There are moments I’ll remember all my life, moments that sound like a melody…
Κάποτε, πριν από ουκ ολίγα (αλλά όχι και τόσα πολλά) χρόνια, θυμάμαι στο σχολείο μια καθηγήτρια μας είχε «βάλει» ένα ελεύθερο θέμα έκθεσης. Το θέμα που διάλεξα ήταν η αγωνία και το άγχος ενός μαθητή που έπρεπε να βρει ένα θέμα για την έκθεση αλλά δεν μπορούσε! Από τότε αυτή την «συνταγή» την ακολουθούσα πιστά: όποτε βρισκόμουν σε άβολη, αμήχανη, δυσάρεστη κλπ θέση, ένας τρόπος αντιμετώπισης ήταν απλώς να το δηλώσω (μπας και το …σώσω!). Θα μου πείτε τι σχέση έχουν αυτά με ένα αφιέρωμα σε τραγούδια που έχουν συνδεθεί με στιγμές της ζωής σου (μου); Έχουν, γιατί απλούστατα θέλω και τώρα να δηλώσω ότι βρίσκομαι σε δύσκολη θέση… Όχι τόσο γιατί το θέμα αφορά προσωπικά δεδομένα. Άλλωστε εδώ στο Mic, η βιωματική αντιμετώπιση της μουσικής είναι σχεδόν ένα …βίωμα (λέτε να προκαλέσουμε επέμβαση της Ανεξάρτητης Αρχής;)! Αλλά επειδή δυσκολεύομαι αφάνταστα να απομονώσω στιγμές. Στιγμές από μια σχέση τόσο έντονη, τόσο παθιασμένη, όσο και καθημερινή. Γιατί η σχέση μου με την μουσική δεν είναι μόνο (ή τόσο) ερωτική, με τα έντονα πάθη της, αλλά περισσότερο μια σχέση μακροχρόνιας, «ήρεμης», καθημερινής αγάπης. Και ακόμη περισσότερο ΔΕΝ είναι τρόπος διαφυγής από μια καθημερινότητα. Είναι η καθημερινότητα μου η ίδια! Και είναι όντας απλώς εκεί… Όπως ακριβώς φαντασιώνεσαι μια ιδανική αγάπη. Να είναι απλώς εκεί! Σε στιγμές χαράς, βαρεμάρας, λύπης, εκνευρισμού, σε στιγμές που απλώς …πλένεις τα πιάτα. Πως να απομονώσεις λοιπόν εύκολα κομμάτια και στιγμές; Οπότε θα προτιμήσω να αναφερθώ σε σύνολα στιγμών…
Τα παρακάτω τραγούδια, σπεύδω να τονίσω, σίγουρα δεν είναι τα 11 πιο αγαπημένα μου. Κάποια μπορεί να τα έχω αποκυρήξει, άλλα να τα έχω βαρεθεί, άλλα να τα έχω αποσύρει λόγω βαρέος συναισθηματικού περιεχομένου (πως αποσύρουν τις φανέλες των αθλητών;). Είναι όμως σημαδούρες στο πέλαγος των αναμνήσεων…. Συνδεδεμένα περισσότερο με περιόδους παρά με μεμονωμένες στιγμές. Πολλά κρύβουν επικίνδυνους «υφάλους» (αλλά αυτοί δεν σας αφορούν!). Και σίγουρα η παρακάτω λίστα είναι ένα δείγμα της εσώτερης εντροπίας μου, που λέει και ο Πανότας. Της ίδιας της ζωής μου δηλαδή, ανισόρροπης εξ ορισμού, γιατί ισορροπία=θάνατος. Εν τέλει, το «ψαχνό» αυτού του αφιερώματος είναι να αναδείξει αυτό που λέμε υποκειμενική πρόσληψη της μουσικής. Και μια εκ των υστέρων παρατήρηση: σχεδόν όλα τα κομμάτια όχι μόνο είναι παλιότερα, αλλά είναι συνδεδεμένα και με παλιότερες εποχές. Ίσως επειδή μέσα στον σημερινό μουσικό κατακλυσμό, τα τραγούδια και οι δίσκοι συνδέονται δυσκολότερα με τις ζωές μας. Η αγάπη θέλει τον χρόνο της, τη ρέγουλα της, ενώ σήμερα έχω την αίσθηση ότι το έχουμε ρίξει στα «one night stand» (όχι εξ ορισμού αρνητικό, αλλά σίγουρα μακροπρόθεσμα κουραστικό και ψυχοφθόρο!). Μήπως τελικά κάτι έχουμε χάσει;;
Ας πάρει λοιπόν η οθόνη ένα θαμπό χρώμα σαν αυτά που βάζουν στις ταινίες όταν ο πρωταγωνιστής αναπολεί… Και ας ξεκινήσουμε, από που αλλού, από την αρχή:
1. Samurai – MICHEL CRETU
Ναι, το ομολογώ ταπεινά ενώπιον του κοινού του Mic. Υπήρξε και μια εποχή όπου άκουγα φανατικά τα hit της εποχής και …αγνοούσα τις έννοιες του εναλλακτικού, του undergroumd και της avant garde! Λοιπόν, τούτο δω είναι απλώς το πρώτο τραγούδι της πρώτης μου κασέτας που παίχτηκε στο μονοφωνικό κασετοφωνάκι μου. Γραμμένη από τις εκπομπές του Άκη Έβενη (που βρίσκεται άραγες;), του Τσαουσόπουλου (!), του Ιωσήφ Βάγγερ (!!), και τοπικών πειρατικών σταθμών (φαίνεται ότι κάθε γενιά έχει και τους πειρατές της!). Την θυμάμαι ακόμη: συνέχιζε με «Big in Japan», «Part time lover», Scritti Politti, «When the rain begins to fall», «Hunting high and low», «Τalk about love»… Κάπου χάθηκε… Αν θυμάμαι καλά, εγώ ο ίδιος άσπλαχνα είχα γράψει άλλα κομμάτια πάνω της όταν τα μουσικά μου ακούσματα άλλαξαν προς πιο «σοβαρά»! Νεανική υπεροψία πάνω στο παρελθόν, όταν πιστεύαμε ότι θα είμαστε forever young (οι Alphaville μας είπαν ψέματα τελικά;;). Και τι δεν θα ‘δινα να την ξαναείχα… Anyway, για το ίδιο το κομμάτι, τι να πω. Οι παλιοί θυμούνται, οι νέοι δεν ξέρω αν αξίζει να μάθουν! Από τα «ντισκόβια» κομμάτια που τότε έβγαιναν με την σέσουλα, γραμμένο από τον Γερμανορουμάνο Cretu ο οποίος ήταν τότε κάτι σαν …Φοίβος της δισκογραφίας (όπως ήταν και -λίγο αργότερα- οι αλήστου μνήμης Stock, Aitken & Waterman), ανέδειξε την Sandra και μετά έφτιαξε τους Enigma. Ακούγοντας το πάντως πλημμυρίζω εικόνες…. Εικόνες μιας εποχής ευτυχισμένης. Και νιώθω ακόμη πιο τυχερός ότι την βίωσα ως τέτοια, και δεν είναι παιχνίδισμα απατηλό της μνήμης…
