Το punk ήταν μόνο μια αρχή… Μπορεί να μας άφησε χρόνους νωρίς, να πέθανε πριν προλάβει καν να χρονίσει (όπως κάθε σωστή επανάσταση!), αλλά συγχρόνως επηρέασε πολλές άλλες μουσικές «χώρες», πάλι όπως κάθε σωστή επανάσταση (ας αναλογιστούμε ότι π.χ. η σοσιαλιστική επανάσταση επηρέασε προς το καλύτερο πιο πολύ τις …καπιταλιστικές χώρες!). Και το ζωογόνο πνεύμα, η νέα νοοτροπία του do it yourself άνοιξε μονοπάτια τα οποία στη συνέχεια έγιναν διάπλατες λεωφόροι για μουσικά είδη εντελώς άσχετα με το αυτό καθαυτό punk…
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 οι υπολογιστές και η ηλεκτρονική μουσική είχαν πλέον πάψει να απασχολούν μόνο μια μικρή μερίδα στρυφνών ακαδημαϊκών μουσικών. Η πρώτη ώθηση είχε έρθει από τη Γερμανία και μια τετράδα από το Duesseldorf η οποία αν και με παροιμιώδη τευτονικό ορθολογισμό, έδειξε τη χρήση των νέων μέσων για τη δημιουργία πραγματικά «λαϊκής» pop μουσικής.
Το new wave και οι πολλές παραφυάδες του αναδύθηκαν εκεί όπου συναντήθηκαν οι τεκτονικές πλάκες της ηλεκτρονικής pop και του punk. Με κινητήριο δύναμη τον πόθο μιας νέας γενιάς για διαφοροποίηση από το παρελθόν, μιας γενιάς μελαγχολικής, εσωστρεφούς και απογοητευμένης από τις πολιτικές ακροβασίες και τα αδιέξοδα της προηγούμενης, μιας γενιάς που αναζήτησε την έκφραση όχι μόνο στις κιθάρες και στα μπάσα, αλλά και στα Korg, στα Casio, στα Roland και στα άλλα πληκτροφόρα. Κι ας μην ήξερε πολλές φορές παρά μόνο τα στοιχειώδη! Πόσα και πόσα κομμάτια της εποχής εκείνης δεν ηχούν πρωτόγονα και ερασιτεχνικά βασιζόμενα σε μία-δυο αυτοσχέδιες νότες στα πλήκτρα;
Το new-wave, σε αντίθεση με το punk, ήταν ζήτημα καθαρά της Γηραιάς Ηπείρου. Και μπορεί να ξεκίνησε μεν από το Νησί, αλλά το μήνυμα και οι μουσικές εξαπλώθηκαν στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής Ευρώπης, όπου σε κάθε χώρα έλαβαν μορφές σαφώς επηρεασμένες από τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Το παρόν μικρό αφιέρωμα θα ασχοληθεί με την τύχη του new-wave «σπόρου» από τη στιγμή που διέσχισε τα στενά της Μάγχης και έπεσε στο γαλλικό έδαφος. Όπου ευδοκίμησε και εγένετο …coldwave, όπως ονομάστηκε ευφυώς αυτό το παρακλάδι.
Ήταν δε, αναμενόμενο ότι σε μια χώρα με τεράστια μελωδική παράδοση (ειδικά στο περίφημο chanson με τους κιθαρωδούς τροβαδούρους) και επιπλέον με έναν ιδιαίτερα εσωστρεφή σωβινισμό και μια προκατάληψη ειδικά απέναντι στα αγγλικά «προϊόντα», το είδος αυτό να μην καταφέρει να ξεφύγει από τις στενωπούς του περιθωρίου. Έτσι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, τα ονόματα που θα συναντήσουμε στο αφιέρωμα έχουν εν πολλοίς ξεχαστεί ή αποτελούν πια μια μικρή υποσημείωση στην ιστορία. Πέρα όμως, από κάθε διάθεση εξωραϊσμού και εξιδανίκευσης, αποτελούν δείκτες και σημεία μιας σκοτεινής αλλά έντονα δημιουργικής περιόδου και ενός ήχου που σήμερα έχει πλέον επανέλθει στη μόδα…
(Η σειρά είναι αξιολογική, με αποκλειστικά δικά μου εφήμερα κριτήρια.)
