Κοντά 20 χρόνια από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στις νότες (πως λέμε ..στα γράμματα;), μετά από πάμπολλες συνεργασίες συμμετοχές σε μπάντες, και μια ουκ ευκαταφρόνητη δισκογραφία, η Στερεολαμπίνα Laetitia Sadier εκμεταλλεύεται την περίοδο αγρανάπαυσης(;) – οριστικής διάλυσης (;) των Stereolab και μέσα στο 2010 θα δει για πρώτη το όνομα της να φιγουράρει στο εξώφυλλο ενός δίσκου.
Συνειδητοποιημένη, ώριμη και κατασταλαγμένη μοιάζει «σαν έτοιμη από καιρό» για τη νέα αυτή αρχή.
Κάποιες απαντήσεις όσον αφορά το που θέλει να οδηγήσει τη μουσική της θα δοθούν στην πράξη, στη σκηνή δηλαδή του Μύλου την προσεχή Κυριακή. Κάποιες άλλες απαντήσεις δίνει και η πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία που είχαμε μαζί της…
1. Επιτέλους μόνη; Οι Monade ήταν ένα σόλο σχήμα, και τώρα επέλεξες μια ακόμη πιο ανεξάρτητη μορφή, μια πραγματική «μονάδα» – από καθαρά ετυμολογική άποψη! Τελικά, υπάρχουν πράγματα που δεν μπορείς να μοιραστείς με μια μπάντα και πρέπει να τα πραγματοποιήσεις μόνη;
Η ψυχή του σχήματος των Monade δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει` παρ’ όλα αυτά, τώρα πλέον θα παίζω και θα φτιάχνω δίσκους με το δικό μου όνομα. Το γεγονός ότι θα εμφανιστώ μόνη μου στις επόμενες συναυλίες είναι μια μεταβατική κατάσταση. Θέλω να γίνω όσο πιο καλή ερμηνεύτρια γίνεται, και για να το πετύχω αυτό νιώθω ότι πρέπει να δουλέψω μόνη μου για κάποιο διάστημα, να μην βασίζομαι σε κανένα και να μην «κρύβομαι» πίσω από κανέναν!
Ο πραγματικός μου στόχος είναι να παίζω σε μια μπάντα, θέλω να μοιράζομαι τις περιπέτειες που προκύπτουν από τη συνύπαρξη στο δρόμο, από τη συνύπαρξη στη σκηνή, από τη γνωριμία νέων ανθρώπων. Έχω ζήσει με τους Monade πολύ έντονες ανθρώπινες εμπειρίες, κάτι που θέλω να επαναλάβω. Αλλά η αλήθεια είναι ότι ήρθε η στιγμή που πρέπει να σταθώ μόνη μου στα πόδια μου.
Έχει ενδιαφέρον το πώς εξελίσσονται τα πράγματα, οργανικά. Οι Monade συνυπήρχαν με τους Stereolab, και τώρα που οι Stereolab περνούν μια μεγάλη περίοδο ανάπαυσης, εξελίσσομαι εγώ καλλιτεχνικά σε αυτόνομη οντότητα με φυσικό τρόπο, γίνομαι ο εαυτός μου! Μια πραγματική μονάδα (monade)…
2. «Οι Stereolab ήταν ένα ανεξάρτητο μουσικό συγκρότημα το οποίο φτιάχτηκε στο…», διαβάζουμε στη Wikipedia. Πρόκειται για οριστική απόφαση; Υπάρχει πιθανότητα το λήμμα να αλλάξει μελλοντικά και να γράφει: «Οι Stereolab είναι ένα ανεξάρτητο μουσικό συγκρότημα το οποίο φτιάχτηκε στο…»
Στον Tim θα πρέπει να κάνεις αυτή την ερώτηση. Εγώ χαίρομαι πάντοτε να λέω τα τραγούδια του Tim.
