν ξεχνώ» μίσους… Οι ιστορικοί για τους οποίους ο Γιαννάκης ο Σκαρίμπας είχε πει κάποτε πως «ούτε η πανούκλα ούτε η ανεμοβλογιά έκαναν τόσο κακό στην ανθρωπότητα». Τι να μπορούν να πουν άραγε οι σελίδες αυτής της «ιστορίας» για ένα ζευγάρι κόκκινα, χαρούμενα κοριτσίστικα πεδιλάκια στο Άουσβιτς;

Το βιβλίο του Ολλανδού δημοσιογράφου Χέιρτ Μακ «Στην Ευρώπη» είναι ένα βιβλίο τέτοιων μικρών ιστοριών… Ένα οδοιπορικό οργανωμένο ανά δρομολόγιο στο οποίο καταγράφει τις εμπειρίες που συνέλεξε από το πολύμηνο ταξίδι του στην Ευρώπη του χώρου και του χρόνου… Ένα οδοιπορικό συναρπαστικό, καλογραμμένο, με οξυδερκείς τολμηρές παρατηρήσεις (τις οποίες πολλές φορές μόνο ένας εξωτερικός παρατηρητής μπορεί να διατυπώσει), το οποίο παρά το πολυσέλιδο μέγεθός του και παρόλο που κάποιες στιγμές διαβάζεται με έναν κόμπο στο λαιμό, άξια πουλάει σαν τρελό όπου έχει κυκλοφορήσει στην Ευρώπη… Η δε Ινώ Βαν-Ντάικ-Μπαλτά έβγαλε εις πέρας με επιτυχία ένα τιτάνιο μεταφραστικό έργο, υπηρετώντας με αξιοθαύμαστη ακρίβεια την αμφιλεγόμενη τακτική του Μεταιχμίου να «μεταφράζει» όλα τα ξένα ονόματα στα ελληνικά (προσωπικά πρώτη φορά είδα το Πόρτο να αποδίδεται με την πραγματική πορτογαλική προφορά του ως «Πόρτου»!)…

Για το τέλος κρατώ ένα από τα πολλά ερωτήματα τα οποία θέτει και αγγίζει το βιβλίο. Είναι ποτέ δυνατόν να γραφτεί μια κοινή ευρωπαϊκή ιστορία; Δύσκολο έως αδύνατο… Γιατί η κάθε χώρα, η κάθε μειονότητα, ακόμη και η κάθε πολιτική υποομάδα, έχει χτίσει το δικό της παραμύθι, ένα παραμύθι το οποίο δικαιολογεί, επιβεβαιώνει και «νομιμοποιεί την ύπαρξή της. Από την άλλη όμως, έστω και στα πλαίσια της μάλλον συκοφαντημένης γραφειοκρατικής Ευρωπαϊκής Ένωσης, χώρες οι οποίες πριν από λίγες μόλις δεκαετίες αλληλοσφάζονταν, σήμερα καταφέρνουν να συνεργάζονται αρμονικά σε κάθε επίπεδο, δείχνει ότι υπάρχουν ελπίδες… Ελπίδες λήθης! Γιατί τελικά συγχωρώ, σημαίνει ουσιαστικά ξεχνώ…

(Μεταίχμιο)

Theremin – Η μουσική από τον αιθέρα

Περί θερεμίνης (theremin) ο λόγος σε τούτο το μικρό αφιέρωμα… Και σπεύδω να καθησυχάσω. Όχι δεν πρόκειται για καμιά περίεργη …χημική ουσία από αυτές που ενέπνευσαν κατά καιρούς δεκάδες μουσικούς (δεν έχω δει όμως ποτέ καμία να αναφέρεται στα …credits!). Πρόκειται απλώς για ένα μουσικό όργανο! Θα αναρωτηθεί ο γνωστός, αυστηρός και δύστροπος αναγνώστης μου: «και τι έχει αυτό το μουσικό όργανο ώστε να αξίξει ιδιαίτερη αναφορά;» Ας απαριθμήσω λίγα επιχειρήματα: πρόκειται ίσως για το πιο περίεργο σε εμφάνιση και τρόπο παιξίματος όργανο… Πρόκειται επίσης και για ένα από τα πιο δύσκολα στο να παιχτεί σωστά όργανο… Υπήρξε ένα από τα πρώτα όργανα παραγωγής συνθετικού ήχου, (προ-προ-πάππους των σημερινών synth)… Και έχει και μια ωραία ιστορία! Πιστεύω να σε έπεισα αγαπητέ αναγνώστα με αυτόν τον αφοπλιστικό καταιγισμό επιχειρημάτων! Στο ψητό λοιπόν…

