Teho Teardo & Blixa Bargeld – Still smiling (Specula)

teho
1. Mi Scusi
2. Come Up And See Me
3. Axolotl
4. Buntmetalldiebe
5. Still Smiling
6. Nocturnalie
7. Alone With The Moon
8. What if…?
9. Konjunktiv II
10. Nur Zur Erinnerung
11. A Quiet Life
12. Defenestrazioni

Εν αρχή ην ο λόγος. Έτσι εικονοποιεί αλληγορικά την γένεση το ευαγγέλιο του Ιωάννη, μετά τον λόγο ήρθε η γλώσσα, στην Βαβέλ ο Θεός τις έκανε γλώσσες πολλές, κι από τότε άρχισε η σύγχυση και η ασυνεννοησία των εθνών, και γι’ αυτό σήμερα χρειαζόμαστε και πληρώνουμε διερμηνείς και μεταφραστές.

Η γλώσσα είναι ένα κεντρικό θέμα στον δίσκο τον οποίο κυκλοφόρησαν ο Blixa Bargeld και ο ιταλός συνθέτης Mauro Teho Teardo (ένα σχήμα συνεργασίας το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να λέγεται …DIF, Deutsch-italienische Freundschaft, σε αναλογία με τους DAF). Μιας και ο Blixa μας είναι και γνωστός και αγαπητός, αξίζει να σταθούμε λίγο στον Teardo. Ο Teardo έχει κι αυτός την ιστορία του, ξεκίνησε ηχογραφώντας ηλεκτρικά τρυπάνια, πλυντήρια και άλλες θορυβώδεις οικιακές συσκευές, μετά εξελίχθηκε, συνεργάστηκε με έναν σωρό καλό κόσμο (Mick Harris, Lydia Lunch, Scott McCloud κ.α.), έγινε σπουδαίος συνθέτης soundtrack, πήρε και βραβεία για τις κινηματογραφικές (sic) μουσικές του (για την περίφημη ταινία «Il divo»). Blixa και Mauro λοιπόν, δύο μουσικοί οι οποίοι ξεκίνησαν από παρόμοια μήτρα, ακολούθησαν διαφορετικές διαδρομές και κάποια στιγμή οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν, τώρα μάλιστα που οι μηχανές των Neubauten έχουν μπει σε μια προσωρινή αργία. Ας ευλογήσουμε λίγο και τα γένια μας, τα ραντάρ του MiC είχαν στήσει παγανιά για τον δίσκο αυτό από τότε που ο Πάνος Πανότας ανίχνευε για το «Music For Wilder Mann» μια γραφή η οποία στα «φόρτε της συγκλονίζει, υπερχειλίζει από έναν ψυχισμό σε εγρήγορση, σε κλειδώνει σε έναν καταναγκασμό που παραλύει τα σκουλήκια του μυαλού».

Να ομολογήσω παρολ’ αυτά ότι οι προσδοκίες μου δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλές. Είναι που θεωρώ ότι τα βαριά ονόματα μιας συνεργασίας ποτέ δεν είναι εχέγγυα ενός καλού αποτελέσματος (όπως εύκολα γράφεται), για προσπαθήστε να θυμηθείτε, δεν είναι πολλοί οι συνεργατικοί δίσκοι οι οποίοι έχουν μείνει στην ιστορία, οι λόγοι πολλοί, συνήθως είναι το ευκαιριακό της σύμπραξης, τα …έφιππα εγώ, η προσπάθεια για διατήρηση μιας δημοκρατικής 50-50 ισορροπίας, μια καλή συνεργασία όμως προϋποθέτει διαφορά δυναμικού, δεν μπορεί να είναι ισοβαρής παρά μόνο συμπληρωματική. Δύσκολα τα πράγματα λοιπόν, πόσο μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε και με κατασταλαγμένους δημιουργούς. Να προσθέσω κι ότι οι περισσότερες κατά καιρούς συνεργασίες του Blixa δεν μπορώ να πω ότι απέδωσαν πάντα πολύ σπουδαίους καρπούς. Κι όμως… Τελικά μερικές φορές είναι καλό να έχεις χαμηλές προσδοκίες…

