Κασετίνα – Κασετίνα ΙΙΙ: ΕΡΤ (Self-released)

1.	Αστροφεγγιά (1980)
2.	Ο Ανδροκλής και τα Λιοντάρια του (1985)
3.	Ειδήσεις (1982)
4.	Κινέζικα Παραμύθια (1985) [γιαπωνέζικα, actually]
5.	Ντογκτανιάν (1989)
6.	Η Κάθοδος (1983)
7.	Ο Θησαυρός της Βαγίας (1983)
8.	Ο Παραμυθάς (1978)
9.	Κάντυ Κάντυ (1984)
10.	Στο Camping (1989)
11.	Του Κουτιού τα Παραμύθια (1987)
12.	Το Καπλάνι της Βιτρίνας (1990)
13.	Χιλιοποδαρούσα (1985)
14.	Αθλητική Κυριακή (1984)
15.	Κόκκινοι Γίγαντες, Άσπροι Νάνοι (1982)
16.	Μαντάμ Σουσού: Ντεκαντάνς (1983)
17.	Μουσικόραμα (1982)
18.	Οι Περιπέτειες του Μικρού Κοάλα (1988)
19.	Το Θαυμαστό Ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον (1985)
20.	Καληνύχτα σας (1996)
21.	____

Ει, εσύ, καχύποπτε, ξυπνητζή ετοιμοπόλεμε σχολιαστή. Μη σπεύσεις να πληκτρολογήσεις κακόβουλες υπόνοιες για εκμετάλλευση της επικαιρότητας, να χρεώσεις υστερόβουλες σκέψεις. Άνοιξε κανένα αυτί, άκουσε, δε χρειάζεται να βασιστείς στην ομολογία των ιδίων (kasetina.bandcamp.com), και κρίνε απλά ένα αποτέλεσμα το οποίο είναι εμφανές ότι συμπυκνώνει μπόλικη δουλειά. Εν τέλει, ούτε ο πιο μεταρρυθμιστόφιλος μουτζαχεντίν δε φαντασιωνόταν ακόμη και στα πιο αχαλίνωτα φιλελεύθερα όνειρά του αυτό το ξαφνικό βίαιο …μαύρο (κάποτε τουλάχιστον λέγανε ένα «μας συγχωρείτε διακοπή», βάζανε και μια βρύση που έσταζε…). Ας πιστώσουμε λοιπόν στην Κασετίνα τουλάχιστον ένα …κληρονομικό χάρισμα κι ας αφήσουμε την ειρωνεία για την πραγματικότητα. Όπως λέει δε και ο Feynman δεν υπάρχουν συμπτώσεις παρά γεγονότα μονάχα, στα οποία άλλοτε δίνεις σημασία και άλλοτε τα αγνοείς.

Αχ εκείνος ο μυθικός ο Οδυσσέας… Χρειάστηκε να τον φάει η θάλασσα και η αλμύρα για χρόνια, να παλέψει με κάθε είδους τέρας, γυναίκα και πειρασμό, για να συνειδητοποιήσει στο τέλος ο έρμος τι; Ότι δεν υπάρχει καμία επιστροφή (νόστος δηλαδή) χωρίς πόνο (δεν είχε διαβάσει βλέπετε και Καβάφη!). Και αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα γιατί ακριβώς ποτέ δεν πρόκειται για «επιστροφή», το ποτάμι του χρόνου έχει κυλήσει αμείλικτο, πολλά μπορεί να μοιάζουν ίδια, στην ουσία τους όμως έχουν αλλάξει. Και τότε έρχεται το άλγος. Ας μην αδικήσουμε λοιπόν τους παλιούς για το γεγονός ότι πριν από καμιά τρακοσαριά χρόνια η νοσταλγία λογιζόταν ασθένεια, συνόρευε με την επικίνδυνη (ενίοτε και θανατηφόρα) μελαγχολία, ήταν αντικείμενο ιατρικής διάγνωσης. Mal du pays που λέγανε πολύ ωραία οι γαλλόφωνοι. Pays. Πατρίδα. Μήπως τελικά η μόνη μας αυθεντική πατρίδα, η προσωπική μας Ιθάκη, δεν είναι τα βουνά και οι ψηλοί κάμποι (ανάποδα νομίζω), αλλά τα παιδικά μας χρόνια;