Το αξιοπερίεργο του theremin είναι ότι είναι ένα όργανο που παίζεται εκ του μακρόθεν! Κυριολεκτικά στον αέρα (βέβαια εδώ μπορούμε να αναφέρουμε και τις περίφημες …κιθάρες του αέρα, που όλοι κάποια στιγμή έχουμε παίξει, φευ, χωρίς ήχο όμως!!). Πως γίνεται όμως αυτό το μαγικό; Εδώ θα χρειαστεί λίγο …φυσική (όσοι έχετε κακές λυκειακές αναμνήσεις από αυτό το μάθημα αγνοήστε την επόμενη παράγραφο!! -πλάκα κάνω, μην τολμήσει και το κάνει κανείς!)

Το όργανο όπως βλέπετε και στην εικόνα είναι απλώς ένα κουτί από το οποίο προεξέχουν δύο κεραίες. Η μία (η κάθετη) χρησιμεύει στο να ελέγχει τον τόνο του ήχου, η άλλη (η οριζόντια) την ένταση. Πλησιάζοντας λοιπόν το χέρι μας στην κάθετη ο τόνος γίνεται ψηλότερος ενώ πλησιάζοντας στην οριζόντια η ένταση χαμηλώνει Η αρχή λειτουργίας στηρίζεται στο φαινόμενο των ετεροδυνούμενων ταλαντωτών. Οι δύο κεραίες μας παράγουν ένα ηχητικό σήμα. Το ανθρώπινο σώμα κινούμενο κοντά στις κεραίες το επηρεάζει κατά έναν τρόπο ο οποίος θυμίζει την επιρροή που μπορεί έχει ένας κινούμενος άνθρωπος στην ποιότητα λήψης της τηλεόρασης (όσοι έχετε τηλεοράσεις με εσωτερική κεραία το γνωρίζετε καλά το φαινόμενο!). Να το πούμε και πιο «επιστημονικά»; Η ανθρώπινη κίνηση προκαλεί μεταβολές του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου τις οποίες αναγνωρίζουν οι κεραίες, με την μία να «διαβάζει» μεταβολές στη συχνότητα και την άλλη στο πλάτος. Ο δε ήχος που παράγεται θεωρείται ένας από τους πιο «καθαρούς» από όλα τα μουσικά όργανα καθώς αποτελείται από ένα απλό ημιτονοειδές κύμα. Αυτά πολύ πολύ χονδρικά!! (απορίες στο διάλειμμα!)

Μετά την φυσική, η επόμενη …ώρα έχει ιστορία! Το theremin λοιπόν ανακαλύφθηκε πριν από 80 και χρόνια, το 1919! Ο εφευρέτης του ήταν φυσικά φυσικός, ονόματι (τότε) Lev Termen… Τόπος: η Ρωσία, η οποία μόλις 2 χρόνια πριν είχε γίνει μέλος της ΕΣΣΔ (η Οκτωβριανή Επανάσταση γαρ…) Όχι και το ιδανικότερο περιβάλλον για κερδοφόρες καινοτομίες δηλαδή, παρόλο που λέγεται ότι και ο ίδιος ο Lenin εντυπωσιάστηκε από το όργανο και έκανε μάλιστα και μερικά μαθήματα. Ο κ.Termen πήρε λοιπόν το όργανο του παραμάσχαλα και έφυγε στη Δύση, στην μητρόπολη της αγοράς, τις ΗΠΑ, όπου συν τοις άλλοις άλλαξε και το όνομα του σε …Theremin (βλέπετε δεν είναι μόνο οι δικοί μας που μετέτρεπαν το «Παπαδόπουλος» σε «Πάπας»!!). Όπως κάθε νεοαφιχθείς στον Νέο Κόσμο, είχε και μεγάλα και φιλόδοξα σχέδια. Πίστευε ότι το νέο αυτό όργανο θα μπορούσε να αντικαταστήσει από μόνο του ολόκληρες ορχήστρες (προφητικός πάντως ο τύπος ε;) και το πλάσαρε με το «διαφημιστικό» σλόγκαν «music from the ether». Με τα πολλά κατάφερε να πουλήσει τα δικαιώματα της εφεύρεσης στην RCA η οποία και έβγαλε στην αγορά 500 κομμάτια, περιζήτητα σήμερα (ένα τέτοιο κοστίζει σχεδόν 15000$, οπότε αν έχετε κοσμοπολίτη παππού μουσικό, για ψάξτε τις αποθήκες του!), χωρίς όμως ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία (πολλοί αγοραστές μάλιστα τα επέστρεψαν αγανακτισμένοι).

