Zeichnungen des Patienten Ο.Τ.
1. Vanadium-I-Ching
2. Hospitalistische Kindr/Engel der Vernichtung
3. Abfackeln!
4. Neun Arme
5. Herde
6. Merle (Die Elektrik)
7. Zeichnungen des Patienten O.T.
8. Finger und Zahne
9. Falschgeld
10. Styropor
11. Armenia
12. Die genaue Zeit
Extras
13. DNS Wasserturm
14. Wardrobe
15. Blutvergiftung
Ας ξεκινήσουμε με κάποια πραγματολογικά στοιχεία από εκείνα που εμείς οι «rock» γραφιάδες ηδονιζόμαστε να γράφουμε, ελάχιστοι διαβάζουν και κανείς μετά δεν 8υμάται…
Ο τίτλος του δίσκου μεταφράζεται ως «Σχέδια του ασθενούς Ο.Τ.». Ο «ασθενής Ο.Τ.» αναφέρεται σε πραγματικό πρόσωπο, τον Ελβετό ζωγράφο-σχεδιαστή Oswald Tschirtner, o οποίος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στα ψυχιατρεία και έγινε διάσημος (λέμε τώρα!..για τον χώρο τον «outsider καλλιτεχνών» μιλάμε!) για τα φευγάτα ανθρωπόμορφα σχέδια του. Κυκλοφόρησε το 1983 και αποτελεί φυσική συνέχεια και εξέλιξη του πρώτου τους εγχειρήματος «Kollaps». Σε αντίθεση όμως με το «Kollaps» όπου η μελωδία ήταν πιο δυσεύρετη και από άνθρωπο για τον Διογένη, εδώ κάνει την «δειλή» της εμφάνιση. Αρκετά κομμάτια είναι …«τραγουδόμορφα» (βοήθεια Μπαμπινιώτη!) παρόλο που ακόμη απέχει παρασάγγες από τα μέσα ακούσματα ενός μέσου ανθρώπου…!
Οτιδήποτε μπορεί να παράγει ήχο επιστρατεύεται για να σφυρηλατήσει (με την κυριολεκτική έννοια!!) ένα προκλητικό μουσικό οικοδόμημα. Ο θόρυβος άλλωστε υπήρξε η μήτρα γέννησης της μουσικής και ειδικότερα ο ήχος των κρούσεων. Το πρωτόγονης αισθητικής ανθρωπάκι, έμβλημα των Neubauten υπογραμμίζει αυτή την διαπίστωση. Ο δίσκος είναι πνιγμένος στα κρουστά κάθε είδους και τύπου ενώ συχνή είναι και η χρήση ιδεών και ηχητικών πειραμάτων στα πρότυπα της musique concrete («Herde», «Merle», «Finger und Zahne») όπου φυσικοί ήχοι επεξεργασμένοι και ακατέργαστοι συντήκονται με φυσικά όργανα δίνοντας ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα.
Το αισθητικό αποκόρυφωμα είναι το «Armenia», κομμάτι βασισμένο σε ένα ανατολικοευρωπαϊκό παραδοσιακό κομμάτι όπου πάνω σε ένα θορυβώδες χαλί πατάει μια βομβώδης μινιμαλιστική επίμονη μελωδία θυμίζοντας έργα συνθετών όπως ο Gavin Βryars ή ο Philip Glass, ενώ το «Vanadium-I-Ching», θεωρητικά το hit του δίσκου κυλάει ορμητικό με αμείλικτο ρυθμό. Το «Abfackeln» στη διαπασών είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος να ξεφορτωθείτε (ή να σας ξεφορτωθούν αυτοί!) ενοχλητικούς γείτονες, ανεπιθύμητες πεθερές, γκρινιάρες γυναίκες. Τα «Neun Arme» και «Die Genaue Zeit» με λίγη … διαστροφική διάθεση (γιατρέ μου έχουμε ελπίδα σωτηρίας;) μπορεί να θεωρηθούν βιομηχανικές μπαλάντες (μην το επιχειρήσετε όμως σπίτι σε ρομαντικό δείπνο!). Τα τρία extra κομμάτια ούτε προσθετούν αλλά ούτε και αφαιρούν τίποτα από το σύνολο… Κοινώς δεν θα χάναμε τίποτα αν έλειπαν!
