Αφιέρωμα στο kraut-20 τραγούδια

Kraut Songs Top-20 #1

We are the krauts…
Ας ξεκινήσουμε «προκλητικά» και αυτο-αναιρετικά! To krautrock δεν υπήρξε ποτέ! Δεν υπήρξε ποτέ καμία μπάντα που να αυτοπροσδιορίστηκε ως kraut (με την εξαίρεση ίσως των Amon Duul οι οποίοι σε κάποιο σαρκαστικό εξώφυλλό τους εμφανίστηκαν ντυμένοι …λάχανα – kraut γερμανιστί). Δεν υπήρξε ποτέ σκηνή kraut με την πλήρη σημασία του όρου! Πηγαίνοντας ακόμη παραπέρα, ότι ονομάστηκε kraut δεν είχε ποτέ ταυτότητα (απλώς η μουσική που έβγαινε στη Γερμανία τη δεκαετία του 70;), δεν ήταν κάτι ενιαίο, και κάτω από την ομπρέλα του συνωστίστηκαν ετερόκλητα το «κλασικό» μαλλιαρό ροκ, η folk των δασών, το αυνανιστικό progressive της δεξιοτεχνίας «καθρέφτη καθρεφτάκι μου, ποιος παίζει καλύτερη κιθάρα από μένα;», πρώιμες έθνικ αναζητήσεις, jazz παρεκκλίσεις, ηλεκτρονικοί πειραματισμοί. Απ’ όλα είχε ο μπαχτσές…

Επίσης όταν βλέπουμε σε διάφορα κείμενα (όλο και πιο πολλά τα τελευταία χρόνια!) αναφορές σε «kraut επιρροές», ας έχουμε κατά νουν ότι σχεδόν πάντοτε εννοούν, συνειδητά ή ασυνείδητα, τον ήχο των Neu!, οι οποίοι δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με τις υπόλοιπες μπάντες του kraut, όντας μια μοναδική περίπτωση στα χρονικά (ας θυμηθούμε εδώ τη ρήση του Brian Eno, ότι στα 70s τρεις ήταν οι σημαντικοί ρυθμοί: το afrobeat του Fela Kuti, το funk του James Brown και το motorik των Neu!).

Ασφαλώς είναι μια μεγάλη αλήθεια ότι γενικά η κατάταξη της μουσικής σε είδη είναι μία κατά το πλείστον εμπορική διευκόλυνση για να πουληθεί το προϊόν «μουσική» αλλά ταυτόχρονα και μια απόρροια (αναπόφευκτη;) της ανάγκης του ανθρώπου να βάλει όρια και τάξη σε έναν χαοτικό κόσμο, έτσι για να έχει την ψευδαίσθηση ότι τον καταλαβαίνει και τον ελέγχει. Βέβαια θα αναρωτηθείτε… Να πάψουμε να ταξινομούμε; Φυσικά και όχι! Αλλά ας έχουμε την επίγνωση ότι πάντα κάτι θα περισσεύει, ότι τα όρια και οι ορισμοί θέτουν εξ …ορισμού περιορισμούς, πολλές φορές αποκλείοντας το πιο ουσιαστικό, ισοπεδώνοντας τη λεπτομέρεια… Θυμάστε τον Προκρούστη;
Είναι επίσης γνωστή η πάγκοινη απέχθεια των μουσικών για τις κάθε είδους ταμπέλες. Διαβάζω σε μια πρόσφατη συνέντευξη των Faust στο Wire: «όταν οι άγγλοι άρχισαν να μιλάνε για krautrock, νομίζαμε ότι μας κοροϊδεύουν». Στην πραγματικότητα λοιπόν ο χαρακτηρισμός «krautrock» ήταν μια αποικιοκρατικής αισθητικής ταμπέλα που απέδωσαν οι άγγλοι στον πειραματικό ήχο που ερχόταν στα 70s από τη Γερμανία, ενδεικτική της νοοτροπίας που ταλαιπωρεί τους εγγλέζους από τότε που απώλεσαν την αυτοκρατορία τους (ιστορικά, krauts αποκαλούσαν τους Γερμανούς στον Πρώτο Παγκόσμιο). Κατά μία αναλογία, στην ίδια πεπατημένη το ελληνικό ροκ θα μπορούσε να αποκληθεί …τζατζικορόκ! Πέρα από αυτά όμως, δεν θα υποτιμήσουμε και τη συμβολή του John Peel στην εξάπλωση του ήχου αυτού πέρα από τα σύνορα των γερμανόφωνων περιοχών της Ευρώπης. Όπως και αυτή του εν μέρει μονομερούς και ελλιπούς, αλλά χρήσιμου βιβλίου του Julian Cope («Krautrocksampler» – ακόμη περιμένει έναν τολμηρό εκδοτικό οίκο και έναν μεταφραστή με …άγνοια κινδύνου).