Ο Theremin πάντως βολεύτηκε στον Νέο Κόσμο, βρήκε και γυναίκα (μια μαύρη μπαλαρίνα), έκανε και παιδιά, αλλά το american dream έγινε american nightmare αφήνοντας τον άφραγκο (αδόλλαρο για να ακριβολογούμε!). Όμως meanwhile back in communist Russia εξυφαίνονταν δόλια σχέδια για την μοίρα του! Η συνέχεια θυμίζει κατασκοπευτική noir ιστορία. To 1938 πράκτορες της KGB τον «εξαφάνισαν» από τις ΗΠΑ και τον ξαναεμφάνισαν σε κάποιο μακρινό στρατόπεδο συγκέντρωσης της Σιβηρίας (ω, συγγνώμη, στρατόπεδα συγκέντρωσης είχε μόνο ο Χίτλερ!!). Αφού λοιπόν αναμορφώθηκε και «αποφοίτησε» ευδοκίμως, μπήκε «εθελοντικά» στην υπηρεσία της κολλοσιαίας σοβιετικής πολεμικής μηχανής σχεδιάζοντας διάφορα κατασκοπευτικά gadgets (κάτι σαν ένας Mr.Q) και μάλιστα θεωρείται ο εφευρέτης του διαβόητου κοριού! Για σχεδόν τριάντα χρόνια θεωρούνταν αγνοούμενος μέχρι που εμφανίστηκε μετά την πτώση του «σιδηρού παραπετάσματος» και απόλαυσε τα λίγα χρόνια που του απέμεναν γυρίζοντας τον κόσμο δίνοντας διαλέξεις εκμεταλλευόμενος τον μύθο του. Η τελευταία σελίδα γράφτηκε το 1993…

Μυθιστορηματική ζωή ο κ. Theremin! Θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ταινία στο σινεμά. Και ήταν το σινεμά αυτό που πρώτο εκτίμησε τις δυνατότητες του theremin, βγάζοντας το από το βάθρο του «αξιοπερίεργου». Στη δεκαετία του 50 αρκετοί σκηνοθέτες εκμεταλλευόμενοι τον ιδιόρρυθμο και ολίγον τι ανατριχιαστικό ήχο του, το χρησιμοποίησαν σε ταινίες (μαντέψτε!) τρόμου και επιστημονικής φαντασίας, σε Β-movies αλλά και σε …Α-Movies. Ενδεικτικά αναφέρω: «The Day the Earth Stood Still» (1951), «It Came From Outer Space» (1953), «The Lost Weekend» (1945, σε σκηνοθεσία του μεγάλου Billy Wilder και μουσική του Miklos Rozsa), «Forbidden planet» (1956, με την μουσική του Bebe Barron) και το περίφημο «Spellbound» του Hitchcock (και πάλι Rozsa στη μουσική). Στην πιο σύγχρονη εποχή το χρησιμοποίησε ο Danny Elfman στην ταινία του Tim Burton «Mars Attacks» (1996), η οποία ήταν μάλιστα μια παρωδία των sci-fi ταινιών των 50s.