1. Ruth – Roman Polaroid photo (1985)
Το σαξόφωνο ισορροπεί την παγωμένη πληκτρογραμμή, ο Thierry Muller αφήνει στην άκρη τις ηχητικές «ανωμαλίες» των Ilitch και αναζητά τη χαμένη από τις industrial …ενέσεις electropop φλέβα του, ενώ τo μελό κάνει ομοιοκαταληξία με το photo! Γιατί η φωτογραφία ήταν πάντα μια βαθιά πένθιμη τέχνη… Αγαπημένο τραγούδι… Κι ας πούλησε μόνο 50 αντίτυπα στην εποχή του!
2. Clair Obscur – Smurf in the gulag (1984)
Από τα πιο πολυσχιδή, ιδιαίτερα και γνωστά συγκροτήματα της εποχής, ήταν και ένα από αυτά που ξέφυγε από τα στενά δεσμά και αναζήτησε άλλες φόρμες έκφρασης. Τα θεατρικά στοιχεία που τους χαρακτήριζαν επί σκηνής κάποια στιγμή εκφράστηκαν και μουσικά, με αποκορύφωμα τη μουσική που έγραψαν για παράσταση της Αντιγόνης του Σοφοκλή. Εδώ τους συναντάμε στο ξεκίνημά τους, με πιο «ορθόδοξο» ήχο, δυσοίωνα φωνητικά αλλά και περίπλοκα μουσικά σχήματα που τους έδωσαν από τότε την ταμπέλα του πειραματικού… Όσο για τον τίτλο, τα σχόλια περιττεύουν…
3. Trisomie 21 – See the devil in me (1984)
Δεν διαλέγω ούτε το πολύ γνωστό «The last song» (το οποίο και οι ίδιοι μετέπειτα …ξεπάτωσαν στα remix) ούτε το επίσης εξαιρετικό «La fete triste»… Από τις κλασικές μπάντες του χώρου, ίσως η πιο γνωστή εκτός της …γραμμής Μαζινό, αναζήτησαν τη διαφορετική ταυτότητά τους όχι μόνο στο όνομα (άμεση αναφορά στην ανωμαλία του χρωμοσώματος 21 που προκαλεί το σύνδρομο Down) αλλά και στον ήχο… Και εν μέρει τα κατάφεραν χάρις στα υπνωτικά ρομποτικά πλήκτρα και τη χαρακτηριστική φωνή του ενός εκ των αδερφών Lomprez… Το «See the devil in me» από το πρώιμο «Passions Divisees» τα συνοψίζει όλα αυτά μέσα στα 6:25 λεπτά του… Να σημειώσω επίσης ότι ακόμη υπάρχουν, πριν από λίγα δε χρόνια είχαν περάσει και από τα μέρη μας σε μια απογοητευτική εμφάνιση…
4. Asylum Party – The Sabbath (1989)
Τραγούδι κλάσης, συμπυκνώνει στο λυκόφως της δεκαετίας όλα τα στοιχεία που χαρακτήρισαν τη σκηνή αυτή… Ονειρικές κιθάρες, το reverb στην τσίτα (την εποχή εκείνη ήταν σαν το …πιπέρι που έμπαινε και στα λάχανα!), φιμέ μπουκωμένα φωνητικά, …φονική (έτσι δεν μεταφράζεται το killer;) μπασογραμμή και μια ακαταμάχητη υφέρπουσα μελαγχολία… Με τέτοια συστατικά πώς να αποτύχει η συνταγή! Για τα περαιτέρω αναφερθείτε στη συλλογή που κυκλοφόρησε πρόσφατα η Infrastition με τον περιγραφικότατο τίτλο «The grey years»…
5. Les Visiteurs du Soir – Je t`ecris d`un pays (1985)
Περισσότερα στοιχεία αναζητούνται! Ανακάλυψα το κομμάτι στην εξαιρετική συλλογή «BIPPP: French Synth-wave 1979/85», αλλά όσο κι αν μετατράπηκα σε διαδικτυακό …Κλουζό, τίποτε δεν ξετρύπωσα πέραν του προφανούς (της παραπομπής δηλαδή στο δίσκο των Mathematiques Modernes). Φαίνεται ότι τούτοι οι επισκέπτες …βράδυ ήρθαν, νύχτα έφυγαν, πρόλαβαν να αφήσουν πίσω τους όμως τούτο το λαμπερό new-wave διαμάντι…
6. Opera Multi Steel – Un froid seul (1985)
Πόσες φορές θα βρείτε σε αυτό το κείμενο σε διάφορες παραλλαγές και συνώνυμα τη λέξη «ψυχρός»; Θα μου πείτε με το …coldwave ασχολούμαστε! Άλλο ένα εξαιρετικό λοιπόν κομμάτι, με ψυχρά πλήκτρα και μια σκυθρωπή φωνή να άδει για μια ψυχή παγωμένη από τη μοναξιά… Η δε, μελόντικα δίνει μια επιπλέον γοητευτική πινελιά η οποία παραπέμπει άμεσα στο «In a lonely place» των ……. όσοι έχετε φτάσει ως εδώ επιβάλλεται να γνωρίζετε! Μπρρρρ, σταλακτίτες πιάσαμε!