Ξεπερνώντας (αλλά συγχρόνως έχοντας κατά νου) τις ενστάσεις αυτές, το παρόν αφιέρωμα θα αποπειραθεί να χαρτογραφήσει τις ασαφείς συντεταγμένες της εποχής. Μιας εποχής όπου η τεχνολογία αρχίζει να εκλαϊκεύεται, τα μυαλά και οι ορίζοντες ανοίγουν, όπου νέα παιδιά, συνήθως με γερή κλασική παιδεία, πατώντας με τευτονικό ρεαλισμό πάνω στη γερμανική παράδοση του ρομαντισμού και του εξπρεσιονισμού, εξερευνούν νέες μουσικές τοπογραφίες, ξεχειλώνοντας τον στενό κορσέ του εμπορικού τρίλεπτου άσματος. Και εταιρείες-θρύλοι όπως η Brain, η Sky, η Ohr, η Pilz θα αναλάβουν την περαιτέρω διάδοση του έργου.

Οι περισσότερες από τις μπάντες βέβαια «εξοντώθηκαν» μετά το σωτήριο έτος 1977, όταν και στη Γερμανία ενέσκηψε σαν σίφουνας το πνεύμα του punk. Οι Neubauten, οι Abwarts και οι λοιπές ταξιαρχίες του μεταπάνκ είχαν πια το λόγο. Αλλά όπως λέει και το άσμα, τίποτα δεν πάει χαμένο. Και πολλά από τα φρέσκα ονόματα της αιχμής του σύγχρονου νεωτερισμού χρωστάνε πολλά (τι χρωστάνε, εδώ έτοιμο να βγει το …σπίτι σε πλειστηριασμό!) σε αυτούς τους πρωτοπόρους δημιουργούς. Θέλετε και ονόματα; LCD Soundsystem, Fall, Portishead, Ladytron, Fujiya & Miyagi, Holy Fuck, και πολλοί πολλοί ακόμη…

Τα τραγούδια που ακολουθούν, είναι επιλογές με σειρά αγάπης και προσωπικού γούστου, και προφανώς δεν εξαντλούν το θέμα με τις πολλές παραφυάδες του. Είναι απλά μια πυξίδα, ίσως μια πρώτη αφορμή για αναζήτηση (μόλις ένα κλικ μακριά στις προνομιούχες μέρες μας!).

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την περιήγηση στο περιβόλι με τα …λάχανα:

1. Hoelderlin – Requiem fuer einen Wicht (1972)
Schiller, Goethe, Novalis, Hοelderlin… Γερμανικός ρομαντισμός… Νοσταλγία για ένα παρελθόν που δεν υπήρξε ποτέ, η λαχτάρα τής επανένωσης τού ανθρώπου με τη φύση, η οδύσσεια αναζήτησης της χαμένης αρμονίας (κάποια στιγμή θα μιλήσουμε και για την φαινομενικά αντιφατική αλλά υπαρκτή σχέση του ρομαντισμού με το φασισμό!). Οι Hoelderlin υιοθετούν το όνομα του μεγάλου ποιητή του 19ου αιώνα, οπλίζονται με mellotron, σιτάρ, φλάουτα, βιολιά και κιθάρες, και κυκλοφορούν στην εταιρεία Pilz (με σήμα το μανιτάρι – υποθέτω όχι από αυτά που βρίσκει κανείς στο …supermarket) έναν από τους ομορφότερους και πιο ονειρικούς δίσκους της δεκαετίας του ’70, με τα moody blues-folk ονειροδράματά τους να στολίζει η εκφραστική, στο μεταίχμιο παιδικότητας και θηλυκότητας φωνή της μικρής ολλανδέζας Nanny de Ruig. Η συνέχεια θα αργήσει τρία χρόνια και θα τους φέρει σε πιο συμβατικά, ολίγον βαρετά jazz-rock μονοπάτια… Έχει καμία σημασία; Ακόμη κι ένα τραγούδι που θα κάνει τούτο τον κόσμο λίγο πιο αξιοβίωτο, μια σταλιά πιο όμορφο, αρκεί (και περισσεύει) για τη δικαίωση ενός δημιουργού… Αναρωτιέμαι πάντως… Η όμορφη μουσική σε κάνει ομορφότερο τη ζωή; Ή σου τονίζει αντιστικτικά την καθημερινή ασχήμια;

V I D E O >> Η γυναικεία μόδα των καιρών… Ριχτό φόρεμα, χρώματα, μακρύ ίσιο μαλλί. Θεά όμως η Nanny
. . . . . . . . . .

