| 1. | Telviz |
| 2. | Zolderdo |
| 3. | Renoir kertje |
| 4. | Esoben szaladtal |
| 5. | Azik az at |
| 6. | Suru volgyek takarod |
| 7. | Oszbozo |
| 8. | Mecsvilag |
| 9. | Zuzmara |
Θυμάμαι κάποτε σε μια συνέντευξη της η Lisa Gerrard προσπαθώντας να δώσει μια εξήγηση για το ακατάληπτο των στίχων των Dead Can Dance, χρησιμοποίησε το παράδειγμα της μικρής της κόρης, η οποία σκάρωνε δικές της μελωδίες και τις τραγουδούσε στο χαριτωμένο προγλωσσικό ιδίωμα των παιδιών, το οποίο και «μιμήθηκε» η ίδια σε πολλά τραγούδια της μπάντας. Αυτό το ακατάληπτο όμως, δεν εμπόδισε λεπτουργήματα όπως μια «Cantara» ή μια «Persephone» να τανύσουν κρυφές χορδές ευαισθησίας, να εκφράσουν μοναδικά και ακατέργαστα το εσωτερικό ανείπωτο και να αποτελέσουν μεγαλειώδεις στιγμές μιας ποίησης του άναρθρου λόγου. Γιατί τελικά η μουσική είναι μια υπερ-γλώσσα, πάνω από σύνορα και ντοπιολαλιές, στην οποία ακόμη κι αν είσαι …σκράπας, και δεν κατέχεις ούτε το συντακτικό ούτε τη γραμματική της, μπορείς παρολ’ αυτά μέσω αυτής να εκφραστείς, να συγκινηθείς και στην εκπλήρωση του ιδανικού να επι-κοινωνήσεις…
O Tamas Katai είναι Ούγγρος… Έχετε δεί ή ακούσει ποτέ ουγγρικά (μαγυάρικα για να ακριβολογούμε); Δύσκολα θα σταθεί το μάτι ή το αυτί σε κάποια έστω και μακρινά γνώριμη λέξη… Παράξενη γλώσσα, παράταιρη στον ευρωπαϊκό χώρο, με πιθανή τουρκογενή προέλευση. Η ηχώ, η χροιά και η ένταση όμως της ανθρώπινης φωνής αρκεί να μεταφέρει από μόνη της συναισθήματα, σε μια κρυφή κλίμακα, έναν υπόγειο κώδικα, που έγκειται στην ευαισθησία του καθενός να αποκρυπτογραφήσει…
Δεν έχει τελικά καμία απολύτως σημασία τι τίτλο διάλεξε ο Tamas Katai για το κάθε κομμάτι του, τι ερεθίσματα τον ενέπνευσαν , τι λένε οι στίχοι (για όσους επιμένουν, υπάρχουν στο συνοδευτικό βιβλιαράκι μεταφρασμένοι στην αγγλική)… Πάντα σιχαινόμουν την απορία «τι θέλει να πει ο ποιητής;»! Ερώτημα τεχνοκρατικό, απαράδεκτα αντι-ποιητικό, αστεία μεταφυσικό (πως μπορείς να μπεις στο μυαλό κάποιου τρίτου;) μάταιο και κάποιες φορές απομυθοποιητικό! Η ουσία είναι τι σου λέει εσένα το έργο, στην ψυχούλα σου που έλεγε και ο Ζαμπέτας, και όχι τι ήθελε να πει ο δημιουργός… Γι’ αυτό και κατ’ ουσία ο κάθε ακροατής δεν είναι ένας απλός παθητικός δέκτης αλλά ένας φύσει νέος δημιουργός…
Ξεφύγαμε όμως… Κείμενο για δίσκο είναι τούτο, και πρέπει να μιλήσουμε για μουσική! Δύσκολο στο σημείο αυτό να αποφύγεις την παράθεση πληροφοριών. Ο Tamas Katai λοιπόν, είναι ένας τύπος με προϋπηρεσία σε πολλές ουγγρικές metal μπάντες. Δυσοίωνο αυτό για κάποιον που σιχαίνεται το «σκυλάδικο του ροκ» σαν και εμένα! Το «Erika szobaja» όμως δεν έχει καμία σχέση με metal! Ο βιαστικός δισκοπώλης πιθανότατα θα βάλει το δίσκο στο ράφι για το οποίο προορίζονται όλα τα μη-αγγλόφωνα δημιουργήματα. Τα «έθνικ» δηλαδή… O πιο ψαγμένος θα του επιφυλάξει μια θέση μαζί με neofolk αιθέριες μπάντες… Να το εξειδικεύσουμε κι άλλο; Όσοι επιμένουν και αναζητούν εκλεκτικές συγγένειες, θα ανακαλύψουν σε αυτόν το δίσκο τον γοτθικό αισθησιασμό που λίγες φορές άγγιξαν μπάντες όπως οι Black Τape for a Blue Girl (οι Dead Can Dance των …φτωχών, όπως έλεγε και ένας φίλος), κάτι από τη λιτή συγκίνηση που φέρουν οι πιανιστικές στιγμές των Godspeed, ενώ κάποιοι θα αναθυμηθούν τις …χαμένες στο δάσος μελωδίες των πρώιμων Dead Can Dance. Οι κλασικής παιδείας ίσως βρουν ομοιότητες με τον αξημέρωτο πεσιμισμό του Σοπέν ή καταβολές στον συν-ούγγρο Liszt. Ψάχνοντας δε στο Internet ανακάλυψα και κάποιον ακροατή που παρομοιάζει τη μουσική του Katai με αυτή των Romowe Rikoito, και σπεύδω να την αναπαράγω, όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά για να γίνει μια μνεία σε αυτό το έξοχο ρωσικό συγκρότημα!
Μου είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω για την μουσική αυτή καθαυτή… Να τη μεταφράσω σε λέξεις! Άτιμη η δουλειά του «μεταφραστή»! Χαμένος στην μετάφραση λοιπόν… Που είστε προδότρες λέξεις όταν σας χρειάζομαι; Πως λοιπόν να μεταφέρω το αίσθημα της μελαγχολίας του χρόνου που βηματίζει πένθιμα το οποίο γεννά το 13 λεπτών έπος «Telviz»; Πόσες φορές πρέπει να ακούσω το «Renoir kertje» για να μπορέσω να βρω το κατάλληλο επίθετο; Αρκεί να παρομοιάσω το τρυφερό «Zuzmara» με ένα γλυκό βύθισμα σε αγαπημένο βλέμμα; Ή μήπως να αρκεστώ στην στεγνή αλλά περιεκτική δήλωση ότι το «Δωμάτιο της Έρικα» είναι ένας από τους πιο όμορφους δίσκους που άκουσα τα τελευταία χρόνια; Αν πάντως ομορφιά είναι το σχήμα που δίνει η αγάπη στα πράγματα, τότε αυτός ο δίσκος πραγματικά την αξίζει…
9.5
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 