7. Exces Nocturne – L’echo des lumieres (1989)
«Η χαμένη αδελφή μου!» ανέκραξε η Susan Ballion, πιο γνωστή στον κόσμο ως Siouxsie Sioux… «Και θυμίζει κιόλας τον παλιό μου σκοτεινό εαυτό»! Εκείνη την εποχή εγώ τραγουδούσα κάτι αηδίες σαν το, δεν θέλω να το θυμάμαι, «Peek-a-Boo»! Πώς το λένε άραγε το κορίτσι; Ariane-Corine Zimny και είναι από τη Λανς… Χμμμ…
8. Deux – Game and performance (1983)
Πώς συνέβαινε με εκείνη την τύπισσα στην ταινία «Ένα ψάρι που το λέγανε Γουάντα» η οποία …άναβε όταν ο εραστής της μιλούσε ρώσσικα; Κάτι ανάλογο παθαίνω κι εγώ με τις γυναικείες γαλλικές φωνές… Ακόμη κι όταν τραγουδάνε αγγλικά με …γαλλική προφορά! Πόσο μάλλον όταν τραγουδάνε με τέτοιο στιβαρό και αποστασιοποιημένο τόνο πάνω σε ψυχρές σαν τη …γυναικεία εκδίκηση συνθετικές γραμμές… Αγόρι στα πλήκτρα, κορίτσι στο μικρόφωνο, ένα σχήμα πολύ συνηθισμένο στο είδος της μινιμαλιστικής pop της εποχής…
9. Dazibao – Azores (1986)
O πεσιμιστικός συναισθηματισμός και η συναισθηματική απόγνωση δεν έβρισκαν πάντα διέξοδο σε κατατονικά και εσωστρεφή μελοδράματα αλλά πολλές φορές εκφράζονταν με δυναμισμό, ακόμη και επιθετικότητα. Όπως στους Dazibao, μία ιδιαίτερη μπάντα από την πρωτεύουσα που ήταν πιο κοντά στο goth όπως το εννοούσαν και το έπαιζαν π.χ. οι Mission και ανάλογα σχήματα παρά στο new wave, μαζί με μια αύρα από την απέναντι μεσογειακή ακτή του Μαγκρέμπ (καθ’ ό,τι ο τραγουδιστής ήταν Μαροκινής καταγωγής).