2. Novalis – Wunderschaetze (1976)
Μια κάμαρα, το ταβάνι, το φως στο κερί τρεμοπαίζει, εκείνη είναι μακριά, πεθαμένη, παγωμένη… Ο Νοβάλις προσπαθεί να ξορκίσει με λέξεις και να αποτυπώσει τη βαθιά οδύνη που δοκίμασε με τον πρόωρο θάνατο της Αγαπημένης του (όλες οι αγαπημένες γράφονται με το Α κεφαλαίο). Θα πάει να τη «συναντήσει» μόλις στα 29 του χρόνια, το 1801. Κοντά δύο αιώνες αργότερα, οι Novalis από το βιομηχανικό και βρώμικο (για τα γερμανικά δεδομένα!) Αμβούργο, θα δώσουν μελωδικά φτερά στα ποιήματά του. Επιλέγω από τον τρίτο τους δίσκο, το «Sommerabend» («Καλοκαιρινή βραδιά»), αυτό το δεκάλεπτο ψυχόδραμα, που θυμίζει εκείνες τις 70s μπαλάντες που όσο και αν ακούγονται σήμερα παρωχημένες, καταφέρνουν ακόμη να συγκινούν. Για όποιον μόνος κάθεται στο δωμάτιο του…… Αν δεν ξέρετε όμως γερμανικά, πάντα κάτι χάνεται στη μετάφραση!

V I D E O >> Πως χαρακτηρίζεται κάποιος που …ακούει πεταλούδες να γελούν; Ρομαντικός;
. . . . . . . . . .

3. Neu! – Super (1973)
Neu… Neu… Neu… Το κομμάτι ξεκινά, και η μηχανή υψηλής ιπποδύναμης στην καρδιά της μουσικής παίρνει μπρος… Motorik! (συναίρεση του Motor και του Musik). Απαντάται σε κείμενα που αφορούν τους Neu! με τη συχνότητα που εμφανίζεται ένα …θεληματικό πιγούνι σε μυθιστόρημα τύπου Άρλεκιν. Περιγραφικός όρος όμως! Η αυστηρή συμμετρία και επαναληπτικότητα μιας γραμμής παραγωγής γίνεται μουσική και ένας νέος ήχος γεννιέται. Η μουσική των Neu! είναι τόσο απλή, όπως και κάθε τι μεγαλοφυές που σε κάνει (εκ των υστέρων) να αναρωτιέσαι «πως και δεν το σκέφτηκε κάποιος νωρίτερα!». Το «Super» βρίσκεται στον δεύτερο τους δίσκο «Neu! 2» μαζί με δύο …remix του (ουσιαστικά παιγμένα σε διαφορετικές ταχύτητες!), η ύπαρξη των οποίων είναι στην πραγματικότητα ένα γέμισμα καθώς «στέγνωσαν» από ρευστό κατά την ηχογράφηση. Το κομμάτι θα «επανεμφανιστεί» με πολλές μορφές τα επόμενα χρόνια. Θα μεταμορφωθεί σε ηλεκτρονική καταιγίδα από τους DAF («Der Mussolini») ενώ αρκετά χρόνια αργότερα μια …cool rock chick listening to Neu! (κομμάτι των Ciccone Youth!) ονόματι Laetitia Sadier το τραγούδησε ως «French Disco». Ευχαριστούμε κ.κ. Klaus Dinger και Michael Rother!

V I D E O >> Οι Neu! παίζουν μια πρώιμη ακατέργαστη μορφή του «Hero»
. . . . . . . . . .

4. Tangerine Dream – Stratosfear (1976)
Ποιος είναι ο ήχος του διαστρικού χώρου; Υπάρχει; Είναι γνωστό πως είναι η σιωπή (θυμηθείτε την «Οδύσσεια του διαστήματος»). Αν όμως το διάστημα είχε ήχο, ίσως να μην ήταν άλλος παρά αυτός των Tangerine Dream. Η μπάντα που δημιούργησε το 1967 ένας πρώην μαθητευόμενος του Dali, ο Edgar Froese, άφησε στην άκρη τα παραδοσιακά όργανα, έπιασε τα synthesizers, τα sequencers, τα moog, και άλλα μαγικά μαραφέτια που χρειάζονταν ρεύμα για να λειτουργήσουν («η μουσική σας πέφτει όταν κόβεται το ρεύμα», για να παραφράσω ένα γνωστό εξαρχειώτικο σύνθημα) και δημιούργησε τον ήχο που ευφυώς ονομάστηκε «κοσμική μουσική» (kosmische musik). Θα τους πουν «άρχοντες της βαρεμάρας», θα είναι οι ακούσιοι υπαίτιοι για τον μουσικό χυλό που λέγεται new age, οι ίδιοι θα εξαντλήσουν την αχαλίνωτη (αλλά όχι αστείρευτη) έμπνευσή τους σε πάνω από 100 δίσκους (εκ των οποίων άνω των 40 είναι soundtrack!). Όμως… Κάθε ταξίδι έχει πάντα στιγμές ανίας! Αλλά και συναρπαστικές… Όπως αυτή η αξέχαστη παγωμένη φουτουριστική μελωδία του «Stratosfear» (με την ευφυή ανορθογραφία) που έφτιαξε η πιο δημιουργική τους σύνθεση: Froese-Franke-Baumann. Μουσική για τα παιδιά που κοιτάζουν τα άστρα…