Φόρος τιμής λοιπόν… Στοπ, πάμε πάλι. Όχι άλλοι φόροι! Μετά την ελληνική ελαφρά ποπ των 80s και 90s και το ελληνικό πανκ, η κολεκτίβα της Κασετίνας διευρύνει (ίσως και στο μέγιστο δυνατό βαθμό) το πεδίο εξερεύνησης της μνήμης, και σειρά παίρνουν τα σήματα τηλεοπτικών εκπομπών, νότες οι οποίες συνειδητά ή ασυνείδητα έχουν περάσει ανεξίτηλα στα μνημονικά κύτταρα. Ποιο παιδί άλλωστε δεν βλέπει τηλεόραση, ένοχα κλεμμένη από το διάβασμα και πριν ο ήλιος χαμηλώσει και τραβηχτεί στην αλάνα (τότε!). Μεσημέρια…

Η Κασετίνα είναι ένα παιχνίδι (κυρία, κυρία μου την πήρε ο διπλανός μου). Μην το δείτε υποτιμητικά, όσοι έχετε να κάνετε με παιδιά ξέρετε ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο σοβαρό από ένα παιχνίδι. Και η τέχνη από μία άποψη ένα παιχνίδι για μεγάλους δεν είναι; Εν προκειμένω, έχουμε ένα παιχνίδι στημένο ακριβώς απάνω στο ξαναδιάβασμα της μνήμης. Της μνήμης ή της ιστορίας; Αδιάφορο, άλλωστε και οι δύο τομείς προσφέρουν πεδίο δόξης λαμπρό για δημιουργικές ασκήσεις αποδόμησης/αναδόμησης (οι ίδιοι προτιμούν τον όρο ανάπλαση/αναδημιουργία). Η μνήμη βέβαια προαπαιτεί βίωμα. Δεν είμαι σίγουρος ότι όλοι οι συντελεστές της Κασετίνας πληρούν τις βιωματικές προϋποθέσεις, όμως η νοσταλγία δεν προϋποθέτει βίωμα. Ως γνωστόν η ισχυρότερη νοσταλγία είναι για ότι δεν έζησες…

Σήματα εκπομπών λοιπόν. Και μπορεί να μην διαθέτουμε την παράδοση ενός BBC με εκείνο το τρομερής παραγωγικότητας BBC Radiophonic Workshop (με διασημότερο διαχρονικότερο γέννημα τον Dr Who), αλλά στο πολύπαθο αρχείο της ΕΡΤ υπάρχει ένα πλούσιο υλικό ανοιχτό σε πολυποίκιλες προσεγγίσεις. Και χωρίς καμία διάθεση εξωραϊσμού, σε πολλές περιπτώσεις πέρα από το συναισθηματικό φορτίο αναγνωρίζεις και μία εγγενή μουσική αξία. Όπως π.χ. στο γραμμένο από τον Σταμάτη Σπανουδάκη θέμα της Χιλιοποδαρούσας (πως τον έλεγαν ρε σεις εκείνο τον μετεωρολόγο; Φώντα Λαδοπρακόπουλο!) το οποίο είναι μια εξαιρετική βινιέτα ηλεκτρονικής μουσικής αλά Vangelis ή J.M.Jarre, γιατί όχι;

Κι αν περισσότερα κομμάτια κυμαίνονται κοντά στο 1 λεπτό (όπως επιτάσσουν ο σκοπός και το χρονικό πλαίσιο ενός σήματος), μπορείτε αν θέλετε να τα μετατρέψετε σε πραγματικά τραγούδια, ακολουθώντας τη συνταγή των Residents στο θρυλικό «Commercial album»: παίξτε τα απλά τρεις συνεχόμενες φορές.

H οπτική γωνία δεν θα μπορούσε παρά να είναι χαρακτηριστική των εμμονών των δημιουργών (Filtig/Dalot/Νίκος Γριβάκης). Έτσι συναντάμε πινελιές παιδικής (παιδικοφανούς καλύτερα) απλότητας, ambient περιπλανήσεις, post κιθάρες, επιρροές από Gershon Kingsley και την υπόλοιπη πρώιμη π.Κ. (διάβαζε προ-Kraftwerk) electropop.