«Τελικά τι να κάνουμε να τον αγοράσουμε τον δίσκο;» αναρωτιούνται οι τρεις φανατικοί αναγνώστες που εμπιστεύονται την γνώμη μου (οι δύο είναι φίλοι, αναζητείται επειγόντως ο τρίτος…) Λοιπόν, ανάβω το τσιμπούκι μου και αποφαίνομαι: για τους μυημένους ο δίσκος αποτελεί απόκτημα-εμπειρία, οι πρωτάρηδες ας πλησιάσουν με προσοχή και αλαφροπατώντας…
Halber Mensch
1. Halber Mensch
2. Yu Gung
3. Trinklied
4. Z.N.S.
5. Seele brennt
6. Sehnsucht (zitternd)
7. Der Tod ist ein Dandy
8. Letztes Biest am Himmel)
Extras
9. Sand
10. Yu-Gung (A. Sherwood Mix)
11. Das Schaben
Το Μεγάλο Έργο Τέχνης έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Κάθε λεπτομέρεια που το συνιστά, κάθε πινελιά, κάθε γραμμή, κάθε λέξη, κάθε νότα φαίνεται απαραίτητη και αναντικατάστατη. Μια τέτοια περίπτωση είναι και το «Halber Mensch», το αισθητικό Έβερεστ των Neubauten, ένας δίσκος που ισορροπεί επικίνδυνα και γοητευτικά στην κόψη θορύβου και μελωδίας, με τον θόρυβο να ακούγεται πια σοφά προγραμματισμένος και όχι σαν αποτέλεσμα τυχαίων αυτοσχεδιασμών.
Τα κομμάτια είναι όλα ένα κι ένα! Ακόμη και το εναρκτήριο acapella χορωδιακό ομώνυμο δεν ξενίζει ενταγμένο «αρμονικά» στο σύνολο. Ο ύμνος «Yu-Gung» ότι πιο κοντά στο electro είχαν επιχειρήσει έως τότε, έμελλε να γίνει ίσως το πιο εμβληματικό κομμάτι του συγκροτήματος. Tο «Z.N.S.» ένα όργιο κρουστών με patterns που πολλοί κατοπινοί ξεπατίκωσαν. Στο «Seele brennt» («η ψυχή μου φλέγεται») δύσκολα πιστεύεις ότι η φωνή βγαίνει από ανθρώπινο λαρύγγι, ένα κομμάτι που δομείται από τον ανατριχιαστικό ήχο του glockenspiel, ένα διακριτικότατο synth-loop, τελετουργικά τύμπανα και βαριές κιθάρες. Το μοναδικό «Der Tod ist ein Dandy» ακούγεται σαν μια μοχθηρή μπαλάντα ηχογραφημένη μέσα σε κάποιο εργοτάξιο του μετρό!
Η αυλαία του δίσκου πέφτει με το απίστευτο «Das Letste Biest am Himmel» (κομμάτι που με συντρόφεψε και βοήθησε για την έξοδο από ένα κυκλικό αυτοκαταστροφικό ερωτικό loop) με το υποβλητικό βαρύ μπάσο και την προοδευτικά αυξανόμενη ένταση του ξερού κρότου βαρελιών, κρότος που λες και κτυπά κατευθείαν στην καρδιά, τανύζοντας κάποιες μυστικές χορδές! … Και ο Blixa να σπαράζει «κράτα με σφιχτά» (με λίγη δόση ποιητικής αδείας πρόκειται για το δικό τους στιχουργικό «Creep»).
Από τα extra κομμάτια ξεχωρίζει το με τον …άρρωστo τίτλο και την εξίσου άρρωστη ατμόσφαιρα «Das Schaben» (Η … απόξεση!!). Το «Sand» ηχεί εντελώς παράταιρο στο όλο κλίμα, κομμάτι που εύκολα θα έβρισκε θέση σε δίσκο του Cave, ενδεικτικό της στροφής του ήχου τους που θα ακολουθούσε, ενώ το remix του «Yu-Gung» από τον γνωστό παραγωγό Adrian Sherwood είναι από τα remix εκείνα που κερδίζει πιο πολλά o remixοποιός από το κομμάτι παρά το ίδιο το κομμάτι.