Στα 60s ο ψυχεδελο-space απόκοσμος ήχος του theremin γοήτευσε πολλούς ανήσυχους μουσικούς που έψαχναν κάτι καινούργιο στον ήχο (και όχι μόνο!). Στην διάδοση του συνέβαλε και ο γνωστός Robert Moog, ο οποίος άρχισε να κατασκευάζει μαζικά theremins (ακόμη και σήμερα έχει εταιρεία που φτιάχνει theremins). Έτσι μουσικοί όπως οι Beach Boys, οι Led Zeppelin, οι Bonzo Doo Dah Dog Band, ο Captain Beefheart χρησιμοποίησαν το theremin για την ενσάρκωση των μουσικών τους ονείρων. Στη συνέχεια όμως τα «λουλούδια» μαράθηκαν, τα ναρκωτικά έγιναν σκληρότερα, μαζί και η μουσική, και το theremin πέρασε στην αφάνεια μαζί με όλη την εποχή. Για σχεδόν είκοσι χρόνια παρέμεινε στην αφάνεια. Η μόδα όμως της επιστροφής στον αναλογικό πρωτόγονο ήχο που σάρωσε το δεύτερο μισό των 90s έφερε το theremin πάλι στο προσκήνιο. Σ’ αυτό συνέβαλε και ένα ντοκυμανταίρ του Steven Martin με τίτλο «Theremin: An Electronic Odyssey» του 1993, το οποίο και ανακίνησε το ενδιαφέρον με αποτέλεσμα πλήθος καλλιτέχνων να το χρησιμοποιήσουν στις ηχογραφήσεις τους (βλ. παρακάτω).

Το theremin υπήρξε ίσως το πρώτο ηλεκτρονικό όργανο και άνοιξε τον δρόμο για την κατασκευή και άλλων «παράξενων» οργάνων όπως το Ondes-Martenot το οποίο και χρησιμοποιούσε την τεχνική του Theremin, και όπου με ένα δαχτυλίδι που φορούσε ο εκτελεστής μπορούσε να παραλλάσει την νότα που έπαιζε (χρησιμοποιήθηκε κυρίως από τον γνωστό αβανγκαρντίστα Edgard Varese). Σαν όργανο όμως είναι απίστευτα δύσκολο στην εκμάθηση (θεωρείται μάλιστα το …Έβερεστ των οργάνων, ενώ μια στατιστική αναφέρει ότι το 90% όσων παίζουν theremin τα παρατάει μέσα σε 6 μήνες!). Η δυσκολία του έγκειται στο ότι δεν υπάρχει άμεση επαφή με το όργανο και έτσι απαιτείται σταθερό χέρι …χειρούργου, απόλυτη ακρίβεια και έλεγχος στην κίνηση αλλά και απόλυτη ακινησία του υπόλοιπου σώματος. Έχει όμως τεράστιες δυνατότητες καθώς μπορεί να φτάσει ένα εύρος οκτώ οκτάβων (!), αλλά στα χέρια κάποιου μαθητευόμενου μάγου ο ήχος του μπορεί να θυμίζει …γάτα που της πατάν την ουρά! Ο …Καβάκος του Theremin είναι (ήταν δηλαδή) η Clara Rockmore (1911-1998), μαθήτρια (και παρ’ ολίγον γυναίκα) του εφευρέτη, η οποία έβγαλε και αρκετούς δίσκους για solo theremin καταφέρνοντας να παίξει ολόκληρες μελωδίες από συμφωνικά έργα και όχι απλώς ηχητικά συνοδευτικά εφέ! Η διάδοχος της σήμερα θεωρείται η Lydia Kavina, ανιψιά του Theremin (όλοι μια οικογένεια είμαστε τελικά σ’ αυτή την ιστορία)!