3. Ποιά είναι η κεντρική ιδέα και το δημιουργικό κίνητρο πίσω απ’ αυτή την ακουστική στροφή; Μια επιστροφή στις ρίζες, σε έναν κόσμο όπου η παραγωγή παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο;
Ένιωσα την ανάγκη να αναζητήσω το ουσιώδες στη μουσική μου, να πάψω να την παραφορτώνω με πολλαπλά ηχητικά επίπεδα. Το νέο album, τη μίξη του οποίου τέλειωσα μόλις την περασμένη εβδομάδα, δημιουργήθηκε αποκλειστικά με αυτή την αρχή κατά νου. Φυσικά, περιέχει ακόμη αρκετά ηχητικά επίπεδα, δεν μιλάμε για το λιτό ήχο των θιβετιανών μοναχών, αν και προς μια τέτοια λιτότητα τείνω τον τελευταίο καιρό. Και είναι όντως μια αντίδραση σ’ έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο πολυάσχολος. Μια φυσική ανάγκη για ηρεμία!
4. Έχεις δουλέψει και έχεις συνεργαστεί με πολλούς και διαφορετικούς καλλιτέχνες. Υπάρχει μια συνεργασία που ξεχωρίζεις για κάποιο συγκεκριμένο λόγο;
Όλες οι συνεργασίες με βοήθησαν να αποκτήσω σταδιακά εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και μου πρόσφεραν τη χαρά της δημιουργίας. Αυτές που απόλαυσα ιδιαίτερα ήταν οι εμφανίσεις μου με τους Mouse on Mars. Ήταν αυτοσχεδιαστικές σε μεγάλο βαθμό, και κάθε βράδυ εξελίσσονταν διαφορετικά, σε κάθε παράσταση.
Αντιλαμβάνομαι ότι ο αυτοσχεδιασμός είναι ό,τι πιο διασκεδαστικό υπάρχει. Εκτιμώ πάντως και νιώθω υπερήφανη για όλες τις συνεργασίες που έχω κάνει μέχρι σήμερα, και ανυπομονώ για οποιαδήποτε προκύψει μελλοντικά.
5. Παρεμπιπτόντως, ο δίσκος «Sixteen Haikus and other stories» των Sigmatropic, στον οποίο συμμετείχες πριν μερικά χρόνια, ψηφίστηκε ως ένας από τους καλύτερους ελληνικούς δίσκους της δεκαετίας. Θυμάσαι κάτι ιδιαίτερο απ’ αυτή τη δουλειά;
Συγχαρητήρια στους Sigmatropic και στα 16 Χαϊκού!! Ναι, με θυμάμαι να δουλεύω μια μικρή μελωδία γι’ αυτό το έργο. Ήταν από τις πρώτες φορές που μου ζητήθηκε να συμμετάσχω στη δουλειά κάποιου άλλου. Ο φίλος μας ο Θοδωρής εδώ στο Λονδίνο, ήταν ο αγγελιοφόρος σ’ αυτή την υπόθεση. Ήταν μια απολαυστική, μικρή περιπέτεια. Χαίρομαι πραγματικά που αυτός ο δίσκος κέρδισε την αναγνώριση που του αξίζει. Εκείνο τον καιρό, δεν είχα συνειδητοποιήσει ποιός ήταν ο Γιώργος Σεφέρης, έκτοτε όμως τον ανακάλυψα… Πολύ μεγάλος ποιητής!
6. «Εάν μπορούσα να γυρίσω πίσω το χρόνο θα…» Συμπλήρωσε τη φράση!
Είναι δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση. Σε γενικές γραμμές, δεν μετανιώνω για καμιά απόφαση που έχω πάρει, αναλαμβάνω πλήρως τις ευθύνες μου και δέχομαι τις συνέπειες. Δεν νομίζω ότι υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να κάνεις τα πράγματα. Οι επιλογές αποτελούν μέρος της ζωής, σε κάθε σου βήμα σε περιμένει και μία. Το κόλπο είναι να τις κάνεις όσο πιο συνειδητά μπορείς, ώστε να μην πέφτεις σε παγίδες. Αλλά ακόμα και σε παγίδα να πέσεις, είναι θετικό διότι αναγκάζεσαι να βρεις τρόπο για να βγεις από εκεί μέσα, και να φροντίσεις να μην ξαναπέσεις, στην καλύτερη περίπτωση. Έτσι, ακόμα κι αν πληγωθείς πέφτοντας σε παγίδα, σου δίνεται η ευκαιρία να μάθεις κάτι για το μέλλον και να γίνεις σοφότερος.