Θέλω πάντως να σταθώ ιδιαίτερα σε δύο δείγματα όπου το αποτέλεσμα ξεπερνάει μια διασκευαστική άσκηση ύφους αλλά πλησιάζει την πρωτογενή δημιουργία, όχι μόνο αναδεικνύοντας αλλά συμπληρώνοντας κιόλας το παρελθόν. Από τη μία αναφέρομαι στην εκπληκτική δουλειά που έχει γίνει στο θέμα από τον αγαπημένο Θησαυρό της Βαγίας (πάλι Σπανουδάκης!), το οποίο καταφέρνει να τονίσει το υπόγεια απειλητικό στοιχείο και την αγωνία που είχε εκείνη ιστορία, με κατοχή, γερμανούς στρατιώτες, κρυμμένες λίρες, πηγάδια σκοτεινά, σε πλήρη αντίθεση με το φως των ανέμελων καλοκαιρινών διακοπών (δεν θα μου ήταν δύσκολο να το ταιριάξω ακόμη και με κάτι από το …»Horse Rotorvator» των Coil). Από την άλλη, το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον, το οποίο είναι και το μόνο που φτάνει τη διάρκεια των 4 λεπτών, πιάνει το ονειρικό, το αέρινο, το αίσθημα που θα είχες αν ταξίδευες τον κόσμο πάνω στην πλάτη μιας αγριόχηνας. Dream pop δεν το λέμε οι μουσικοκριτικοί;

Από κει και πέρα, δείτε και τη λίστα εδώ παραδίπλα με τους τίτλους, και πελαγοδρομήστε στις αναμνήσεις. Η Κάντυ Κάντυ, την οποία φυσικά βλέπανε μόνο τα κορίτσια (ακόμη δεν είχαμε ανακαλύψει κάποιον ιδιαίτερο λόγο ύπαρξης για αυτά τα εξωτικά, μάλλον ενοχλητικά πλάσματα), άσχετα αν κι εμείς γνωρίζαμε με κάποιο τρόπο όλη την υπόθεση. Το τηλεπαιχνίδι για τα …φυτά της εποχής «Κόκκινοι γίγαντες, άσπροι νάνοι». Η «Αθλητική Κυριακή», 10 η ώρα, άντε για ύπνο, ετοίμασες τη σάκα σου, αύριο έχεις σχολείο (το οποίο πάντως δεν γράφτηκε το 1984 όπως αναφέρεται). Ο ιπτάμενος παραμυθάς για τα μικρά (εντάξει 3-4 χρόνια ήταν η διαφορά, τεράστιο το χάσμα όμως για τις ηλικίες αυτές). Ο Ανδροκλής και τα λιοντάρια του (ιταλοντίσκο του Τουρνά), ο Βουτσάς σε αρχή παρακμής, που πάντοτε όμως θα μου φέρνει στο νου τη συχωρεμένη γιαγιά που μαζί το βλέπαμε. Να, αυτά έχουν τα παιχνίδια με το παρελθόν. Ποιος ξέρει ποιο υφάδι μπορεί να τραβήξουν, πια κρυμμένη χορδή να τανύσουν, ποια λανθάνουσα ανάμνηση να ξυπνήσουν, ποιον καταρράκτη συνειρμών να πυροδοτήσουν; Σνιφ σνιφ (και δεν εννοώ τον πρωτότυπο τίτλο του Λογαρίδη στο θέμα από το Μουσικόραμα).

Πφφφ. Νοσταλγία… Χάσιμο χρόνου… Δεν είμαστε για τέτοιες συναισθηματικές περιπλοκές σε εποχές όπου αφήνουμε πίσω το παρελθόν, κοιτάμε μπροστά, γυρίζουμε σελίδα, μπλα, μπλα, μπλα… Μήπως όμως κι εκείνο το φύσημα στο τέλος, ο λευκός θόρυβος των σβησμένων ραδιοκυμάτων μετά την καληνύχτα και το κλείσιμο του πομπού δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ηχητική αναπαράσταση ενός τρομακτικού κενού; Εκείνου της χαμένης μνήμης;

8.5

1^η δημοσίευση: http://www.mic.gr