Πέρα από τις ηχογραφήσεις, πολλοί καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν το theremin στις συναυλίες καθώς είναι ένα πολύ …εφετζίδικο στη θέα όργανο. Καλλιτέχνες που συνιστούν μια ετερόκλητη λίστα η οποία περιλαμβάνει τους Talking Heads, Violent Femmes, Simon & Garfunkel, Pram, Super Furry Animals, My Life Story, Legendary Pink Dots, Afghan Whigs, τις …Spice Girls και τους Man or Astroman? (ο μπασίστας των οποίων μάλιστα είχε προσαρμόσει ένα τέτοιο όργανο σε μορφήν …κιθάρας!). Από τους ντόπιους ήρωες (κατά το «local heroes») οι μόνοι που ξέρω ότι χρησιμοποιούν theremin στις συναυλίες τους είναι οι Active Member, το οποίο μάλιστα χειρίζεται ο ίδιος ο B.D.Foxmoor. Ο ίδιος έπαιξε και theremin στο «Νανούρισμα» από τον δίσκο της Sadahzinia «Στο χρώμα της στάχτης».

Ακολουθεί ένα άτυπο πρoσωπικό ΤΟΠ-11 τραγουδιών στα οποία κάνει την εμφάνιση του το theremin.

1. Good Vibrations – Beach Boys
Δικαιωματικά καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Όχι μόνο ο ήχος του theremin είναι διαυγής και σαφής και δίνει το κύριο χρώμα στον ήχο (αν και στην πραγματικότητα δεν ήταν ακριβώς theremin αλλά ένα theremin-οειδές όργανο ονόματι tannerin), αλλά είναι και το πιο επιτυχημένο! Νο 1 και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού το 1966. Και είναι και η αιτία για την οποία οι Beach Boys καταλαμβάνουν κάποιες σειρές στα κιτάπια της ιστορίας της ηλεκτρονικής μουσικής!

2. Sleep – Godspeed You Black Emperor
Το εκπληκτικό κομμάτι που ανοίγει το 2ο δισκάκι του περίφημου «Lift Your Skinny Fists Like Antennas to Heaven». Που ξεκινάει με έναν θλιμμένο μονόλογο αναπόλησης μιας ωραίας παραλίας της νιότης στο Coney Island (όλες οι παραλίες είναι ωραίες στη νιότη!) και σημαδεύεται από τον ανατριχιαστικό απόμακρο ήχο του theremin που μοιάζει να έρχεται από τα βάθη της μνήμης και επιτείνει το νοσταλγικό κλίμα… Μοναδικής ομορφιάς κομμάτι, από έναν δίσκο ο οποίος έχει ήδη καβατζώσει θέση στην δεκάδα της λίστας που θα μας καλέσει ο Μπάμπης να κάνουμε τα Χριστούγεννα του 2009 με τους καλύτερους δίσκους της δεκαετίας!

3. Whole Lotta Love – Led Zeppelin
Οι New Yardbirds μεταλάσσονται σε Led Zeppelin και ο ήχος του ροκ μεταλάσσεται σε κάτι πιο σκληρό και αιχμηρό. Εμβληματικό κομμάτι, στο μεταίχμιο μιας εποχής, από το group του Jimmy Page (τότε τουλάχιστον ακόμη ως τέτοιο λογίζονταν). Με το theremin να συμβάλει σημαντικά σε εκείνο το εντελώς freak-out απόσπασμα στη μέση του κομματιού…

4. Electricity – Captain Beefheart and the Magic Band
Ισορροπώντας (όχι πάντα με επιτυχία) στα όρια μεγαλοφυΐας και παράνοιας ο Captain Beefheart ηχογραφεί το 1967 τον 1ο του δίσκο, το θρυλικό πια «Safe as milk». To theremin κοντράρεται με την ιδιόρρυθμη φωνή του «Καπετάνιου» (η οποία λέγεται ότι …κατέστρεψε ένα μικρόφωνο κατά την απόδσση του κομματιού αυτού) και μαζί καλωσορίζουν την εποχή του ηλεκτρισμού με ένα εντελώς …»περνάς απέναντι» κομμάτι! To oποίo μάλιστα υπήρξε και αφορμή του διαζυγίου με την A&M οι υπεύθυνοι της οποίας δεν το ήθελαν στο LP (ήταν εκτός των εμπορικών standards!).