7. Ποιο είναι το καλύτερο και ποιο το χειρότερο σχόλιο που έχεις διαβάσει ποτέ για τη μουσική σου;
Το καλύτερο και πιο αστείο πράγμα που έχω διαβάσει για τις συνθέσεις μου, είναι ότι έχουν την πιο καθαρή jazz φόρμα!
Το χειρότερο είναι ότι κάποιοι δημοσιογράφοι μπαίνουν στον πειρασμό να συγχέουν τη δουλειά μου μ’ εκείνη των Stereolab και να τις συγκρίνουν. Επειδή έχουν προσδοκίες – κάτι αρκετά φυσιολογικό- ακούν τη μουσική μου ως μια απογυμνωμένη εκδοχή των Stereolab, και όχι όπως πραγματικά είναι…
8. Τι προηγείται; Ο στίχος ή η μουσική;
Προτιμώ να προηγείται ο στίχος. Αλλά έχω κολλήσει κακές συνήθειες από τον Tim, για τον οποίο η μουσική έρχεται πάντα πρώτη. Νομίζω όμως ότι υπάρχει περισσότερη αλήθεια και φυσικότητα όταν προηγείται ο στίχος, κυρίως επειδή επιδιώκω να περιορίσω το συνειδητό έλεγχο και να αφήσω το τραγούδι να βρει τη μορφή και το δρόμο που θέλει και υπαγορεύει το ίδιο.
9. Κατά την άποψη σου, ποια σημασία έχουν έννοιες όπως ο πειραματισμός και ο αυτοσχεδιασμός στη μουσική; Μήπως ο πειραματισμός γενικά γίνεται κάποιες φορές αυτοσκοπός, ένας τρόπος για να ακουστεί ο καλλιτέχνης πρωτότυπος και διαφορετικός σ’ ένα πολύ ανταγωνιστικό μουσικό περιβάλλον;
Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα και νομίζω ότι έχω ήδη εν μέρει απαντήσει νωρίτερα. Δεν ξέρω τι σημαίνει πειραματισμός και αυτοσχεδιασμός για άλλους καλλιτέχνες, αλλά για μένα η τέχνη είναι ένας χώρος πλήρους ελευθερίας, όπου οτιδήποτε, οποιοδήποτε θέμα, ιδέα ή συναίσθημα μπορεί να γίνει αντικείμενο εξερεύνησης` είναι ένας ασφαλής και ιερός χώρος όπου μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Αυτοσχεδιασμός είναι η στιγμή που εγκαταλείπω την προσπάθεια να ελέγξω την οποιαδήποτε κατάσταση, και επιτρέπω σ’ ένα άλλο κομμάτι του εαυτού μου να εκφραστεί. Είναι απελευθερωτική και ενδιαφέρουσα εμπειρία, και πράγματι, επειδή είναι «ανεξέλεγκτη» από το κέντρο του εαυτού μας που ελέγχει τα πάντα, μπορεί να σου δώσει την ευκαιρία να ακουστείς πρωτότυπος και διαφορετικός – κάτι που δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα ακουστείς και καλός! Είναι απελευθερωτικό να μπορείς να ξεφεύγεις από ορισμένα κριτήρια – όπως ότι πρέπει να ακολουθείς το ρυθμό και το χρόνο, να ακούγεσαι καθαρά, λογικός, εμπορικός, ελκυστικός, ενδιαφέρων και να ικανοποιείς τις όποιες προσδοκίες μπορεί να έχουν οι ακροατές πριν ακούσουν ένα κομμάτι` εν ολίγοις, να εκφράσεις κάτι το οποίο πρέπει να βγει προς τα έξω σε μια πιο ακατέργαστη μορφή.