10. Oto – Anyway (1984)
Το να έχεις γνωστό compiler για μια μπάντα ισοδυναμεί με το να έχεις εκείνον τον περίφημο μπάρμπα στην Κορώνη! Πόσα και πόσα ονόματα ξεθάφτηκαν κάτω από τόνους χρόνου και έζησαν μια δεύτερη (καλλιτεχνική!) ζωή χάρις σε μια επιτυχημένη συλλογή (θυμηθείτε π.χ. τα Nuggets); Ποιος θα θυμόταν αυτό το ξεχασμένο 12ιντσο μιας άσημης μπάντας από το Νανσί που δεν έβγαλε παρά έναν και μοναδικό, μέτριο κιόλας, δίσκο, αν το «Anyway» δεν είχε συμπεριληφθεί στη συλλογή «Return of the Banshee»;
11. KaS Product – So young but so cold (1981)
Η Mona, μια θεά με αργεντίνικο αίμα και ένα γαλλόπουλο από το Νανσί, ο Spatsz με τ’ όνομα και το …μαλλί, ήταν οι KaS Product. Τρελαμένα ρυθμικά κουτιά, τάσεις …Suicide (το πιάσατε το υπονοούμενο;) και απεγνωσμένες τσιρίδες σε έναν ύμνο για τη νεολαία με το απλανές βλέμμα… «Τόσο νέοι αλλά τόσο ψυχροί»… Γιατί μου έρχεται στο νου ο Καρυωτάκης; «Tι νέοι φτάσαμε ως εδώ»… Το κομμάτι ενέπνευσε και τον τίτλο μιας εξαιρετικής συλλογής της εποχής την οποία και θα βρείτε στον κατάλογο της πάντα ιδιαίτερης Tigersushi…
12. Baroque Bordello – Today (1984)
«Δες τη γυναίκα των ονείρων σου σε ένα μπαρόκ μπουρδέλο» τραγούδαγαν οι Stranglers το 1979. 5 χρόνια μετά, μια παρέα από το Παρίσι θα κάνει το δισκογραφικό ντεμπούτο της με αυτό το εξαιρετικό ep. Ντεμπούτο με το δεξί και με ιδανικές προϋποθέσεις, αν αναλογιστούμε ότι την παραγωγή έκανε ο Κιουράς Lol Tolhurst! Η συνέχεια δεν θα είναι ανάλογη, όχι τόσο σε ποιότητα αλλά κυρίως σε απήχηση… Το 2004 η Infrastition, η εταιρεία που έχει αναλάβει …εργολαβία τις ανασκαφές και τη διάσωση των ηχογραφήσεων της εποχής αυτής εξέδωσε σε ένα cd και τα τρία βινύλια των Baroque Bordello. Για μερακλήδες αρχαιολόγους…
13. Complot Bronswick – Born in a cage (1986)
Πώς ήταν και οι δικές μας παραγωγές στα 80s; Η …μαυρίλα δεν αφορούσε μόνο τον ήχο και τη στάση ζωής αλλά και το …μαύρο χάλι της παραγωγής, ο ερασιτεχνισμός έβγαζε …αυτί, το lo-fi ήταν εξ ανάγκης και όχι εξ απόψεως, και η προφορά των αγγλικών ήταν τόσο τραγική που δύσκολα θα την έβγαζε κάποιος καθαρή στο …listening του Lower! Είχαν όμως ομολογουμένως μια ακαταμάχητη παρακμιακή γοητεία…
14. Moderne – Switch on Bach (1981)
Ποια σχέση μπορεί να έχει ο σεβάσμιος Ιωάννης Σεβαστιανός Μπαχ, που έζησε και δημιούργησε τον 18ο αιώνα, με τη σύγχρονη ηλεκτρονική μουσική; Πρώτη απάντηση, εύκολη για τους γνώστες: από τους πρώτους δίσκους «λαϊκής» ηλεκτρονικής μουσικής ήταν το «Switched on Bach» του (της) Walter Carlos που επεδείκνυε τις δυνατότητες του moog synthesizer σε διασκευές κομματιών του Bach. Δεύτερη απάντηση, πιο «ψαγμένη»: τούτο το σινγκλάκι των Moderne από το 1981. Ρυθμικό μοτόρι στον πυρήνα, pop μελωδία, τα κομπιούτερ (όπως τα λένε και οι τεχνοφοβικοί!) τραγουδούν σε ένα κομμάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να έχουν συνθέσει οι Kraftwerk για το «Computer world»…
15. Norma Loy – Power of spirit (1988)
Σαξόφωνο στα χρόνια του μετα-πανκ… Sad Lovers & Giants… Ευγενική μελαγχολία… Blurt… Πειραματικοί και ατονικοί… X-Ray Spex… Ξεσαλωμένοι και σαλταρισμένοι… Norma Loy… Χμμ, σαν να θυμίζει στην εισαγωγή λίγο …»Samurai»! Μετά όμως μπαίνει το σκαφτό σκυθρωπό μπάσο, τα πλήκτρα «απασφαλίζουν» και όλα αλλάζουν… Κομμάτι αξιώσεων, γνώρισε μια κάποια σχετική επιτυχία, από μια μπάντα με καταγωγή από την πόλη της μουστάρδας (Ντιζόν).