V I D E O >> Οι πρώτες μέρες…
V I D E O >> Λαίδες και ευγενικοί μου κύριοι, πλέουμε στο διάστημα…
. . . . . . . . . .

5. Amon Duul II – Deutsch Nepal (1972)
Το φοιτητικό κίνημα στη Γερμανία, ειδικά μετά τη δολοφονία ενός φοιτητή από μπάτσο τον Ιούνη του 1967 (τα γουρούνια τελικά παντού έχουν την ίδια όψη!), εξελίχθηκε σε πολλαπλά παρακλάδια. Έτσι, άλλοι πήραν τα όπλα και βγήκαν στο κλαρί (βλέπε RAF), άλλοι έχτισαν πολιτικές καριέρες, και άλλοι ελευθεριάζουσες κομμούνες στις οποίες εξερευνούσαν τα όρια του ελεύθερου σεξ (σε τρίγωνα, τετράγωνα και άλλα …ερωτικά σχήματα), των μουσικών αυτοσχεδιασμών και των επιδράσεων διαφόρων …ύποπτων προϊόντων της χλωρίδας στον ανθρώπινο νου. Μια τέτοια κομμούνα ήταν και οι Amon Duul στο Μόναχο. Κατά την πολιτική …μόδα της εποχής, η συντροφιά διασπάστηκε σε 2 κομμάτια, εκ των οποίων το Νο ΙΙ έμελλε να αποτελέσει ένα από τα πιο εμβληματικά ονόματα του kraut. Η μουσική των Amon Duul II ήταν έντονα αυτοσχεδιαστική, άναρχα ελεύθερη, υπό την επήρεια πολλών παραισθησιογόνων («ο κάθε ένας από μας έπαιζε υπό την επήρεια άλλου ναρκωτικού»), πολλές φορές κουραστική ακόμη και ασυνάρτητη. Το «Deutsch Nepal» ξεχωρίζει όχι μόνο από το «Wolf City» αλλά και απ’ όλη τη δισκογραφία τους, χάρις στη σχεδόν γοτθική και συνάμα ψευδοεπική ατμόσφαιρα αλλά και την ερμηνεία του Daniel Fichelsher (μετέπειτα Popol Vuh), ο οποίος τραγουδάει, …βήχει και φτύνει τις λέξεις με στρατιωτικά πομπώδη τρόπο, περιπαίζοντας τη ναζιστική εμμονή με την Άρια καταγωγή από τα υψίπεδα του Νεπάλ.

V I D E O >> Το έτερο εμβληματικό τραγούδι «Surrounded by stars»
. . . . . . . . . .

6. Cluster – Caramel (1974)
Ποιός ήταν ο άνθρωπος που αρνήθηκε στον …Νταλάρα για παραγωγή, πολύ πριν ο πολύς κόσμος καταλάβει πόσο καραγκιόζης είναι (ΟΚ, μην τρομάζετε, τον Bono εννοούσα!); Ο άνθρωπος που έβαλε κάτι παραπάνω από ένα χεράκι στη διαμόρφωση του ήχου της εποχής εκείνης (αλλά και των επόμενων). Που συνέβαλε στη διάχυση του νέου αυτού ηλεκτρονικού «λόγιου» ήχου έξω από τα στεγανά των ακαδημιών. Που μαζί με τους Dieter Moebius and Hans Joachim Roedelius (ως Cluster, παλιότερα Kluster) έφτιαξε μια σειρά δίσκων οι οποίοι έσπειραν νέες ιδέες που θα καρποφορήσουν ως new-wave κοντά μια δεκαετία αργότερα. Conny Plank είναι το όνομα αυτού του ηχητικού μηχανικού με το …επαναστατικό επώνυμο (αν θυμηθούμε τον ομόηχο του Planck, μπαμπά της επαναστατικής κβαντικής θεωρίας!). Από το «Zuckerzeit» είναι το παρόν κομμάτι, πιστό στα ακαταπόνητα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που θα τα ξανακούσουμε αργότερα από ονόματα όπως π.χ. οι Devo.

