Παραξενεύτηκα πραγματικά όταν σε μια βιβλιοπωλική μου περιδιάβαση το μάτι μου έπεσε στο βιβλίο του Χάρη Συμβουλίδη που αφορά το Oi!! Τι φαεινή ιδέα και τούτη! Δεν είναι μόνο ότι «κατά Καραμπεάζη» ο μέσος οπαδός του Oi! δεν …ξέρει να διαβάζει! Είναι και το ότι αμφιβάλλω αν ο αριθμός αυτών των οπαδών είναι παραπάνω από μια χούφτα γραφικών περιθωριακών! Σε ποιους άραγε να απευθύνεται το βιβλίο τούτο; Πιθανότατα να εντάσσεται στα πλαίσια των ουκ ολίγων κυκλοφοριών για το punk που είχαμε την τελευταία διετία με την ευκαιρία του μνημόσυνου για τα 30 χρόνια του…
Υποθέτω (και δικαίως) ότι για τον μέσο μουσικόφιλο η λέξη Oi! είναι παντελώς άγνωστη… Ας συστηθούμε λοιπόν: το Oi! υπήρξε μια παραφυάδα του punk, αγγλικής (τι άλλο;) προέλευσης. Ήταν στην ουσία το punk των λούμπεν, των ανέργων, η μουσική του δρόμου (στην αρχή άλλωστε αποκαλούταν streetpunk) και των φτωχών υποβαθμισμένων εργατικών συνοικιών… Όπως είναι εύκολο να υποθέσει κάποιος, αυτό το πλαίσιο αποτελεί το ιδανικό θολό …ενυδρείο για να ψαρέψουν οπαδούς διάφορες ακραίες ιδεολογίες! Έτσι το Oi! θα καταλήξει και σχεδόν θα ταυτιστεί με φασιστικών αποκλίσεων ιδεολογίες. Ο ήχος δε των Oi! συγκροτημάτων ήταν ένας ήχος ωμός, θυμωμένος και ακατέργαστος, ανελέητο κοπάνημα στις κιθάρες, καφρίλα, sing along συνθήματα της pub και του γηπέδου (γιατί μου έρχονται εικόνες από το …Φαληράκι;;) και στίχοι οι οποίοι ποτέ δεν αναφέρονταν σε έρωτες και άλλα τέτοια …ευτελή συναισθήματα, αλλά σε μάχες, συγκρούσεις με την αστυνομία και τους ιδεολογικούς εχθρούς, εθνικά μεγαλεία και άλλα τέτοια …ηρωικά και εξόχως ανδρικά! Μιλάμε για πολλή τεστοστερόνη…
Και αν από το punk μπορείς με το ζόρι να αποστάξεις 10 τραγούδια άξια να μείνουν στην ιστορία, καταλαβαίνετε τι συμβαίνει με το Oi! Οι πιο γνωστές μπάντες του είδους ήταν οι Angelic Upstarts, οι Cockney Rejects, οι Screwdriver και κυρίως οι Sham 69. Κάποιες εξ’ αυτών προσπάθησαν να αποτινάξουν (εκ των υστέρων!) με μάλλον φτηνά επιχειρήματα τη ναζιστική ρετσινιά… Και ασφαλώς υπάρχουν εξαιρέσεις, και δεν μπορούν να μπουν όλες οι Oi! μπάντες στον ίδιο ντορβά, αλλά στην περίπτωση αυτή ισχύει το ρητό του …σοφού λαού μας «όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρώνε οι (ναζί) κότες».
Το βιβλίο του Συμβουλίδη είναι μια εξαιρετικά εμπεριστατωμένη ανάλυση της Oi! σκηνής και του τρόπου με τον οποίο αυτή κατέληξε στη φασιστική αγκάλη αλλά και ένας πραγματικός μίτος της Αριάδνης για την περιήγηση στο δαίδαλο των πολυάριθμων γκρουπούσκουλων και υποομάδων του βρετανικού φασισμού, μια περιήγηση η οποία ξεκινά από τον «χειρότερο Βρετανό του 20ου αιώνα» Mosley και φτάνει ως το διαβόητο Εθνικό Μέτωπο.