16. Richard Pinhas – Iceland (1979)
Πώς το γράφανε οι Residents στο «Eskimο»; Να ντύνεστε καλά όταν ακούτε αυτόν το δίσκο! Παγωμένες ηλεκτρονικές εκτάσεις, ταξίδι πάνω από τους πάγους, το φάντασμα των Tangerine Dream να πλανάται… Ο Richard Pinhas ήταν βασικό μέλος των Heldon, μιας progressive μπάντας με ηλεκτρονικές αναζητήσεις, και ίσως καταχρηστικά βρίσκεται σε αυτήν τη λίστα, καθώς το 1979 δεν ήταν πια τόσο …young! Σίγουρα ήταν όμως cold!
17. Jad Wio – The ballad of Candy Valentine (1984)
Φωνή σαν υβρίδιο Gavin Friday και Peter Murphy, μπάσο που κρατά το κεφάλι σκυφτό, στίχοι με παραπομπές στον πρόγονο Μαρκήσιο, αισθητική κάπου ανάμεσα στο γκροτέσκο και το στυλάτο, μουσική έκφραση μιας γενιάς …depressed without a cause. Ποτέ δεν διεκδίκησαν δάφνες ή άλλα …φυτά πρωτοτυπίας καθώς υπήρξαν αφοσιωμένοι πιστοί του δόγματος Bauhaus. Πέρυσι επανασυνδέθηκαν… Όπως και οι μέντορες τους δηλαδή!
18. Jacno – Triangle (1979)
Οι ιστορίες πίσω από τα ονόματα έχουν πάντα το ενδιαφέρον τους και ενίοτε την πλάκα τους! Ένας νεαρός γάλλος παραγωγός με όνομα ταυτότητας Denis Quilliard διάλεξε το ψευδώνυμο Jacno, ως φόρο τιμής στον ομώνυμο γραφίστα που σχεδίασε το πακέτο των Gauloises που ο ίδιος κάπνιζε φανατικά! Η μουσική που θα έπαιζε όμως ο Jacno απείχε πολύ απ’ ό,τι θα αναμέναμε για εμπνευσμένη από τον …καπνό (ξέρετε τώρα, καταραμένες μελωδίες, κατατονικά blues, βραχνή θρηνητική τσιγαροφωνή κ.λπ.)… Αντιθέτως, από το πρώτο του ep, απ΄ όπου και το εν λόγω «Τρίγωνο» (Παρισίου, ουχί Πανοράματος!), έδειξε την προτίμησή του στα …χοροπηδηχτά ρυθμικά πλήκτρα, τα οποία λίγα χρόνια αργότερα θα του χαρίσουν και μια πανευρωπαϊκή επιτυχία με το «Amoureux solitaires» της Lio…
19. Guerre Froide – Demain Berlin (1981)
Να το πάλι το κρύο… Με τη μορφή του Ψυχρού Πολέμου αυτήν τη φορά! Οι Guerre Froide από την Amiens έβγαλαν το πρώτο τους single το 1980 στην Cryogenisation (δε θέλω σχόλια!). Το «Αύριο στο Βερολίνο» (να υποθέσω κάποιο γαλλικό …απωθημένο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;) ήταν στον πρώτο και μοναδικό ομώνυμο δίσκο τους… Κατασκοπευτική μελωδία παιγμένη σε πρωτόγονο ηλεκτρονικό κουτί και …τρίγλωσσα φωνητικά. Είναι καλύτερο απ’ ό,τι ακούγεται!
20. Charles de Goal – Synchro (1981)
Charles de Goal (o κανονικός γράφεται Gaul)… Σαν να λέμε Κωνσταντίνος …Καραμελανλής! Ή καλύτερα Ελ. Μπενιζέλος (μιας που και οι δύο έγιναν …αεροδρόμια). Στην πραγματικότητα ο τύπος λεγόταν Patrick Blain και τα έπαιζε όλα μόνος του. Με την πρώτη κιθαριά ο νους μου τρέχει σε μπάντες της Creep, κάτι μεταξύ Headleaders, Reporters και Clown… Οι δικοί μας πιστεύω κερδίζουν στα σημεία!
Κι ένα συμπλήρωμα για …μεταπτυχιακά:
1. Neutral Project – Prisoner
2. Dementia Precox – Maladie d’ esprit
3. Memoires d’ Automne – Dance of nothing
4. Lucie Cries – Vers l’ azur
5. Trop Tard – Les choses qu’ on n’oublie pas
6. Marquis de Sade – Rythmiques
7. Taxi Girl – Cherchez le garcon
8. Mathematiques Modernes – Disco rough
9. Octobre – Nastassja
10. Ausweis – Phase fatale
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 