V I D E O >> Από ντοκυμαντέρ της γερμανικής τηλεόρασης, δυστυχώς μόνο με φωτογραφίες… Πριν το K γίνει C…
. . . . . . . . . .

7. Kraftwerk – Ruckzuck (1970)
Ruckzuck, «στο πι και φι» δηλαδή (ποιος θυμάται αλήθεια εκείνο το τηλεπαιχνίδι της …Μαίρη Μηλιαρέση;) με τους πρώιμους Kraftwerk να ψάχνονται ακόμη, όντας περισσότερο kraut παρά ηλεκτρονικοί. Το κομμάτι είναι από τον δίσκο με τον κόκκινο κώνο (υπάρχει και δίσκος τους με πράσινο κώνο) και έχει μια μετρονομία που θυμίζει πολύ το «Autobahn», λες και έχει έναν κινητήρα μέσα του, με το πειραγμένο φλάουτο του Florian να δίνει το ρυθμό. Η συνέχεια θα είναι πραγματικά ρηξικέλευθη. Και ένα μικρό σχόλιο: πράγματι, μπορεί να μην ήταν οι πρώτοι που έπαιξαν ηλεκτρονική μουσική! Μπορεί να μην έφτασαν πρώτοι σε αυτά τα χωράφια, άλλοι είχαν φτάσει και είχαν στήσει νωρίτερα τις …σημαίες τους. Αλλά, όπως και στη ζωή, αξία δεν έχει τόσο αυτός που είχε πρώτος την ιδέα, αλλά εκείνος που της έδωσε μορφή, περιεχόμενο και αποδοχή!

V I D E O >> Σπάνιο βίντεο από την εποχή των Organisation… Είναι δυνατόν να είναι οι ίδιοι αυτοί που τραγουδούσαν 10 χρόνια αργότερα «We are the robots»;; Απίστευτο!
V I D E O >> Εδώ τo νερό έχει μπει στο αυλάκι του…
. . . . . . . . . .

8. Popol Vuh – Mantra I (1978)
Συνάντηση ιδιόρρυθμων μορφών είναι αυτός ο δίσκος. Από την μία ο μεγαλο-μανής, -σχήμων, -πράγμων σκηνοθέτης Werner Herzog. Από την άλλη ο Florian Fricke, πρωτοπόρος χρήστης του moog, ο οποίος στη συνέχεια γοητεύτηκε και κυριολεκτικά χάθηκε μέσα στις τελετουργικές μουσικές αρχαίων χαμένων πολιτισμών (Popol Vuh είναι το ιερό βιβλίο των Μάγια). Το αργόσυρτο υπνωτικό αυτό μάντρα βρίσκεται στο soundtrack της ταινίας «Nosferatu» (κομμάτια από την επένδυση υπάρχουν και στον επόμενο δίσκο «»Brueder des Schattens – Soehne des Lichts). Κιθάρες, τάμπλας, σιτάρ, …κριθάρ (sic!) συμπλέκονται σε μια μουσική γαλήνια, όλο νύχτα, εκτός χρόνου, με την πνοή των αιώνων μέσα της…

V I D E O >> Μια ακόμη λεπταίσθητη στιγμή των Popol Vuh από το «Hosianna Mantra» με την αέρινη Djong Yun στη φωνή.
. . . . . . . . . .

9. Emtidi – Walkin’ in the park (1972)
Κάθε εποχή, κάθε έχει τους πρωταγωνιστές, τους ήρωές της, εκείνους για τους οποίους η Ιστορία φυλάει τις πιο εξέχουσες της σελίδες. Πάντα υπάρχουν όμως και οι ελάσσονες, αυτοί που δικαίως ή αδίκως έμειναν αχνές υποσημειώσεις, που έζησαν και δημιούργησαν στη σκιά. Όπως αυτό το ντουέτο ενός Γερμανού και μιας Καναδέζας με ντελικάτη φωνή. Δύο δίσκους αξιώθηκαν να βγάλουν όλους κι όλους. Από τον πιο αξιομνημόνευτο, το «Saat», είναι αυτό το folk διαμαντάκι. Μια ψιχάλα που πάει να γίνει βροχή, μια βόλτα στο πάρκο, φρέσκο το χώμα, τα φύλλα ξερά, οι ηλιαχτίδες παίζουν ανάμεσα στα κλαδιά, μια ελαφριά ψύχρα σε ανατριχιάζει…