18 σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία το «Halber Mensch» εξακολουθεί να είναι φορέας πρωτόγνωρων ήχων και συλλήψεων μπροστά στο οποίον κάποια σημερινά δήθεν ακραία και πειραματικά ακούσματα είναι απλές …οδοντόκρεμες.
Όσοι θέλετε να έρθετε σε πρώτη επαφή με τον ιδιόμορφο κόσμο των Neubauten και επιθυμείτε αυτή η επαφή να είναι πιο πολύ απολαυστική παρά οδυνηρή ξεκινήστε από αυτόν τον δίσκο…
Fuenf auf der nach oben offenen Richterskala
1. Zerstoerte Zelle
2. Morning dew
3. Ich bin’s
4. MoDiMiDoFrSaSo
5. 12 Staedte
6. Keine Schoenheit ohne Gefahr
7. Kein Bestandteil sein
Extras
8. Adler kommt spaeter
Ο δίσκος που ακολουθεί ένα αισθητικό αποκορύφωμα είναι εξ’ ορισμού δύσκολος και πολλές φορές κρίνεται με πολύ πιο αυστηρά κριτήρια, και πολλές φορές να αδικείται. Μια τέτοια περίπτωση είναι και αυτό το LP των Neubauten που κυκλοφόρησε το 1987, δύο χρόνια μετά το «Halber Mensch». Σίγουρα ο δίσκος ακούγεται εμφανέστατα πιο υποτονικός ήμερος και ήρεμος, ειδικά σε σύγκριση με τον ανελέητο καταιγισμό που έχει προηγηθεί!
Κομμάτια δουλεμένα, με πολύ περισσότερα καθαρά ορχηστρικά μέρη να δημιουργούν ονειρικά συγκεχυμένες ατμόσφαιρες. Η κατεύθυνση αυτή υπογραμμίζεται και από την απρόσμενη εκλογή του ψυχεδελικού «Morning Dew» του Tim Rose μια από τις σπάνιες διασκευές που έχουν επιχειρήσει οι Neubauten (για να λέμε την αλή8εια είναι η τρίτη που γνωρίζω («Sand», «Jet ‘m») οπότε αν κάποιο info-freak ξέρει κάποια άλλη ας μας ενημερώσει!). Το οποίο μάλιστα υφίσταται μια spaghetti-western μεταχείριση! Μόνο το ρυθμικό «MoDiMiDoFrSaSo» (μια ..μετάφραση θα ήταν «ΔεΤρΤεΠεΠαΣαΚυ»!) ξεφεύγει από την χαμηλότονη πεπατημένη.
Είναι κάτι παραπάνω από εμφανές ότι ο Blixa κάτι κουβάλησε σαν προίκα από τις …κακές παρέες που έκανε εκείνη την εποχή (βλ. Nick Cave). Όλα αυτά οδήγησαν και τους κριτικούς τότε να χαρακτηρίσουν τον δίσκο «αδύναμο».
Τι έχουμε λοιπόν εδώ; Για αρχή το «Zerstoerte Zelle» ένα 8λεπτο ταξίδι που ξεκινά με οδηγό ένα βαρύ μπάσο και τον ψιθυριστό μονόλογο του Blixa να σε τυλίγει σαν υγρή ομίχλη για να ξεσπάσει στη δραματική κορύφωση των τσέλων. Το «12 Staedte» ρέει κατάστικτο από κάθε λογής υπόκωφους ήχους, θορύβους και φευγαλέα περάσματα, μια νυχτερινή αστική ακρόαση, ακολουθούμενο από το βομβώδες σκοτεινό ambient του «Keine Schoenheit ohne Gefahr» (τι τίτλος!! Για όσους δεν έχουν περάσει από το Goethe: «καμιά ομορφιά χωρίς κίνδυνο»).