Μια από τις κύριες και απροσδόκητες αρετές του βιβλίου είναι οι εξαιρετικά διαυγείς και συνάμα καίριες πολιτικές παρατηρήσεις για το φαινόμενο του φασισμού εν γένει. Ειδικά αυτές που αφορούν τη διάκριση του φασισμού και της ακροδεξιάς αλλά και την ψύχραιμη αντιμετώπισή του ως ενός παθογόνου μεν αλλά υπαρκτού κοινωνικού φαινόμενου και όχι ως μιας καρτουνίστικης τερατογένεσης («Η κοινοτοπία του κακού» της Χάνα Άρεντ είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα για το θέμα αυτό). Γιατί με την ισοπεδωτική άκριτη δημόσια αντιμετώπιση του φασισμού (ακόμη και ως απλής μηνύσιμης βρισιάς), λησμονούμε ότι ο φασισμός είναι ένα κατά βάσιν αντι-θρησκευτικό κίνημα (παγανιστικό για να ακριβολογώ) (να γιατί ο …Χριστόδουλος δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι φασίστας!), με έντονα μεσσιανικά χαρακτηριστικά (να γιατί ο …Χριστόδουλος θα μπορούσε να είναι φασίστας!) και ακραία αντικαπιταλιστική ρητορεία (ας μην ξεχνάμε και το σοσιαλιστικό συνθετικό του εθνικο-σοσιαλισμού!).
Ένα άλλο βασικό γνώρισμα του φασισμού είναι η λατρεία του μακρινού παρελθόντος, του παλιού (φανταστικού) μεγαλείου, η νοσταλγία των χαμένων καλύτερων χρόνων και της χρυσής (προσοχή στο επίθετο!) εποχής. Για να προβοκάρω και λίγο, θα έλεγα πως ο φασισμός είναι ένας ακραίος ρομαντισμός! Πώς συνδέεται όμως αυτό με το Oi!; Μα το Oi! υπήρξε εξ αρχής ένα κίνημα αντίστασης στην αλλαγή και νοσταλγίας για πνεύμα του αυθεντικού punk, πριν το διαβρώσουν οι κακές εταιρείες και οι …κουλτουριάρηδες. Η σύνδεση με το φασισμό θα αποτελέσει λοιπόν μια φυσιολογική εξέλιξη. Διότι όταν αρχίζουν να ακούγονται επίθετα όπως «αυθεντικό», «γνήσιο» και άλλα συναφή, τα οποία δεν αναφέρονται όμως σε …βούτυρα και γιαούρτι, τότε ανθρώπινο κρέας αρχίζει να μυρίζει…
Κάποιες επιμέρους διαφωνίες που ανακύπτουν κατά την ανάγνωση (ειδικά όσον αφορά την κατά τη γνώμη μου αμελητέα ταξική και πολιτική συνείδηση του punk) είναι θεμιτές αλλά και επιβεβλημένες σε ένα βιβλίο το οποίο φαίνεται να αποζητά το διάλογο… Η δε φτωχή παρουσίαση του ούτως ή άλλως φτωχού ελληνικού παραρτήματος του Oi! (με μπάντες όπως οι …Ασχημoi! και οι Oi!lers) είναι μάλλον δικαιολογημένη αν λάβουμε υπόψη μας τις δυσκολίες ακόμη και τους κινδύνους που συνεπάγεται μια τέτοια έρευνα… Είναι πραγματικά δύσκολο να κάνεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις …χρυσά αυγά!
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις καλές γιαννιώτικες εκδόσεις Ισνάφι (αναζητήσετε το αιρετικό και εξίσου ενδιαφέρον «Οικοφασισμός – Μαθήματα από την γερμανική εμπειρία», με τον τίτλο να λέει ήδη πολλά) και σίγουρα αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη προερχόμενη από τον χώρο της μουσικής δημοσιογραφίας, όπου τελευταία αναζητάς την κριτική και θεμελιωμένη άποψη ανάμεσα σε αυνανιστικές περιαυτολογίες (τι παπούτσι φόρεσα για να πάω στη συναυλία!), άνυδρα δελτία τύπου και lifestyle κενολογίες με τη ματαιότητα με την οποία έψαχνε ο …Διογένης ανθρώπους…
1η δημοσίευση: http://www.mic.gr
Bouquet of dreams 