10. Υπήρξε κάποιος δίσκος ο οποίος να σου άλλαξε, κατά κάποιο τρόπο, την άποψη σου για τη μουσική ή για τη ζωή;
Ναι, ο πρώτος δίσκος των Smiths ήταν αυτός που μ’ έκανε να συνειδητοποιήσω ότι θέλω να γίνω τραγουδίστρια και να ασχοληθώ σοβαρά με τη μουσική στη ζωή μου. Εκτός από αυτόν, επηρεάστηκα φυσικά πολύ από τη μετά-πανκ εποχή – μην ξεχνάμε ότι χάρη στο πανκ, ένα μέρος της νεολαίας και της κοινωνίας βγήκε από το περιθώριο. Ακόμη και στη Γαλλία, συνειδητοποιήσαμε ότι αν θέλαμε να κάνουμε κάτι, έπρεπε να βγούμε και να το κάνουμε μόνοι μας, να το διεκδικήσουμε. Ήταν μια εποχή έμπνευσης και περιπέτειας με πολύ καλή μουσική` και ήταν μια μουσική που διέθετε δυναμικό κι επιτακτικό χαρακτήρα και δεν ενδιαφερόταν να γίνει εμπορική. Και ναι μεν ένα κομμάτι της έγινε πράγματι εμπορικό, αλλά ήταν εκείνη που διαμόρφωσε το τι ήταν εμπορικό, και όχι το ανάποδο.
11. Ας ρίξουμε μια λαθραία ματιά στο δωμάτιο σου… Ποιό είναι αυτό το CD εκεί πέρα που αγόρασες σήμερα; Και εκείνο το ενδιαφέρον βιβλίο που διαβάζεις αυτές τις μέρες;
Ακούω αρκετά το νέο CD του Richard Swift, και τους δίσκους του Erkin Koray- νομίζω είναι Τούρκος` η διασταύρωση διαφορετικών μουσικών ειδών σε κάποια μέρη του έργου του είναι αληθινή απόλαυση. Τα λατρεύω!
Διαβάζω αρκετά βιβλία. Επιτέλους, κατάφερα να κατεβάσω από τη βιβλιοθήκη μου τον «Γυάλινο Κώδωνα» της Sylvia Plath. Επίσης, ένα ιατρικό βιβλίο με τίτλο «Πες μου πού πονάς, να σου πω γιατί» («Dis moi ou tu as mal, je te dirais pourquoi»), το οποίο εξετάζει από ολιστική σκοπιά το ζήτημα γιατί πονάμε και γιατί αρρωσταίνουμε. Και τέλος, σε μια κατάσταση που ανέκυψε πρόσφατα και με φόβισε πολύ, μου πρότειναν να διαβάσω το » νιώσε το φόβο και κάν’ το, ούτως ή άλλως» («Feel the fear and do it anyway»), το οποίο δεν είναι πολύ καλογραμμένο, αλλά ποιος ξέρει; μπορεί να είναι ενδιαφέρον.
Τώρα που το σκέφτομαι, νομίζω ότι θέλω να ξαναδιαβάσω Κορνήλιο Καστοριάδη, τη «Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας». (Σ.τ.σ.: αμέριστος θαυμασμός όχι μόνο για το ότι καταφέρνει να διαβάζει Καστοριάδη, αλλά γιατί σκοπεύει και να ξανα-διαβάσει!)