Φτάνουμε έτσι στην προσωπική μου προτίμηση (και έκπληξη!) είναι το «Kein Bestandteil sein» που με έδεσε στα δεσμά του με αυτό το dark-wave-ικό (κάποιες αρρώστιες δεν ξεπερνιώνται εύκολα!) μπάσο, αυτήν την 60s ηλεκτρική κιθάρα και ΑΥΤΑ τα κρουστά… Μην βαράτε, η καρδιά ανοιχτή είναι… Το μοναδικό extra κομμάτι, το «Adler kommt spaeter» με αναφορές στον μύθο του Προμηθέα, εντάσσεται και αυτό υπάκουα στο όλο κλίμα…
Και μια γενική (για όλες τις επανεκδόσεις των Neubauten) γκρίνια… Γιατί τέτοια καρμοιριά στα extras;;;
Haus der Luege
1. Prolog
2. Feurio!
3. EinStuhl in der Hoelle
4. Haus der Luege
5. Epilog
6. Fiat Lux
7. Schwindel
8. Der Kuss
Extras
9. Feurio! (Remix)
10. Feurio! (Tueren offen)
11. Partymucke
O υποκειμενισμός στην τέχνη… Άπειρο μελάνι έχει χυθεί χιλιάδες δεντράκια έχουν θυσιαστεί για στο ζήτημα αυτό. Ας συμβάλλουμε και εμείς με λίγα ΚΒ… Πόσες φορές δεν παίρνουμε έναν δίσκο αγαπημένου καλλιτέχνη και τον υπερεκτιμούμε μόνο και μόνο επειδή.. Έτσι την είχα κάποτε πατήσει κι εγώ με αυτόν τον δίσκο (και με πολλούς άλλους επίσης!). Η απόσταση του χρόνου όμως αμβλύνει αρχικούς ενθουσιασμούς και βάζει τα πράγματα στην σωστή τους θέση.
Απ’ αυτόν τον δίσκο και πέρα η εξίσωση Neubauten=θόρυβος έπαψε να ισχύει. Καθώς η παλάντζα άρχισε να γέρνει προς την μελωδία, ο θόρυβος πλέον αναλαμβάνει ρόλο απλού μπαχαρικού που νοστιμίζει απλώς το τραγούδι, χάνοντας τον κυρίαρχο του ρόλο στο μουσικό «πιάτο» των Neubauten. Στην προκειμένη περίπτωση θα μπορούσαμε να πούμε ότι το εξώφυλλο του δίσκου είναι πολύ πιο προκλητικό και πρωτότυπο από το μουσικό περιεχόμενο.
Για να τα συμμαζέψουμε λίγο όμως… Δεν ισχυρίζομαι ότι ο δίσκος είναι κακός απλώς δεν ανταποκρίνεται στα έως τότε (κι ας με «κατηγορήσει» ο αγαπητός Μπάμπης για απληστία..). Το ομώνυμο «Haus der Luege» εξακολουθεί να παραμένει ένας διαχρονικός industrial ύμνος, το «Feurio!» να είναι ένας ρυθμικός δυναμίτης στα χνάρια του άγουρου techno των Front 242 ενώ το 13λεπτο «Fiat Lux» αν και άνισο να υποβάλει αισθήματα και εικόνες.
Απλώς απ’ τους Neubauten αν μη τι άλλο θα περίμενε κάτι διαφορετικό από τραγούδια που κάλλιστα θα κοσμούσαν album πιο συμβατικών καλλιτεχνών («Der Kuss») ή εύκολης θεατρικότητας spoken-word κομμάτια («Prolog») ή απλώς αδιάφορα («Schwindel»).
Τα extras του δίσκου μου θυμίζουν το έρμα (κοινώς λεγόμεη σαβούρα) που βάζουν σε ένα πλοίο για να μην μπατάρει. Δύο remix του «Feurio!» σχεδόν σιαμαία (σαν παιχνίδι «βρείτε την διαφορά») και το αδιάφορο «Partymucke» κλείνουν έναν δίσκο προάγγελο της έκτοτε συμβατικής πορείας των Neubauten.