10. Can – Vitamin C (1972)
Αν ακολουθήσουμε συνειρμική οδό σκέψης η λέξη kraut οδηγεί απευθείας στους Can. Αν και οι Can …δεν είναι kraut, είναι απλώς οι …Can. Γιατί πραγματικά κατάφεραν χωνεύοντας και μπερδεύοντας ήχους από την jazz, τις μουσικές του κόσμου, την ψυχεδέλεια, την ηλεκτρονική, με αχαλίνωτη πειραματική διάθεση και ακαδημαϊκή θεωρητική γνώση, να αποτελέσουν ένα είδος μόνοι τους. Μια μουσική που ήταν στραμμένη προς το μέλλον και ενέπνευσε μια πλειάδα κατοπινών δημιουργών. Προσωπικά μιλώντας βέβαια, η μουσική τους κατάφερνε να διεγείρει μόνο το …αριστερό τμήμα του εγκεφάλου μου, εκείνο δηλαδή που είναι υπεύθυνο για την ορθολογική προσέγγιση των πραγμάτων. Συναισθηματική επαφή δεν μπόρεσα ποτέ να αποκαταστήσω (όπως σε αναλογία συμβαίνει στο σήμερα, με τους Animal Collective). Κι ας θαυμάζω κομμάτια που στέκουν αγέραστα, όπως το «Vitamin C» από τον περίφημο δίσκο με τις μπάμιες του Αιγαίου («Ege Bamyasi» στα τουρκικά), με τον Jaki Liebezeit, έναν πραγματικά αριστοτέχνη (και …δεξιοτέχνη!) των κρουστών, να κεντάει μια αξέχαστη ρυθμική ακολουθία…

V I D E O >> Χωρίς σχόλια…
_____

1. Sand – May rain (1974)
Αν για κάτι είχαν κατηγορηθεί οι μπάντες του kraut ήταν για την (εν γένει) απολιτική τους στάση, μια εποχή που η πολιτική αναταραχή στη Γερμανία είχε πάρει διαστάσεις απειλητικές, με την RAF να χορεύει τη χώρα στο ταψί και το μολύβι των όπλων να δίνει τον τόνο. Δεν είναι όμως μια κατανοητή αντίδραση (και ίσως εξίσου «πολιτική») όταν γύρω και μέσα πέφτει η μαυρίλα, η απόδραση έστω και με νότες μόνο, σε έναν άλλο κόσμο φαντασιακό, εξώκοσμο, ονειρικό, παραμυθένιο, άυλο; Ακόμη και σκοτεινό, ιδιόμορφο και παράξενο, όπως αυτός που χτίζουν βασισμένοι στα παραμύθια της Σαξονίας οι Sand (με την καίρια βοήθεια του Klaus Shultze στα κουμπιά και τις …κοσμικές παρεμβάσεις) στο περίφημο «Golem». Ο τίτλος του κομματιού απηχεί το περιεχόμενο. Σαν μαγιάτικη βροχή… Και ακόμη δεν μπορώ να αποφασίσω ποια εκτέλεση είναι η καλύτερη. Τούτη εδώ ή εκείνη των Current 93; Ασφαλώς ξέρω ποια είναι η πιο αγαπημένη όμως!
. . . . . . . . . .

12. Eroc – Wolkenreise (1979)
Σύννεφα… Πάνω απ’ τα σύννεφα… Όταν έρχονται τα σύννεφα… Τα σύννεφα με τις πολλαπλές, αέναα μεταβαλλόμενες μορφές, μια προβολή του ευμετάβλητου της ζωής και των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ο τρελο-Eroc, πρώην ντράμερ των Grobschnitt, περνάει ακορντεόν και κιθάρα μέσα από ηλεκτρονικά κυκλώματα, αφήνει τη φαντασία ελεύθερη από τα «δεσμά» των στίχων και γνωρίζει απροσδόκητα μεγάλη επιτυχία με μια πανέμορφη φευγάτη μελωδία, όλο εικόνες…
. . . . . . . . . .

13. La Dusseldorf – La Dusseldorf (1976)
Η πόλη στη συμβολή των ποταμών Ρήνου και του Duessel θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ένα Βερολίνο στη θέση του …Βερολίνου. Δεν της λείπει παρά μόνο το trend και η μυθολογία του. Πανέμορφη πόλη, με έντονη καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική δραστηριότητα, και βαρύ μουσικό παρελθόν. Kraftwerk, Neu!, DAF και φυσικά …La Dusseldorf! Η πόλη πρωταγωνιστεί στον ομώνυμο δίσκο των τελευταίων, από το εξώφυλλο (το αεροδρόμιό της) μέχρι και την αρχή του κομματιού αυτού (ιαχές των οπαδών της τοπικής Φορτούνα). Συγκρότημα συνέχεια ουσιαστικά των Neu!, με την …λεβεντογέννα μάνα Dinger να καμαρώνει τα δύο της παιδιά Klaus και Thomas να συνεργάζονται και να φέρνουν τον μηχανικό ήχο των Neu! πιο κοντά στο νεογέννητο punk.
. . . . . . . . . .