2. To France – MIKE OLDFIELD
Δεν ξέρω αν ήταν τα 80s αθώα ή εμείς είμασταν αθώοι. Τούτο δω το κομμάτι όμως του κ. Oldfield λες και περικλείει μέσα του όλο το άρωμα εκείνης της εποχής. Και εκείνο το μαντολίνο της εισαγωγής, κάθε άρπισμα του και μια στιγμή… Στιγμές καλοκαιρινών διακοπών (οι οποίες τότε κρατούσαν ένα μήνα!), οι πρώτες disco, καλοκαιρινές φιλίες (που να είσαι Μαρία;), θαλασσινά παιχνίδια ρίχνοντας κλεφτές ματιές στην νεαρή Γερμανίδα που έλιαζε αμέριμνα και αδιάφορα τα …μήλα των Εσπερίδων της, της οποίας κάτι θέλαμε να κάνουμε αλλά δεν ξέραμε τι ακριβώς! Και από το παραλιακό μπαράκι να αντηχεί η γλυκιά φωνή της Maggie…
3. Small town boy – BRONSKI BEAT
Όσο κι αν το παραμορφωτικό πέπλο της νοσταλγίας καμιά φορά (να μην πω τις περισσότερες!) εξωραΐζει καταστάσεις, υπάρχουν κάποιες που δεν ξεχνιούνται. Μεγαλώνοντας στην επαρχία έρχονται οι στιγμές όπου τα βουνά τριγύρω σου αρχίζουν να μην σε χωράν, να σε περιορίζουν. Οι ορμόνες αρχίζουν να γεμίζουν το κορμί σου, χωρίς ακόμη το μυαλό να μπορεί να τις τιθασεύσει. Η διαφορετικότητά σου αρχίζει να πνίγεται και μέσα σ’ όλα βλέπεις στην εκδρομή και την κοπέλα που σε συγκινεί να τραγουδάει παθιασμένα …Αντύπα, αγκαλιά με ένας από τους macho guys του σχολείου… Ένα εφηβικό τραύμα από αυτά που μπορεί να ανακαλύψει πολλά χρόνια μετά ένας καλός κύριος που φοράει άσπρα! Πότε δεν μ’ άρεσαν ιδιαίτερα ούτε οι Bronski Beat, ούτε οι Communards, ούτε ο Jimmy Sommerville. Είχαν κάτι το κραυγαλέο που πάντα με απωθεί, και σε ανθρώπους και σε μουσικές. Η κραυγή του Jimmy όμως σε τούτο το κομμάτι, ήταν σχεδόν λυτρωτική, ένιωθες κατά έναν περίεργο τρόπο ότι δεν ήσουν μόνος… Δεν θα μπορούσα να τα πω καλύτερα από τον Γιώργο Κοτσώνη σε παλιότερο mic-αφιέρωμα: «Αυτή η θλιμμένη κραυγή μ’άγγιξε, μ’ανύψωσε, με πόνεσε, μ’άλλαξε τρόπο σκέψης, με δάκρυσε, με λύτρωσε.. Ίσως γιατί κατά βάθος επιζητούμε τη συμφιλίωση μ’αυτό που μας φαίνεται διαφορετικό, στην οποιαδήποτε μορφή του, στα πλαίσια κατανόησης του γρίφου με τ’ όνομα ‘άνθρωπος’. Που δεν πάυει ν’αποτελεί τίτλο τιμής, δικαίωμα στον οποίο έχουμε όλοι μας» Α, και να μην ξανακούσω τις βλακείες ότι τα ηλεκτρονικά όργανα δεν έχουν ψυχή…