12. Είσαι Γαλλίδα, έχεις ζήσει στις ΗΠΑ και στη Μ. Βρετανία, στη μουσική σου μπορεί να ανιχνευθούν επιρροές από την brit pop, το γαλλικό chanson, το γερμανικό kraut. Αλήθεια, νιώθεις μέρος μιας συγκεκριμένης παράδοσης;
Εννοείς μιας ευρωπαϊκής παράδοσης; Ασφαλώς, ναι…
13. Η οικονομική κρίση, έργο της παγκόσμιας ελίτ (κι αν είσαι Έλληνας, και της ντόπιας επίσης) απαιτεί ένα σχέδιο σωτηρίας, ζητώντας από τους ανθρώπους να σώσουν τις αγορές. Στο δίλημμα «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα», μήπως επικρατεί η Βαρβαρότητα τελικά;
Αλίμονο, ναι` φαίνεται ότι η Βαρβαρότητα έχει πάρει το πάνω χέρι, αυτή τη στιγμή. Αλλά φυσικά είναι στο δικό μας χέρι να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Μου φαίνεται απίστευτο το γεγονός ότι δεν βγαίνουμε στους δρόμους, ενώ οι άνθρωποι οι οποίοι υποτίθεται ότι φροντίζουν για το καλό όλων μας -έτσι λένε- στην πραγματικότητα δουλεύουν για το συμφέρον των μεγάλων εταιριών και ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για το χρήμα. Και τη στιγμή που όλο αυτό το πράγμα γίνεται διαρκώς και πιο οφθαλμοφανές, μας ζητούν να πληρώσουμε τα λάθη εκείνων που δημιούργησαν ένα οικονομικό και δημοσιονομικό χάος. Είναι κανείς για μια επανάσταση!;!
14. Σ’ αυτό το πλαίσιο, μπορεί η μουσική, η τέχνη γενικότερα, να αλλάξει τον κόσμο; Ή μπορεί να αποτελέσει μόνο το soundtrack της επανάστασης;
Λοιπόν, οτιδήποτε μπορεί να αλλάξει και αλλάζει πράγματι τον κόσμο. Βλέπω τον κόσμο ως μια Μονάδα! Κάθε πράγμα επηρεάζει το Σύνολο. Έτσι, οποιαδήποτε δράση θα έχει αποτέλεσμα. Κατά παράδοση, η τέχνη κρατούσε πάντοτε τη θέση του αγγελιαφόρου στην κοινωνία. Είναι η μούσα που εμπνέει και μας αποκαλύπτει τις δυνατότητες, τι μπορεί να γίνει. Εκτός από καθρέφτης της επανάστασης, γιατί να μη γίνει ένα σάουντρακ με λίγη αληθινή δράση; Μπορεί να δουλέψει με διαφορετικούς τρόπους. Νομίζω ότι αυτό που μας λείπει είναι το σθένος να κάνουμε πράγματα και να πάρουμε τον έλεγχο της κατάστασης, να αποφασίσουμε συνειδητά το πώς και με ποιες αξίες θα πορευτεί ο κόσμος τώρα. Πρέπει να βάλουμε ξανά την ανθρώπινη ζωή στο κέντρο των ενδιαφερόντων μας, να δώσουμε πάλι αξία στη δουλειά που κάνουμε, να αντιληφθούμε πόσο πολύτιμο και ευλογημένο πράγμα είναι η ζωή, να καλλιεργήσουμε αισθήματα αγάπης αντί για το φόβο που καλλιεργούν πολύ αποτελεσματικά τα ΜΜΕ και οι δυνάμεις της εξουσίας. Και ναι, αφήστε τη μουσική και την τέχνη να συμμετάσχουν σε όλα αυτά!
15. Και τώρα μια …ύπουλη και πονηρή ερώτηση! Χρησιμοποιείς το Soulseek ή τα torrents;
Όχι, δεν έχω μπει ποτέ στο Soulseek, και δεν ξέρω καν τι είναι τα torrents. Γνωρίζω κάποιους ανθρώπους που ασχολούνται, αλλά δεν φαίνεται να ικανοποιεί μακροπρόθεσμα τις ανάγκες τους…
16. Λοιπόν, σκοπεύετε να παίξετε τα κομμάτια ακουστικά ή καλό θα είναι να φορέσουμε και παπούτσια για χορό;
Τα τραγούδια θα παιχτούν με μια ηλεκτρική κιθάρα, και θα δούμε επί τόπου τι θα συμβεί από την άποψη του ρυθμού, αυτό ας το αφήσουμε ανοιχτό. Πάντως, φέρτε και παπούτσια για χορό, επειδή δεν θέλουμε να χάσουμε μια ευκαιρία να εκφραστούμε ελεύθερα! Ο χορός είναι ό,τι καλύτερο!
Επιμέλεια: Χίλντα Παπαδημητρίου
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 