14. Epitaph – Visions (1971)
Κάπου είχα διαβάσει ότι το progressive ήταν για την ψυχεδέλεια ότι και το new wave για το punk… Επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις η ρήση αυτή, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι το progressive αδικήθηκε κατάφορα καθώς φορτώθηκε όλες τις …πληγές του Φαραώ (ειδικά από τη γενιά του punk). Σίγουρα έφτασε σε υπερβολές (πολλές εξαιρετικά …υπερβολικές μάλιστα!), αλλά κάθε τι νέο δεν φτάνει νομοτελειακά σε ακρότητες; (όπως καλή ώρα και το punk!) Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το progressive ήταν μια απάντηση στην δικτατορία του τρίλεπτου τραγουδιού των 60s. Στα …μόλις 4’40» λεπτά φτάνει αυτή η νοσταλγική αλά King Crimson μπαλάντα των Epitaph, μιας μπάντας με τον ίδιο ταχυδρομικό κώδικα με τους Scorpions (από το Αννόβερο δηλαδή). Κομμάτι απόλυτα 70s, απόλυτα μέσα στην εποχή του… Ίσως γι’ αυτό να ακούγεται πλέον τόσο παλιομοδίτικο. Αλλά δεν μπορώ να αντισταθώ στην ταξιδιάρικη πνοή του mellotron που διαπερνά το κομμάτι…
. . . . . . . . . .

15. Harmonia – Dino (1974)
Ο Eno σε μια στιγμή ευνόητης υπερβολής είχε αποκαλέσει τους Harmonia ως «την πιο σημαντική ροκ μπάντα του κόσμου». Θα μπορούσε να ισχύει αν αναλογιστούμε την προσθετική αξία των δύο συνιστωσών των Harmonia: Neu + Cluster μαζί (σε ένα είδος kraut supergroup, σχήμα που «φοριόταν» πολύ εκείνα τα χρόνια). Ο ήχος της επανάληψης (μητέρας της μαθήσεως) των Neu! κυριαρχεί στο κομμάτι αυτό, το οποίο εξελίσσεται ανεπαίσθητα μέσα από τη μονοτονία, σαν παραλλαγή σε ένα θέμα, όπως τα κύματα, τόσο ίδια αλλά πάντα διαφορετικά. Η στοχαστική πλευρά του kraut… Γιατί κακώς έχουμε μάθει να ταυτίζουμε την απλότητα με την ευκολία, και το περίπλοκο με το βαθυστόχαστο…
. . . . . . . . . .

16. Gila – Kollaps (1971)
Από τους σπουδαίους και αδικημένους από τη μνήμη δίσκους της εποχής ήταν και ο πρώτος του βραχύβιου σχήματος των Gila, κεντρική φιγούρα του οποίου ήταν ο κιθαρίστας Conny Veit (μετέπειτα Popol Vuh). Space σκοτεινή ατμόσφαιρα, σκιαχτικές κιθάρες, τελετουργικά τύμπανα και συγγενικά γονίδια με τους πρώιμους Floyd συνθέτουν ένα ψυχεδελικό ψυχόδραμα. Το κλάμα του μωρού στο «Kollaps», το κλάμα της εξόδου σε έναν άγνωστο εχθρικό κόσμο, επιτείνει την ανησυχητική αίσθηση… Η γοτθική πλευρά του kraut (στην πατρίδα των Γότθων είμαστε άλλωστε!).
. . . . . . . . . .

17. Faust – It’s a rainy day, sunshine girl (1972)
O όρος avant-garde (μου) προκαλεί γενικά μια αμηχανία. Συνήθως χρησιμεύει για να στεγάσουμε μουσικές που δεν καταλαβαίνουμε, που ακούγονται εκτός «κατεστημένου», δύσκολες, δυσνόητες, περίεργες. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι αυτό το σχήμα από το Αμβούργο, το οποίο κανένα αφιέρωμα στο kraut δεν τολμά να παραλείψει. 4 δίσκοι στην πενταετία 70-75 που αποθεώθηκαν και εκτιμήθηκαν περισσότερο από τους ομότεχνούς τους παρά από το κοινό, 4 δίσκοι που έφτασαν (αν δεν ξεπέρασαν κιόλας) τα όρια του πειραματισμού και της «κακοφωνίας», 4 δίσκοι που περιέκλειαν εν σπέρματι το μέλλον. Το 2ο τους LP «Faust so far» θα μπορούσε να θεωρηθεί το πιο εμπορικό τους (τηρουμένων των αναλογιών!) και κυρίως το κομμάτι αυτό, μια μουσική γέφυρα ανάμεσα στον στέρεο κιθαριστικό μινιμαλισμό των Velvet Underground και την παγανιστική τραχύτητα μεταγενέστερων συγκροτημάτων όπως οι Savage Republic. Έχει επίσης τη σημασία του το γεγονός ότι είναι από τα λίγα ονόματα της εποχής που η επανασύνδεσή του στις αρχές των 90s είχε ουσία…
. . . . . . . . . .

