| 1. | Szervetlen |
| 2. | Molekularis gepezete |
| 3. | Κod utanam |
| 4. | Urhajok Makon |
| 5. | Piroshatu |
| 6. | Esolampas |
| 7. | Kabocak, bodobacsok |
| 8. | Oszi varazslok |
| 9. | Feher berek |
Ο Ρουμάνος φιλόσοφος Εμίλ Σιοράν, μία από τις περιπτώσεις εκείνες που ο χαρακτηρισμός «ανατρεπτικός» μοιάζει ανόητα συμβατικός, αποτίνει σε πολλά γραπτά του φόρο τιμής στη λεκάνη του Δούναβη ως μια περιοχή-χωνευτήρι σκοτεινών και σφριγηλών λαών, χωρίς επίγνωση της Ιστορίας όπως την εννοούμε στη Δύση και αμόλυντων από την πρόοδο και το στυγνό ορθολογισμό. Μιας περιοχής όπου η εθνικιστική «γνησιότητα» του αίματος χάνεται απροσδιόριστη σαν τις πηγές του Γαλάζιου Ποταμού. Εδώ όπου Πετσενέγγοι, Μαγυάροι, Τάταροι, Ούννοι, Τούρκοι, Σλάβοι, Γερμανοί, και φυσικά Τσιγγάνοι, συνέθεσαν ένα αμάλγαμα παραδόσεων και μουσικών που φέρουν μέσα τους κλαγγές σπαθιών, αναμνήσεις επικών και πολυαίμακτων μαχών στην ατελείωτη πεδιάδα, αυστροουγγρικό αυτοκρατορικό μεγαλείο, εβραϊκό klezmer πόνο της προσφυγιάς, θέρμη από τις νυχτερινές φωτιές των τσιγγάνων και τα φλογερά πικάντικα γκούλας…
Περνάνε όλα αυτά στη μουσική; Η απάντηση είναι προφανής, ακόμη κι όταν υπεισέρχεται η «αυθυποβολή» (μπορείς αλήθεια να ακούσεις μουσική χωρίς «προκαταλήψεις» και προκατασκευασμένες ιδέες;). Περνάνε λοιπόν, όχι μόνο στα ουγγρικά βιολιά του Sandor Lakatos, στις ραψωδίες του μεγάλου Bela Bartok, στη σειρήνια φωνή της Marta Sebestyen, αλλά ακόμη και στο avant-garde metal των Thy Catafalque. Όπου το επίφοβο (αλλά και απενοχοποιητικό!) επίθετο avant-garde δεν υποκρύπτει συμφωνικές μεγαλομανίες, αλλά έναν ήχο ο οποίος είναι ανοιχτός σε ακούσματα και επιρροές από την τοπική κληρονομιά (να το πούμε folk metal;), το καθαρόαιμο black metal αλλά και τη σύγχρονη ηλεκτρονική παράδοση.
Τον Tamas Katai, τη δημιουργική ψυχή του συγκροτήματος, μπορεί να τον γνωρίσαμε με το κλασικότροπο κομψοτέχνημα «Erika szobaja» του 2005, αλλά με τους Thy Catafalque δουλεύει ήδη από τον προηγούμενο αιώνα, έχοντας στο ενεργητικό του τρεις άλλους δίσκους (αξίζει να αναζητήσετε και το «Tuno Ido Tarlat» του 2004, στην επανέκδοση του από την Τσέχικη Epidemie).
Ποιό είναι όμως εκείνο το στοιχείο που κάνει ένα έργο να ξεχωρίσει στα πλαίσια ενός είδους πολύ πιο εξαπλωμένου γεωγραφικά απ’ όσο φαντάζεται ο αδαής; (ο σκαπανέας -και- αυτού του είδους Πανότας έχει φτάσει μέχρι το …Μπαχρέιν και το Κιργιστάν).