Τελικά σ’ αυτήν την ζωή είναι πολύ πιο εύκολο να είσαι ένας «rebel without a cause» παρά ένας «rebel without a pause». Και ίσως κάπου εδώ θα έπρεπε να είχε μπει ένα τέλος…
9-15-2000, Brussels (Live)
CD1: Silence is sexy, Sabrina, Dingsaller, Die Interimsliebenden, NNNAAAMMM, Haus der Luege, Zebulon, Newton’s Garvitatlichkeit, Zampano, Ein seltener Vogel, Beauty, Die Befindlichkeit des Landes, Sonnenbarke
CD2: Der Schacht von Babel, Redukt, Jubel, Musentango, Alles, Ende Neu, Yu Gung, Installation No1, Salamandrina
Πάντα με τα live LP (όπως και τα best of) είχα μια επιφυλακτικότητα η οποία άγγιζε και την προκατάληψη. Τις περισσότερες φορές μου έμοιαζαν ως προϊόντα της ιδέας ενός τύπου με καλοσιδερωμένο πουκάμισο και γραβάτα του οποίου η μόνη σχέση με την μουσική είναι τα οικονομικά διαγράμματα της εταιρίας. Μια εύκολη λύση όταν δεν υπάρχει νέο υλικό για να γεμίσουν ένα κενό στην αγορά.
Το συγκεκριμένο LP μου άφησε μια διφορούμενη γεύση. Οι Neubauten είναι σίγουρα από τα group που δικαιούνται να έχουν ένα live δίσκο, καθώς οι συναυλίες τους πόρρω απείχαν από την συνήθη απλή διεκπεραιωτική σκηνική παρουσία. Δυστυχώς οι Neubauten φαίνεται να αποχωρούν από την μουσική σκηνή χωρίς η επίσημη δισκογραφία να έχει καταγράψει είτε σε βινυλικά αυλάκια είτε σε ψηφιακά bits την περίοδο εκείνη που τα live τους ήταν στην κυριολεξία συγκλονιστικά.
Η εποχή που έλαβε χώρα η συναυλία (15-9-2000) δικαιολογεί το σπρώξιμο που κάνουν στο τότε νέο LP τους «Silence is sexy» του οποίου η μετριότητα έτσι μεταγγίζεται και στο live. Η δεκαετία του 80 εκπροσωπείται αντάξια μεν, ανεπαρκώς δε από τα «Yu Gung» και «Haus der Luge», τη στιγμή που το κοινό διψούσε, κάτι που ακούγεται και από τη ενθουσιώδη υποδοχή στην εναρκτήρια λούπα του «Yu Gung». Μόνιμο πρόβλημα αυτό σε συναυλίες όπου πολλές φορές πρέπει να υποστηριχτεί ένα καινούργιο μέτριο υλικό. Ίσως προς αποφυγή δυσμενών συγκρίσεων…
Η κυκλοφορία αυτή είναι διπλή και ηχογραφημένη στις Βρυξέλλες. Έχοντας βιώσει μια συναυλία των Neubauten (και μάλιστα 2 μέρες πριν από αυτήν που ηχογραφήθηκε), μπορώ να βεβαιώσω ότι μεταφέρει πιστά το κλίμα της συναυλίας, ένα από τα ζητούμενα μιας live ηχογράφησης. Από την αμήχανη σιωπή της έναρξης, τα ολίγον τι γερμανικού χιούμορ αστεία του Blixa, τις υποβλητικές στιγμές («Sonnenbarke») ή τις στιγμές που όλος ο μηχανολογικός μουσικός εξοπλισμός αφήνεται να εκφραστεί («NNNAAAMMM», «Ende Neu»). Βέβαια οι περισσότερες εκτελέσεις είναι υπέρ του δέοντος προσκολλημένες στο πρωτότυπο… αλλά ας αφήσουμε την ανοργασμική κριτική γκρίνια… Εν τέλει οι Neubauten παίζουν σε μια κατηγορία μόνοι τους, έχουν γραφτεί ανεξίτηλα στα κιτάπια της ιστορίας της πειραματικής μουσικής. Και εν τέλει και τώρα ακόμη, 20+ χρόνια από το ξεκίνημα τους είναι αξιοπρεπείς, όχι σαν…. (ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε)!
Και ένα προσωπικό απωθημένο: κάποιο DVD με υλικό από τις συναυλίες! Άλλωστε οι συναυλίες των Neubauten ήταν πάντα και μια οπτική εμπειρία…
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 