18. Eulenspygel – Abfall (1972)
Άλλη μία μπάντα η οποία γλίστρησε στη λήθη είναι και οι Eulenspygel (αν και κάποιοι τους θυμούνται για το …καμένο κοτόπουλο που υπήρχε στο εξώφυλλο ενός δίσκου τους). Το ανοικονόμητο σε μέγεθος (υπερβαίνει τα 22 λεπτά!) «Abfall», σκουπίδι δηλαδή, συνδυάζει 3 διαφορετικά κομμάτια σε ένα (σύμφωνα με τις επιταγές του γνήσιου progressive) και είναι ένα πραγματικό κήρυγμα κατά του καταναλωτισμού, της ελεύθερης αγοράς και της «εξέλιξης» η οποία μετριέται με το μέγεθος των σκουπιδιών που παράγει. Ενδεικτικό του κλίματος της εποχής, του χίπικου πνεύματος της επιστροφής σε μια φαντασιακή πρωτόγονη κατάσταση, με όλες τις αντιφάσεις που αυτή η στάση εμπεριέχει. Τα παιδιά του Μαρξ και της Κόκα Κόλα που έλεγε και ο Γκοντάρ…
. . . . . . . . . .

19. Sperrmull – No freak out (1973)
Παραμένουμε σε κλίμα …σκουπιδιών, και περνάμε στον Σκουπιδοτενεκέ (ήτοι Sperrmull). Η ιστορία δεν θα τους επιφυλάξει ανάλογη τιμή μόνο και μόνο χάρις σε αυτό το εξαιρετικό κομμάτι, το οποίο βρίσκει συχνά θέση σε συλλογές kraut, με συχνότητα αντιστρόφως ανάλογη της βαρύτητας της μπάντας, η οποία πέρασε σαν διάττοντας αστέρας αφήνοντας πίσω έναν δίσκο, ο οποίος άφησε υποσχέσεις που ποτέ δεν εκπληρώθηκαν. Δεν μάθαμε έτσι αν στη συνέχεια θα ξέφευγαν από αυτόν τον όχι ιδιαίτερα πρωτότυπο συνδυασμό hard rock και φλοϋδικής ψυχεδέλειας.
. . . . . . . . . .

20. Agitation Free – Malesch (1972)
Ωραία χρόνια… Ήσουν νέος, AIDS δεν υπήρχε (ή δεν το είχαμε ανακαλύψει!), άφηνες μακριά μαλλιά, εύρισκες άλλους ομοϊδεάτες, παιδιά των λουλουδιών αλλά και άλλων ύποπτων …καπνιστών χορταρικών, έπαιρνες το δρομολόγιο ενός magic bus προς την εξωτική λάγνα Ανατολή, προς αναζήτηση γκουρού, …σεξουαλικής πνευματικότητας και νοήματος σε μια ευμαρή κατά τα λοιπά ζωή. Αυτό το είδος πολιτιστικού Drang nach Osten υιοθέτησαν και πολλοί μουσικοί της εποχής, σε αναζήτηση του διαφορετικού, του αντισυμβατικού. Πολύ πριν το έθνικ γίνει καρτελάκι σε όλα τα καλά και κακά δισκοπωλεία, μπάντες όπως οι Agitation Free μπόλιαζαν το δυτικοτραφές ροκ με στοιχεία ξένων, ανοίκειων μουσικών. Το «»Malesch», ένα πραγματικά καλειδοσκοπικό αραβούργημα (κυριολεκτικά!), όπως λέει ο»μύθος», το εμπνεύστηκαν στα ταξίδια τους στην …εξωτική Ελλάδα και Αίγυπτο (ενδεικτικό αυτό και της θέσης που είχε τότε η χώρα μας στα μυαλά των λοιπών Ευρωπαίων!). Αξιοσημείωτη πάντως είναι η αναφορά των Πελόμα Μποκιού στα credits του δίσκου!
. . . . . . . . . .

Και για μια συνέχεια του ταξιδιού, μια ακόμη δεκάδα:

Out of Focus – Fly bird fly
Grobschnitt – Wonderful music
Floh de Cologne – La grande tristesse
Thirsty Moon – Morning sun
Gomorrha – Titish child
Brainticket – Visions
Kalacakra – Vamos
Broeselmaschine – Light flight
Embryo – Warm canto
Guru Guru – Der Elektrolurch
_____

1^η δημοσίευση: http://www.mic.gr