4. She’s lost control – JOY DIVISION (ασφαλώς στην single version του!)
Η πηχτή φωνή του Ian και τα ανατριχιαστικά πλήκτρα του Hannett συνδέθηκαν απόλυτα με την τις πρώτες μου στιγμές στην μεγάλη πόλη, λειτουργώντας σαν ένα είδος «καταφυγίου». Και θα υπάρξει καταφύγιο για στιγμές όπου η ζωή θα προδώσει το όνειρο… Όταν η απελπισία σε ρουφάει σαν μαύρη τρύπα, τέτοια κομμάτια μπορεί να σταθούν χέρια που θα σε τραβήξουν από την αμείλικτη «βαρύτητα»… Φοιτητική γκαρσονιέρα, ώχρα στους τοίχους, γυμνή λάμπα, ώρες να σταλάζουν υπομονετικά, και ένα …ψυγείο με λεμονόκουπες, μαγιονέζα, βούτυρο και άλλα …χρήσιμα εδώδιμα («με την πίκρα κάποτε της πείνας» που έλεγε και ο Καρυωτάκης). Έξω, κρύα neon lights, ο ηλεκτρισμός της λεωφόρου, αδιάφοροι άνθρωποι, πολλά φώτα, κάθε φως και μια μικρή ιστορία, και μια ήσυχη λύπη σε τσιμπάει. «Ποιο προηγήθηκε; Η μουσική ή η δυστυχία; Άκουγα μουσική επειδή ήμουν δυστυχής; Ή ήμουν δυστυχής επειδή άκουγα μουσική; Μήπως αυτοί οι δίσκοι σε κάνουν να μελαγχολείς;»
5. Still I’m sad – MINIMAL COMPACT
Ιδιοτροπία: πολλές χαρούμενες στιγμές μου είναι συνδεδεμένες με μελαγχολικά τραγούδια (γιατρέ, άσε κάτω το δίπλωμα!!). Τραγούδι συνδεδεμένο με την ευτυχία των μικρών πραγμάτων (εκεί όπου φωλιάζει η πραγματική ευτυχία)… Ένα μάθημα που πέρασες, μια ματιά που σου έριξε, μια βόλτα με ένα φίλο… Από τις μεγάλες στιγμές του Ισραηλινού αυτού group, που κάνει εντελώς δικό του ένα παλιό 60s standard, με μια μελωδία που κολλάει στο νου σαν άρωμα!
6. Η φάμπρικα – ΛΑΚΗΣ ΧΑΛΚΙΑΣ – Γ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλην φοιτητής και εργασία είναι δύο έννοιες τσακωμένες… Ούτε εγώ χάλασα την πιάτσα, οπότε προφανώς δεν υπήρξα ποτέ κανένα «νούμερο οχτώ» σε καμία φάμπρικα… Τούτο τα παράταιρο σε σχέση με τα υπόλοιπα τραγούδι, υπάρχει εδώ σαν φόρος τιμής σε ζεστές φιλικές βραδιές «μες στην υπόγεια ταβέρνα», παρέα με κρασί, ιστορίες παλιές, ιστορίες του κυρ-Νίκου για την εποχή που του Ζωγράφου ήταν βοσκοτόπια, θρυμματισμένες μνήμες, ένα στιφάδο στις 2 το πρωί, ιστορίες νέες, «τι θέματα ήταν αυτά που έβαλε!», «πόσες ψήφους πήραμε;», «βάλε κι άλλο κρασί, ξεχνιέσαι!»… Τα χρόνια μπορεί να πέρασαν, «το κρασί τους είναι πια αλλιώτικο», «μ’ άλλον μαζί είδα την Αφροδίτη σου κι άλλοι έχουν το σπίτι της Ειρήνης», όμως η «Φάμπρικα» είναι πάντα το Ε22 στο παλιό jukebox…
7. Φεύγεις – ΕΝ ΠΛΩ
Όχι πολλά λόγια εδώ… Είναι και κάποια πράγματα για πολύ λίγους… «Μήπως ξέρεις κάποιο μέρος που να φοβάμαι λιγότερο…;»
8. In a manner of speaking – TUXEDOMOON
Λοιπόν, «εξ απ’ ανέκαθεν» είχα μια φοβία… Μια φοβία με τις λέξεις! Και ειδικά με τις πολυφορεμένες, τις πολυχρησιμοποιημένες, τις εύκολες, τις ξεσκισμένες, τις ταλαιπωρημένες λέξεις… Το «σ’αγαπώ» είναι μια από αυτές, ίσως η πιο επίφοβη. Και κάτι στιγμές όπου «ήθελα να πω τα πάντα, χωρίς να πω τίποτα», σημαδεύτηκαν από τούτη την μελαγχολική ελεγεία των Tuxedomoon…