Ναι, η πρόθεση σύνδεσης του metal με την τοπική παράδοση είναι αξιοπρόσεκτη και ενίοτε αποδεικνύεται ιδιαίτερα καρπερή (στην Ελλάδα το ακούσαμε πέρυσι στην αρκετά πρωτόλεια απόπειρα των Aherousia). Ο δίσκος επίσης έχει μια κεντρική ιδέα (ένας κύκλος τραγουδιών που λένε και οι …έντεχνοι) που νοηματοδοτεί περαιτέρω τους ήχους, διερευνώντας τη σχέση μεταξύ της άψυχης φυσικής ύλης, των μορίων και των σωματιδίων της ζωής με το εύθραυστο της ανθρώπινης φύσης. Ενδιαφέρον ακούγεται, αλλά η ερμητική (αν τη δείτε γραμμένη δεν αναγνωρίζετε παρά ελάχιστες οικείες ρίζες) ουγγρική γλώσσα διόλου δεν μας βοηθά να παρακολουθήσουμε τους προβληματισμούς τους…
Όλα αυτά όμως θα ήταν απλές προφάσεις εν αμαρτίαις, προπετάσματα καπνού (όπως συμβαίνει με ένα σωρό ατάλαντους που κρύβονται πίσω από μεγαλεπήβολες συλλήψεις), αν δεν υπήρχαν, απλά τα τραγούδια. Γιατί στο «Rosa Ηasa Radio» η δύναμη είναι τα τραγούδια, τραγούδια τα οποία στέκονται και στον πιο απλό μελωδικό φορέα (ας πούμε ένα πιανάκι), τραγούδια όπου οι φωνητικές black θηριωδίες είναι καίρια τοποθετημένες και ελεγχόμενες, υπηρετώντας άψογα το καλλιτεχνικό όραμα.
Για παράδειγμα, στο εκπληκτικό «Oszi varazslok», οι κιθάρες σέρνονται, η φωνή θρηνεί πίσω από το …Σιδηρούν Παραπέτασμα (θα το άκουγα δίπλα ας πούμε στο «Tear» των Smashing Pumpkins), κάποια στιγμή η φωνή μετατρέπεται σε άνεμο με μια ιδιοφυή σύλληψη, και μια καθηλωτική μέσα στην απλότητα της μελωδία ξεπηδάει μέσα από το κιθαριστικό μάγμα.
Το «Esolampas» και το «Κod utanam» είναι μεγάλα single, τα οποία σε μια πιο «ελαφριά» ενορχήστρωση θα τα ζήλευαν πολλοί «φερέλπιδες» από τον indie συρφετό που ενίοτε αποθεώνουμε. Στο «Molekularis gepezete», ένα 19λεπτο πολυσύνθετο «τρία σε ένα» κομμάτι (το metal έχει καταγωγή -και- από το progressive και δεν το κρύβει!), τα φωνητικά της Agnes Toth των παγανιστών The Moon and the Nightspirit αποφορτίζουν την ατμόσφαιρα, η μουσική μεταλλάσσεται, ο ρυθμός γίνεται …jungle, μόρια κινούνται και συγκρούονται αέναα και η ζωή δημιουργείται στην αρχέγονη σούπα (με μια καλπάζουσα πάνω σε ουγγρικό …άτι φαντασία θα μπορούσε να ακουστεί ως μια μουσική αναπαράσταση της τυχαίας κίνησης Brown!). Το «Piroshatu» ξεκινά με μια μεγαλειώδη εισαγωγή παλιού καλού dark wave, το «Kabocak, bodobacsok» είναι ένα νευρικό πιανιστικό ταξίδι με απόηχους από τον σταρ του 19ου αιώνα Listz, και το… Και μόλις συνειδητοποιώ ότι παρασύρομαι, μπορώ να μιλήσω ειδικά για κάθε ένα από τα 9 τραγούδια του δίσκου, σε μια track-by-track ανάλυση, αυτή την εύκολη λύση και χαοτική συνήθως για τον αναγνώστη τακτική του τεμπέλη μουσικογραφιά.
Η μοίρα του δίσκου είναι (φευ) προδιαγεγραμμένη σε έναν δεσποτικά αγγλοσαξονικό κόσμο. Αξίζει όμως να δώσετε μια ευκαιρία σε έναν όμορφο, πλούσιο όλο ιδέες δίσκο, ακόμη κι εσείς που η λέξη και μόνο black metal οριοθετεί ναρκοπέδιο. Να …στηρίξουμε και τους συμπάσχοντες, «συναγωνιστές» κατά του ΔΝΤ Ούγγρους!
9.5
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 