5. Mysterons – Portishead
Πινελιές από το theremin παιγμένο από τον Adrian Utley στοιχειώνουν κυριολεκτικά την ατμόσφαιρα σ’ αυτή την αξέχαστη κινηματογραφική noir ελεγεία που ανατρίχιασε καρδιές εκεί πίσω στο 1994…

6. Oxygene 10 – Jean Michel Jarre
Mπορεί o πιο διάσημος γιος διάσημου μπαμπά Jean Michel να υποκύπει συχνά στην μεγαλομανία του, μπορεί εξίσου συχνά να γοητεύεται από τον ηχητικό λαπά του new age, όταν θέλει όμως μπορεί και δημιουργεί εκπληκτικές ηλεκτρονικές ατμόσφαιρες. Όπως εδώ στο «Oxygene 10» από τον δίσκο «Oxygene 7-13», όπου το theremin δεν χρησιμοποιείται ως …ηχητική «γλάστρα» απλώς για το εφέ, αλλά παίζει μια εντελώς space-out μελωδία.

7. Velouria – Pixies To group περνά την …»Pixies in Spaaace» φάση του (κατά το «Pigs in Spaaace» από το Muppet Show!), o Vaughan Oliver διακοσμεί το εξώφυλλο με ιπτάμενους δίσκους, ο Frank Black φαντασιώνεται συναντήσεις με εξωγήινους και το theremin κρύβεται διακριτικά κάτω από στρώσεις κιθαριστικού θορύβου.

8. Echoes – Pink Floyd
Δύο χρόνια πριν την μετάβαση τους στην σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού, στο LP «Meddle,» οι Pink Floyd απογαλακτίζονται σιγά σιγά από τον Syd Barrett και δημιουργούν αυτό το 23λεπτο μουσικό ταξίδι το οποίο πιάνει μια ολόκληρη πλευρά δίσκου. Μια συνήθεια που έγινε μανιέρα τα χρόνια εκείνα! Ε ρε punk που τους χρειαζόταν!

9. Metal fingers in my body – Add N To X
Ϊσως είναι το group που έχει τιμήσει με το παραπάνω την εφεύρεση του Theremin. Έχει μάλιστα ως μόνιμο μέλος του τον πολύ καλό «θερεμινοπαίχτη» Steven Claydon. Από πολλά κομμάτια που θα μπορούσαν να είναι σε αυτή την θέση, διάλεξα τούτο το σκληρό (ακόμη κι απ’ τον τίτλο) κομμάτι, όπου το theremin γονατίζει κυριολεκτικά…

10. Race for Prize – Flaming Lips
Πιο pop από ποτέ στο κομμάτι αυτό από το «Soft Bulletin» οι Flaming Lips. Tο theremin παλεύει να ακουστεί «δυναστευόμενο» από τα πλούσια ψεχεδελικά έγχορδα…

11. Le soleil est pres de moi – Air
Δύο ταλαντούχα γαλλόπουλα, μαζεύουν επιρροές δεξιά κι αριστερά και τις συνθέτουν σε ένα ηδονικό αμάλγαμα. Ηδονικό όσο μια παγωμένη μαργαρίτα μια ζαλισμένη από τη ζέστη βραδιά. Όσο και το τεμπέλικο γοητευτικό αυτό κομμάτι από το EP «Premiers Symptomes». Αν υπήρχαν στα 50s synths κάπως έτσι θα ακούγονταν…

Επίσης theremin έχει ακουστεί στα: «Jacky Cane» – Hooverphonic, «Saturn III» – Fu Manchu, «Get your freak on» – Missy Elliott, στον δίσκο «Alice» του Tom Waits και στο «Dopes to Infinity» των Monster Magnet, «Cup of coffee» – Garbage, «Astronaut» – David Byrne (στον τελευταίο του δίσκο του «Grown Backwards»), «Take a run at the sun» – Dinosaur Jr, «Lovely Head» και «Sonar 2000» των Goldfrapp, «Funeral Song» – Sleater Kinney, «God monster» – Cramps, «Little people» – White Stripes, «Egobrain» – System of a Down, «Tiny Golden Books» – Coil, «Shot Shot» – Gomez, «Richard III» – Supergrass, «Holes» – Mercury Rev, «Dang» – Jon Spencer Blues Explosion. Και ασφαλώς πολλά ακόμη…

1η δημοσίευση: http://www.mic.gr

21/06/2004