9. Die Befindlichkeit des Landes – EINSTURZENDE NEUBAUTEN
Γενικά στην ζωή μου δεν έχω βρεθεί σε τόσες πολλές συναυλίες όσες θα ήθελα ή και θα μπορούσα. Μία βασική για χρόνια αιτία ήταν η έλλειψη …ψιλικού οξέος! Δεν έφτανε το γεγονός ότι για συναυλίες στην χώρα μας έρχονταν (και εν πολλοίς έρχονται) ονόματα των οποίων η φρεσκάδα τους συγκρίνεται με αυτή των ψαριών του …Αλφαβητίξ (για να μην πω ότι τον προσβάλλω κιόλας!) ήταν και σε τιμή φρέσκιας τσιπούρας ελευθέρας βοσκής!! Από την άλλη, σε ουκ ολίγες συναυλίες απογοητεύτηκα οικτρά από ονόματα που είχα σε εκτίμηση (μακαρίζω τον εαυτό μου που δεν βρέθηκα στην τελευταία συναυλία των Depeche λόγω στρατού!). Η συναυλία όμως των Neubauten τον Σεπτέμβρη του 2000 στο Θέατρο Βράχων αποτέλεσε όχι μόνο μια φωτεινή εξαίρεση αλλά ήταν και η μόνη στην οποία είχα μείνει άφωνος, χαζεύοντας τον Blixa και όλη την παρέα του να κατασκευάζει κυριολεκτικά μουσική επί σκηνής! Και τούτο το τραγούδι εκεί το πρωτάκουσα, και δεν χρειάστηκε καν δεύτερη ακρόαση για να το αγαπήσω…
10. The final part – SPHERICAL OBJECTS
Είναι παρατηρημένο ότι συνήθως η εμπειρία του στρατού είναι μουσικώς συνδυασμένη με κάποιο από τα trash-hit της εποχής (η αθλιότητα απαιτεί άλλωστε και ασορτί άθλιο soundtrack!). Στην δικιά μου, όχι και τόσο παλιά εποχή, ήταν ο Sotis Βολάνης ο οποίος θρηνούσε κλαψομ…. για το πόσο του λείπει μια ζεστή αγκαλιά… Σ’ αυτό το site όμως διατηρούμε κάποιο επίπεδο, οπότε εδώ πέφτει …αυτολογοκρισία! Τέτοια πολιτιστιστικά σοκ υπήρξαν από τις πιο οδυνηρές στιγμές στο στράτευμα! Ευτυχώς όμως υπήρχαν και τα walkman (τιμή και δόξα στον άγνωστο, Ιάπωνα πιθανότατα, εφευρέτη τους!). Αυτό το ελαφρώς (για να μην πω βαρέως) ξεχασμένο new-wave-άδικο, με την μελοδραματική εισαγωγή και τα ιδιάζοντα αντι-φωνητικά (σχεδόν ο ορισμός της «κακής» φωνής με τα ψυχρά τεχνικά κριτήρια!) είναι το πρώτο που μου έρχεται στο νου, όταν σκέφτομαι ώρες σκοπιάς, ώρες βαρεμάρας, ώρες, ώρες ατελείωτες… Τώρα θα μου πείτε, γιατί αυτό το συγκεκριμένο (χάθηκε ένα «You’re in the army now»;) Τι να σας πω, είπαμε, η εντροπία μου!… Περιττό επίσης να πω, και τι ήταν ένα από τα πρώτα πράγματα που με συγκίνησε όταν πρωτομπήκα στο Mic σαν αναγνώστης…
11. In shreds – CHAMELEONS
Ένας χωρισμός είναι ένας μικρός θάνατος… Και ειδικά όταν μένουν πίσω «γιατί» (πάντα μένουν!). Ναι το ξέρω, η μικρή ζωή μας είναι πλημμυρισμένη από μεγάλα γιατί… Από τα μεγάλα συμπαντικά μυστήρια έως τα μικρά ανθρώπινα! Συνηθίζεις να ζεις με τα γιατί… Καμιά φορά όμως ένα «γιατί» μπορεί να είναι συντριπτικό… Τραγούδι-συντριβή… In shreds… My life meant nothing at all… Η παρουσία της απουσίας εξίσου συντριπτική…
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 