Η γλώσσα λοιπόν. Εν προκειμένω οι γλώσσες, εδώ είναι τρεις, πολλές φορές και οι τρεις μαζί σε ένα τραγούδι, τα αναπόφευκτα αγγλικά, η lingua franca των καιρών μας, και οι δύο μητρικές, τα γερμανικά και τα ιταλικά. Ο δίσκος έχει τους μουσικούς στο εξώφυλλο με αμφίεση η οποία παραπέμπει άμεσα και διόλου τυχαία στον Hugo Ball, έναν σπουδαίο ποιητή και πειραματιστή των λέξεων του (let’s do it a) dada κινήματος, ξεκινάει με τον Blixa να …σκούζει, όχι με το περίφημο λαρύγγι, αλλά ζητώντας συγγνώμη ιταλιστί για την κακή του προφορά, οι στίχοι είναι πολλές φορές έξυπνα λογοπαιχτικοί («δεν μπορώ να φιλήσω σε μια άλλη γλώσσα»), το χιούμορ δεν λείπει, στο «What if» για παράδειγμα νιώθουμε τις αμφιβολίες ενός βομβιστή αυτοκτονίας «κι αν στον παράδεισο δεν υπάρχουν ουρί/κι αν όλα είναι απλά ένα λάθος στη μετάφραση;». Έτσι είναι, πολύ νόημα χάνεται στη μετάφραση, υπάρχει τελικά κάποιο νόημα στη μετάφραση; Η κάθε γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μαθηματικό σύστημα γραμματικών και συντακτικών κανόνων ή μια συλλογή λέξεων, η κάθε γλώσσα είναι από μόνη της αυτή καθαυτή ένας τρόπος σκέψης και ουσιαστικά το όριο ενός κόσμου, όπως μας έμαθε ο Βίτγκενσταϊν, πέρα από το οποίο αρχίζει η περιοχή του άρρητου, το οποίο δεν μπορεί να εκφραστεί παρά μόνο με τη σιωπή. Ή με τη μουσική θα τολμούσα να προσθέσω. Σιωπή και μουσική. Silence is sexy;

Εν αρχή ην ο λόγος λοιπόν (τον οποίο λόγο να σημειώσω εκφέρει ο Blixa με εκπληκτική άρθρωση, συλλαβή-συλλαβή, στο μεταίχμιο μεταξύ θεατρικής απαγγελίας και τραγουδιού). Όχι όμως εις βάρος της μουσικής. Το δίδυμο φροντίζει να δημιουργήσει ένα ιδανικό υβρίδιο πειραματισμού και μελωδικότητας (το ένα ποτέ δεν απέκλειε το άλλο, μην ακούτε τους πειραματιστές της πυρκαγιάς), δεν περιορίζεται να στήσει «ηχοτοπία» και «ατμόσφαιρες» και άλλες ανουσιότητες και ευκολίες οι οποίες χαρακτηρίζουν το 90% της μουσικής η οποία αποκαλείται «κινηματογραφική» (sic είπαμε!).

Και γράφει τραγούδια. Τραγούδια τα οποία κρύβουν εκπλήξεις, η δομή τους δεν είναι συμβατική, χωρίς όμως να απομακρύνονται από την ποπ συνθήκη. Τραγούδια όπου μια πληθώρα οργάνων, εγχόρδων και κρουστών, φυσικών τε και …αφυσίκων, συναρθρώνεται με ιδιοφυή μινιμαλιστική επιδεξιότητα σε μια αισθητική ενότητα χωρίς όμως αυτή να υποδηλώνει μια μανιερίστικη ομοιομορφία (να σημειωθεί εδώ η συμμετοχή του Alexander Balanescu και του κουαρτέτου του σε τρία κομμάτια, σπουδαίος σαν δεξιοτέχνης λιγότερο σαν δημιουργός, έχω να πω). Τραγούδια σπουδαία. Τραγούδια όμορφα, τραγούδια που αιωρούνται ανάμεσα στο ρομαντικό και το γκροτέσκο, το σαρδόνιο και το συγκινητικό, το κλασικό και το μετα-βιομηχανικό, κάποιες στιγμές φτάνουν ακόμη και στο όριο της παρωδίας μ (όπως στην σερενάτα του σεληνόφωτος «Alone with the moon», πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά σε μια διασκευή από Tiger Lillies;)

Στο «Still smiling» τίποτε δεν λείπει, τίποτε δεν περισσεύει, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που έχουν όλα τα αριστουργήματα, το πολύπλοκο και το δύσκολο καταλήγει να μοιάζει απλό, σχεδόν αυτονόητο. Είπα αριστούργημα; Ξέρω ότι αυτές οι λέξεις έχουν χάσει στην εποχή μας την αξία τους από την υπερβολική και άκριτη χρήση, όλα ίσιωμα, είτε μιλάμε για έργα τέχνης είτε για …σουβλάκια. Αλλά κάπου πρέπει να αρχίσουμε να ξανααποδίδουμε στις λέξεις το πραγματικό τους περιεχόμενο. Δεν νομίζετε;

9

 

1η δημοσίευση: http://www.mic.gr

Post a comment or leave a trackback: Trackback URL.

Σχολιάστε